غول‌های استارتاپی در آستانه ورود به‌تالار بورس
اینطور که بورس نیوز گزارش داده، شنیده‌ها حاکی از آن است که دیجی‌کالا ظرف یکی دو هفته آینده عرضه اولیه خواهد شد و با ورود خود به بازار سرمایه، راه برای ورود سایر غول‌های استارتاپی هم هموار خواهد شد. امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در مورد شرایط ورود غول‌های دیجیتال به بورس توضیح داده است:رشد بازارسرمایه در هفته‌های گذشته، این سیگنال مهم را به اقتصاد کشور مخابره کرد که رشد مستمر و پایدار بازار سرمایه در گرو تقویت عرضه‌های اولیه است؛ به عبارتی با کاهش عرضه اولیه نمی‌توان به تداوم رشد در بازار سرمایه امید داشت. از این منظر نیز بازار سرمایه کشور می‌تواند به ورود این شرکت‌های اقتصاد دیجیتال به عنوان یک فرصت نگاه کند.
تصمیم فعلی آن بوده که استارتاپ‌ها در بازاری اختصاصی ذیل فرابورس عرضه شوند. در حال حاضر بعضی شرکت‌های فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال از جمله شرکت آسان پرداخت پرشین و شرکت مخابرات ایران و… در بازار سرمایه حضور دارند که در بازار بورس پذیرفته شده و با مقررات این بازار فعالیت دارند ولی اگر بخواهیم استارتاپ‌ها در بازاری مستقل و با مقررات خاص خود عرضه شوند، نیازمند تابلویی مستقل برای این حوزه هستیم و این تابلوی مستقل فعلا «بازار هدف» نامگذاری شده است. در سایر کشورها از جمله در بورس ترکیه، سنگاپور و مالزی هم معمولا استارتاپ‌ها در تابلویی جداگانه عرضه می‌شوند.
بازار هدف به لحاظ دامنه نوسان معاملات و الزامات گزارش‌دهی، تقریبا مشابه مقررات فرابورس خواهد بود و حداقل سهام عرضه شده در زمان عرضه‌اولیه هم ۱۰درصد از سهام شرکت‌ها خواهد بود اما از جهت معیارهای پذیرش ساده‌تر خواهد بود و این اصل استارتاپی که رشد قیمت سهام به‌‌رغم سود پایین یا صفر اهمیت دارد، در این بازار تجلی می‌یابد.
یکی از تفاوت‌های مهم استارتاپ‌ها با سایر شرکت‌های عرضه شده در بازار سرمایه این است که معمولا در بدو ورود، سود این شرکت‌ها نسبت به سرمایه آنها، بسیار اندک است ولی به دلیل چشم‌انداز رشد این شرکت‌ها، استقبال از خرید سهام آنها افزایش می‌یابد و منجر به رشد ارزش سهام این شرکت‌ها می‌شود. یکی از دلایل عرضه در تابلویی مستقل هم به همین علت است.
اصلی‌ترین نیاز استارتاپ‌ها برای ورود به بورس، نوع ارزشگذاری دارایی‌های آنهاست. بخش عمده دارایی‌های این شرکت‌ها، از نوع دارایی‌های نامشهود بوده که تحت عنوان ارزش برند، ارزش مارکتینگ و … ارزشگذاری شده و جزو سرمایه این شرکت‌ها محسوب می‌شود. با توجه به اینکه ارزش برند و ارزش مارکتینگ و … در سایر شرکت‌ها جزو سرمایه شرکت‌ها لحاظ نمی‌شود، استارتاپ‌ها با کسب‌و‌کارهای سنتی تفاوت اساسی دارند.
به دلیل اینکه ذات استارتاپ‌ها مبتنی بر رشد است، به لحاظ حسابرسی، استارتاپ‌ها شرکت‌های سودده شناسایی نشده و شرکت‌های با رشد سریع محسوب می‌شوند و از این بابت هم استارتاپ‌ها با سایر شرکت‌ها تفاوت جدی دارند چراکه در اقتصاد متداول، شرکت‌ها به لحاظ سوددهی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. در حال حاضر ۷ شرکت حوزه IT و ۴ شرکت حوزه ارتباطات مهیای ورود به بازار سرمایه بوده و در مرحله شورای پذیرش هستند. از بین این شرکت‌ها می‌توان به «دیجی کالا» ، «تپسی» ، «کافه بازار» و «شیپور» در حوزه IT (که در بازار هدف عرضه خواهند شد) و نیز «آسیاتک» در حوزه ارتباطات اشاره کرد. شرکت «آسیاتک» مراحل پذیرش را انجام داده و در بازار بورس عرضه خواهد شد.
در فاز اول، غول‌های استارتاپی در بازارسرمایه عرضه خواهند شد ولی در مرحله بعدی قرار است استارتاپهای کوچک‌تر هم از مزایای حضور در بازارسرمایه برخوردار شوند. حداقل سرمایه برای پذیرش استارتاپ‌ها در تابلوی هدف ۱۰میلیارد تومان بوده و این شرط امکان حضور را برای استارتاپهای کوچک‌تر هم فراهم می‌کند.
نکته اینجاست که بسیاری از استارتاپهای کوچک‌تر از ابتدای فعالیت خود، با استانداردهای مناسب اداری تطابق نداشته‌اند. مثلا با حسابرسان رسمی کار نکرده و گزارش‌های مالی و مالیاتی چندان دقیقی ندارند. در هر حال ورود این غول‌ها این چشم‌انداز را برای کوچک‌ترها نیز ایجاد می‌کند تا از ابتدا استانداردهای مالی و حسابرسی را بیش از گذشته مورد توجه قرار دهند. همچنین چند استارتاپ کوچک‌تر هم در حال حاضر پتانسیل ورود به بازار سرمایه را دارند و امیدواریم شرایطی فراهم شود که این بازار، توسعه یابد و پذیرای تعداد بیشتری از شرکت‌های استارتاپی باشیم.
