چه چیزی بهتر از گفتن درباره خواندنیها؟
درباره سایت «آوانگارد» که نمی‌خواهد یک کتابفروشی باشد؛ می‌خواهد کتاب معرفی کند
اسم آن آوانگارد است. یعنی از همان اول به شما می‌گوید قرار نیست با یک صفحه اینترنتی کلیشه‌ای روبه‌رو شوید. «آوانگارد» چیست؟ امکان ندارد علاقه‌مند به کتاب باشید و در توئیتر یا اینستاگرام صفحه آنها برایتان ظاهر نشده باشد. «آوانگارد» در شبکه‌های اجتماعی برش‌های خواندنی از برخی کتاب‌ها می‌گذارد و مثل یک قلاب مخاطب را گیر می‌اندازد تا او را نسبت به آن کتاب مشتاق و کنجکاو کند.
گفت‌وگو با کامران خسروی، مدیر سایت آوانگارد که 4سال پیش، کار را از دو اتاق کوچک شروع کرده و حالا چندین فالوئر و مشتری دارد یک سخنرانی کلیشه‌ای درباره صبر و استمرار برای رسیدن به سود نیست چراکه او هدف اول را فروش کتاب نگذاشته و صادقانه می‌خواهد مخاطب را جذب، سپس با کتاب‌ها و نویسنده‌ها آشنا کند. یک روز آشنایی با نادر ابراهیمی، یک روز ابراهیم گلستان، روز دیگر با نجف دریابندری و روزهای بعد با دیگران. او اینطور توضیح می‌دهد: «ما اول کتاب را به شما معرفی می‌کنیم، بعد اگر دوست داشتید آن را از ما بخرید.» خسروی تاکید دارد همه سایت او را به عنوان یک بستر معرفی کتاب بشناسند؛ نه کتابفروشی.
دریچه جدید آوانگارد
ریویوهای سایت دریچه جدیدی به روی کتاب‌ها باز می‌کند؛ به خصوص کتاب‌هایی که خیلی هم شناخته‌شده نیستند. برای مثال آوانگارد یک‌بار مطلب کوتاهی از کتاب کمتر شناخته‌شده «طاهره، طاهره» اثر غلامحسین ساعدی منتشر کرد. بازدید و فروش «طاهره طاهره» بعد از این معرفی در سایت آوانگارد بیشتر از حد معمول شد و احتمالا در فروش کتابفروشی‌های دیگر هم تاثیر گذاشت. این اتفاق درباره نمایشنامه‌های بیضایی، یا نویسنده‌های دیگر مثل فروغ فرخزاد، نجف دریابندری، گلستان و بسیاری از نویسندگان دیگر هم رخ داده.
مثل یک سورپرایز
آوانگاردی‌ها نگاه بازاری ندارند. می‌خواهند یک کار متفاوت بکنند. برای همین کتاب را در یک بسته‌بندی متفاوت نسبت به فروشگاه‌های دیگر ارسال می‌کنند تا وقتی به دستتان می‌رسد حتما سورپرایز شوید. از حرف‌ها و توضیحات خسروی اینطور می‌شود برداشت کرد که هدف اصلی سایت معرفی کتاب است، نقد نمی‌کند. مثلا نمی‌گوید این کتاب را نخوانید، این کتاب ترجمه بدی دارد و حرف‌هایی مشابه آن. خود او می‌گوید: «ما می‌گوییم شما به ما اطمینان دارید و می‌دانید که آوانگارد بهتان پیشنهادهای خوبی می‌دهد.» اینطور که از سایت و حرف‌های مدیر آوانگارد می‌شود فهمید آنها دنبال جذب ترافیک در سایت نیستند بلکه به دنبال تولید محتوای متفاوت از کتاب‌هایی هستند که مخاطبان خیلی با آن آشنایی ندارند. یک مورد از این پیشنهادها که با معرفی آوانگارد جاذبه زیادی بین مخاطبانشان پیدا کرد، کتاب «مثل آب برای شکلات» در بخش آشپزی بود؛ کتابی که هم یک رئالیسم جادویی است و هم به آشپزی می‌پردازد. سال بلوای عباس معروفی، خانه عروسک اثر ایبسن، باغ آلبالوی چخوف، اشعار نزار قبانی یا نامه‌های شاملو به آیدا و چندین مورد دیگر هم در این دسته می‌گنجند.
کشف حلقه‌های کتابخوانی
یک نکته جالب از کار آوانگاردی‌ها این است که کم‌کم با گروه‌های کتابخوانی و مطالعاتی هم آشنا می‌شوند. «مثلا وقتی یک نفر از یک کتاب چند نسخه سفارش می‌کند و این کار را در دفعات و روزهای مختلفی انجام می‌دهد ما می‌فهمیم آنها یک گروه مطالعاتی هستند که گاهی اعضای آن جداگانه خرید می‌کنند و سایت آوانگارد را به هم پیشنهاد می‌دهند. گاهی هم سرگروه همه کتاب‌ها را از ما می‌خرد و بینشان توزیع می‌کند.» حالت دیگر هم این است که حلقه‌های کتابخوانی از معرفی آوانگارد با یک کتاب آشنا می‌شوند و از همین سایت آن را میخرند. ممکن است بپرسید چرا این اتفاق می‌افتد؟ مدیر آوانگارد می‌گوید که انبار آنها 6هزار نسخه کتاب دارد و ویژگی اصلی آن این است که تعداد قابل توجهی از آنها را با قیمت قدیم می‌فروشند.
به جز قیمت ارزان، دومین جذابیت بخش کتابفروشی آوانگارد هم همان است که کتابخوان‌ها می‌دانند آوانگارد کتاب را خیلی سریع برایشان ارسال می‌کند. خیلی سریع‌تر از چیزی که مشتری فکرش را بکند بسته به دستش می‌رسد.
هزار و 100 معرفی کتاب
حالا آن دفتر کوچک که سال 1398 تاسیس شد، به یک دفتر بزرگ‌تری تبدیل شده است. آنها چندین ریویونویس مسلط به کار دارند که این معرفی‌ها آثار را می‌نویسند. در این سایت هزار و 100 مرور کتاب منتشر شده. مدیر آوانگارد می‌گوید این نام برای سایت انتخاب شد چون می‌خواست بگوید آدمها با کتاب خواندن شخصیت پیشروتری پیدا می‌کنند. یک شعار هم در سایتشان دارند که افراد را تشویق به کتابخوانی می‌کند: « ما آدمها به واسطه حرف زدن به یکدیگر نزدیک می‌شویم و چه چیزی بهتر از گفتن درباره خواندنیها»
یک کروکی سر راست
آخرین نکته سایت یوزرفرندلی بودن آن است. یعنی شما وقتی وارد آن می‌شوید، خیلی راحت دسته‌بندی که می‌خواهید پیدا می‌کنید. انگار یک قفسه و طبقه‌بندی مرتب از همه کتاب‌ها و مجله‌های روز آنجا چیده شده. کیوسک برای مجله‌هاست و در آن نسخه آخر بسیاری از مجلات و مجلات تخصصی متفاوتی را می‌شود پیدا کرد. بخش مقالات معرفی کتاب کودک، به تفکیک سنین مختلف به کمک والدین می‌آید. از قسمت دسته‌بندی کتاب می‌توانید انتخاب کنید که وارد قفسه‌های ادبیات بشوید، یا تاریخ، سینما یا موسیقی. فلسفه یا 24 بخش دیگر. تازه در هر کدام از آنها زیرمجموعه‌های دیگری برای راهنمایی بیشتر دارند. مثلا در بخش ادبیات می‌توانید فقط کتاب‌های ادبیات روسیه را انتخاب کنید یا وارد ادبیات کشورها و زیرمجموعه‌های دیگر شوید. این زیرمجموعه ساختن از هر بخش، یک کروکی سر راست به سمت اصل مطلب می‌دهد. اینطور کسی که دنبال کتاب خودشناسی می‌گردد، در بین قفسه‌های روانشناسی گیج و سردرگم نمی‌شود و درست به کتاب موردنظر می‌رسد. بخش مهم دیگر هم همان صفحه اصلی سایت است که در آن کتاب‌های تازه نشر و معرفی‌هایشان را می‌توان پیدا کرد. همه این‌ها ویژگی‌های جدیدی است که در کتابفروشی‌های آنلاین کمتر دیده می‌شود و آوانگارد را از همه جا متفاوت کرده است.
