مستقیم از بیروت| از مراسم عاشورا تا کنسرت الیسا و کمی درگیری
کشوری که در یک هفته میتواند به طور همزمان شاهد مراسم عاشورا، کنسرت و ادامه نبرد با اسرائیل باشد
هفت صبح| لبنان یک هفته عجیب و غریب را به پایان برد. هفتهای که همهچیز داشت. از مراسم عاشورای حسینی در ضاحیه جنوبی بیروت و سخنرانی پرشور سیدحسن نصرالله در شب آخر این مراسمهای عزاداری تا پرتلفاتترین حمله رژیم اشغالگر بعد از آغاز جنگ در جبهه شمالی در روز هفتم اکتبر و البته کنسرت الیسا، خواننده لبنانی.
از اولی شروع کنم. امسال اختلافی بود در رویت هلال ماه محرم. دفتر آیتالله خامنهای، یکشنبه هفدهم تیر و هفتم جولای را اول ماه محرم اعلام کرده بود و آیتالله سیستانی، دوشنبه هجدهم تیر و هشتم جولای را. طبیعتا در این صورت روز دهم محرم، یعنی روز عاشورا هم مختلف میشد. این موضوع اختلافی بین دو نیروی شیعی لبنان به وجود میآورد. در لبنان حرکت مقاومت اسلامی که به حزبالله معروف است، عموما مقلدان آیتالله خامنهای هستند و حرکت امل عموما مقلدان آیتالله سیستانی. با اینحال، تدبیر حزبالله این مشکل را حل کرد. حزبالله تصمیم گرفت مراسم روز عاشورا را در روز چهارشنبه و یک روز دیرتر بگیرد؛ در تقویم لبنان هم این روز به عنوان عاشورا تعطیل بود.
رویداد دیگری هم میتوانست باعث شود شعلههای اختلاف بین شیعیان در لبنان بالا بگیرد ولی باز هم با تدبیر حل شد، این بود که دو شب مانده به عاشورا (به تقویم ایران) در کنار یکی از مجالس جنبش امل، نیروهای امنیتی این جنبش راه را به دلایل امنیتی مسدود کرده بودند. فردی میآید و اصرار میکند که از آنجا عبور کند. به او اجازه داده نمیشود و نزاعی شکل میگیرد. در این نزاع، نیروهای امنیتی امل با بیدقتی از سلاح خود استفاده میکنند که به کشتهشدن یک فرمانده محلی حزبالله میانجامد. هر دو گروه کمی بعد با بیانیه مشترکی اعلام کردند، حادثه حاصل یک خطا بوده و به اینترتیب از هرگونه تشدید اوضاع بین خود جلوگیری کردند.
و اما مجالس عزا به چه شکل برگزار شد؟ مجلس عزای مرکزی حزبالله در دو محل برگزار شد. در شبهای اول که جمعیت کمتر بود، در مجمع سیدالشهدا که سرپوشیده بود، در محله حاره حریک و شبهای آخر که شلوغتر بود در محوطه یک زمین سرباز به نام باحه یا باغ عاشورا در محله غبیری. هر دو محله از محلاتی هستند که به عنوان ضاحیه یا حومه جنوبی بیروت شناخته میشوند.
در شب عاشورای لبنان، تقریبا کل زمین مملو از جمعیتی بود که به طور منظم روی صندلیهای پلاستیکی نشسته بودند. میشود گفت حدود ۴ تا ۵هزار نفر در داخل زمین چمن جمع بودند و حدود ۲ تا ۳هزار نفر هم بیرون. لباسها به طور یکدست مشکی بود. خانمها اغلب محجبه ولی حضور زنان بیحجاب در مراسم هم ایرادی نداشت و میتوانستی عموما دختران جوانی را ببینی که بعضا بدون روسری یا حتی با پوششی کمتر در مراسم حضور داشتند.
طبیعتا از نظر امنیتی، مراسم کاملا تحت کنترل بود و افراد برای حضور در زمین چمن بازرسی بدنی میشدند. (در مراسم روز عاشورا هم روی پشت بامها نیز نیروهای امنیتی حزبالله با سلاحهای ضدپهپاد و نیز به صورت تکتیرانداز حضور داشتند.)
مراسم با قرائت قرآن آغاز شد و سپس مجری به امام خمینی، امام موسیصدر و آیتالله خامنهای و نیز به شهدایی چون شهید سید عباس موسوی (دبیر کل اول حزبالله) و عماد مغنیه درود فرستاد و سپس به سبک همیشگی جمعیت را به سر دادن شعار لبیک یا نصرالله فراخواند تا سخنرانی سیدحسن نصرالله به شکل ویدئویی از اسکرین بزرگی که در آنجا نصب شده بود، آغاز شود. برخی از جماعت حاضر، بعد از این شعار شعار لبیک یا حسین را هم سر دادند. بعد از این سخنرانی مداحی نیز برگزار شد.
بیرون از مراسم بساط ایستگاههای صلواتی به راه بود. اغلب با آب و کیک و البته برخی هم با حلوا یا ساندویچهای کوچک شاورما از عزاداران پذیرایی میکردند که درست مثل ایران باعث ترافیکهایی در خیابان هم شده بود. برخی از ایستگاههای صلواتی مانند آنچه بسیج در ایران اجرا میکند، حس و حال جنگ داشت. با تورهای استتار، پلاکهای فلزی و البته عکس شهدای حزبالله در جنگ اخیر که آنها را شهدای «علی طریق القدس» مینامند.
در مراسم، تبلیغاتی برای مراسم فردا یعنی روز عاشورا ارائه شد که از حاضران میخواست لباس متحدالشکل بلند سیاه بپوشند تا در مراسم لطمه حضور پیدا کنند. لطمه تقریبا همان سینهزنی ما، البته کمی جدیتر است. در بیروت، به دلیل فتوای رهبری، مراسم قمهزنی یا تطبیر انجام نمیشود ولی در نبطیه، در جنوب لبنان این مراسم برگزار میشود.
در همین شب البته اگر به شمال بیروت و محلات مسیحینشین میرفتید، زندگی مطابق معمول روزهای دیگر ادامه داشت. یک شب بعد از عاشورا هم فستیوال اعیاد بیروت آغاز شد. این فستیوال آخرین بار در سال ۲۰۱۹ برگزار شده بود ولی امسال با وجود جنگ و باقی ماندن مشکلات اقتصادی دوباره احیا شد و الیسا، خواننده ۵۱ساله لبنانی آن را افتتاح کرد. قیمت بلیط در کمترین حالت حدود ۳۰دلار بود و در بیشترین حالت نزدیک به ۴۰۰دلار و مراسم هم در ساحل مدیترانه برگزار میشد. کمی آن طرفتر از بندری که هنوز دارند خاکروبههای انفجار سال ۲۰۲۰ را از آن پاک میکنند. در پایان مراسم هم نورافشانی بزرگی برپا شد که صدای آن شیشههای ساختمانها در شمال لبنان میلرزاند.
در همین شب اما اتفاق تلخی هم در جنوب لبنان افتاد. در روستای مجدل سالم در منطقه جبل عامل در جنوب کشور که فقط هفت کیلومتر با مرز فاصله دارد اسرائیل یک ساختمان سهطبقه را مورد هدف قرار داد که تا زمانی که این گزارش را در عصر جمعه مینوشتیم شش نفر در جریان حمله شهید و حدود چهار نفر دیگر زخمی شده بودند. یکی از این افراد آقای «حبیب معتوق» بوده که گفته شده یکی از فرماندهان نیروی رضوان، نیروی ویژه حزبالله است. این پرتلفاتترین حادثه در لبنان بعد از هفتم اکتبر است و با توجه به قول سیدحسن نصرالله مبنی بر اینکه اگر غیرنظامی از سمت لبنان کشته شود، غیرنظامیانی از سمت اسرائیل نیز کشته خواهد شد، توقع تشدید تنش در جبهه شمالی میرود.