فاخر و اشرافی در کاخ‌های سلطنتی؛ از اپرای شیدا تا کنسرت سی‌صد و علیرضا قربانی
موسیقی و نمایش در سعدآباد و نیاوران و تخت جمشید در شب‌های گرم انتخابات
هفت صبح| در فاصله یک هفته به آغاز محرم و در 48ساعت مانده به انتخابات ریاست جمهوری و در حالی که شهر هنوز از تجربه اولین مناظره واقعی پزشکیان و جلیلی به هیجان آمده است و هر دو کاندیدا دیروز در تکاپوهای خود در لرستان و بازار بلور تهران ظاهر شدند و برای هواداران خود سخنرانی کردند، فضای موسیقی و نمایش پر از تجربه‌های فاخر و دلنشینی است که مخاطبان خاص خود را پیدا کرده. در شمال تهران در دو کاخ باقی مانده از دوران پهلوی یعنی در سعدآباد و نیاوران دو پروژه بزرگ و جنجالی در حال نمایش هستند و یک اجرای دیگر در 50 متری بنای تخت جمشید.
* اپرای شیدا، کار موزیکال و سنگین پرواز همای با مجموعه‌ای از همآوایان و متخصصین حرکات موزون که در زیر سایه فضای سنگین سیاسی کشور بیش از یک ماه است که در کاخ نیاوران در حال اجراست. بهای بلیت این اجراها از 200 هزار تومان تا 850 هزار تومان بوده که ده درصد مالیات ارزش افزوده هم به آن اضافه می‌شود. یعنی قیمت‌ها بین 220 هزار تومان تا 935 هزار تومان خواهد بود. طبیعتا مشتریان این نمایش موزیکال باید از رفاه مالی کافی برخوردار باشند تا هزینه یک خانواده را احیانا در تماشای این نمایش تقبل کنند.
شرایط این اُپرا به گونه‌ای است که مثلا دیشب بلیت‌هایش در بازارآزاد با سی تا چهل درصد قیمت بیشتر به فروش می‌رفتند. ضمن اینکه اپرای شیدا اکنون طولانی‌ترین نمایشی است که از بیستم خرداد شروع، چندین بار تمدید شده و هنوز هم ادامه دارد. همای قبلا هم اُپراهای «حلاج» و «موسی و شبان» را روی صحنه برده بود. داستان اُپرای «یهودا و شیدا» در قرن نهم شمسی می‌‌‍‌گذرد و به یک ماجرای عاشقانه یهودای آوازخوان مسیحی و شیدا (دختر شاه طهماسب) برمی‌گردد. این آوازه‌خوان قربانی خشم و قدرت طلبی قزلباش‌ها شده و مانند سرنوشت شاعران تبعیدی به سرزمین گورکانیان تبعید می‌شود.
داستان سی‌صد در ادامه پروژه‌های قبلی نمایشی به همین نام تیر ماه امسال در سعدآباد به صحنه رسید. سهراب پورناظری که سال ۱۴۰۱ کنسرت نمایش «سی‌صد» را با داستانی درباره کتاب‌سوزیِ نیشابور و نجات شاهنامه‌ها به کارگردانی امیر جدیدی روی صحنه برده بود، این بار دومین «سی‌صد» را با داستانی درباره مبارزه و مقاومت مردم شیراز در مقابل لشگر مغول اجرا می‌کند. از همان اول معلوم بود که تهیه کننده کار کیست (تهمورس پورناظری) اما به شکل عجیبی تا روز فروش بلیت کارگردان این کار روشن نبود.
همین الان هم که بلیت‌های این کنسرت-نمایش تا چهاردهم تیر تمدید و البته سولداوت شده کارگردان نهایی و اصلی آن مشخص نیست و در معرفی برنامه فقط به معرفی کارگردان‌های بخش‌های مختلف هنری مثل نور، حرکات هنری و حرکات فرم اکتفا شده. حاشیه دیگر هم این بود که ابتدا محمد رحمانیان به عنوان نویسنده این نمایش معرفی شد اما روز اول اجرا فقط از او به‌عنوان نویسنده این پروژه قدردانی کردند. نکته دیگر اینکه اگرچه پوستر این اجرا با چهره بهرام رادان، بهرام افشاری و نوید محمدزاده منتشر شده اما این نمایش بازیگر زن هم دارد که مشهورترین آن گوهر خیراندیش است.
البته دلنیا آرام هم دیگر بازیگر زن آن است که در اولین کنسرت نمایش به نام سی (سال ۱۳۹۶) نقش مادر زال را بازی می‌کرد و در «سی‌صد» سال 1401 نقش دختر چنگیزخان مغول را داشت. این پرفورمنس دو ساعته مثل نمایش سال 1401 و سال 1397، با خلاقیت بسیاری در نور و صدا همراه بوده که از سمت تماشاچیان حیرت‌انگیز توصیف شده.
نکته دیگر اینکه برخلاف پروژه اول (سی) که همایون شجریان خواننده آن بود در «سی‌صد» دیگر از صداهای نام آشنایی استفاده نشده. سال 1401 رضا بهرام آواز آن را برعهده داشت و امسال هم خواننده‌ای به نام اشکان کمانگری. گروه موسیقی قوی این پروژه 300 نفره را همراهی می‌کند که به گفته تماشاچیان مهمترین نقطه قوت کار بوده و پورناظری در مرکز توجه آن قرار داشت. قیمت این کنسرت نمایش هم بین 300 تا 900 هزار تومان بوده.
روزهای مناظره و سخنرانی نامزدهای انتخاباتی از لحاظ زمانی گره خورده به پروژه عظیم هنری دیگری در شیراز. کنسرت علیرضا قربانی در تخت جمشید از همان روز اول با صدای اعتراض منتقدان همراه بود. آنها که نگران آسیب دیدن مجموعه تخت جمشید بودند از مسیر کامنت‌های اینستاگرامی صدای خود را به علیرضا قربانی رساندند. او هم همان شب اول توضیحاتی برای رفع نگرانی‌ها داد و گفت: «اجرا هیچ نزدیکی با سایت و بنا ندارد و تمام سیستم صوتی و پخش صدا پشت به این ابنیه تاریخی قرار گرفته است.»
این اوّلین تجربه برگزاری اجرای زنده موسیقی در بنای تاریخی تخت جمشید محسوب می‌شد و بلیت‌های آن با قیمت 300 تا 750 هزار تومان به فروش رسید که البته باید به آن 10 درصد مالیات بر ارزش افزوده هم اضافه کرد. این کنسرت در فاصله ۵۰ متری در زیر سطح ارتفاع ۱۷ متری تختگاه انجام شده و تا پنجشنبه شب در تخت جمشید ادامه دارد ولی به احتمال زیاد این اجرا هم مانند دو اجرای قبلی تمدید خواهد شد.
مارکت داغ تاریخ ایران باستان
به زودی قرار است یک کنسرت نمایش دیگر هم روی صحنه برود که این یکی هم الهام گرفته از سه داستان شاهنامه بوده. از اردیبهشت ماه امسال بازیگران این نمایش یکی یکی و با فاصله از همدیگر معرفی شدند. مثلا ابتدا مشخص شد الناز شاکردوست نقش تهمینه را بازی می‌کند. سپس نام پردیس احمدیه آمد.
اخیرا علی زند وکیلی گفته که نقشی در این نمایش خواهد داشت و چند بازیگر دیگر هم به همین ترتیب. تاریخ، محل اجرا و قیمت بلیت نمایش میدانی «نبرد رستم و سهراب» به تهیه کنندگی سید محمود شبیری و حسین پارسایی هنوز مشخص نشده ولی با توجه به مارکت داغ تاریخ ایران باستان احتمالا نرخ این اجرا نباید از محدوده قیمت آثاری که بالاتر نام برده شد کمتر باشد.
