پارکه| پدرم، زمین مادرم را وقف کرده است؛ چه کنم؟

هفت صبح| این هفته به سوال بلندی از یکی از مخاطبان روزنامه پاسخ می‌دهیم:

سوال: پدرم با وکالت رسمی از مادرم که مالک یک قطعه زمین مزروعی ۳ هکتاری در اطراف تهران است، تمامی اعیان زمین را وقف خاص کرده است. مادر از این موضوع اطلاع نداشته و حالا نیز راضی نیست. بنده نیز به عنوان متولی خاص این موقوفه تعیین شدم. در آخرین لحظات زندگی او از موضوع آگاه شدیم و در دفترخانه حضور پیدا کرد و رسما و شرعا و قانونا اقرارنامه تنظیم کرد که تا حالا قبض و اقباض به عمل نیامده است. 

جناب وکیل سلام پدرم با وکالت رسمی از طریق دفتر خانه تمامیه اعیانی زمین مزروعی که حدودا ۳ هکتار بوده در اطراف تهران می‌باشد بدون اطلاع و رضایت مادرم وقف خاص نموده و در آخرین لحظات از زندگی از موضوع آگاه و در دفتر خانه حضور رسما و شرعا و قانونا اقرار نامه تنظیم نموده که تا حال قبض و اقباض به عمل نیامده و هیچ‌گونه اقدامی در مورد سند تنظیمی به عمل نیامده اما در متن سند تنظیمی درآمد حاصل از کشت گندم که سالیانه برداشت می‌شود فقط جهت عزاداری حضرت سید‌الشهدا و باقیمانده صرف مخارج مسجد شود. یعنی کسی بیاید هزینه کند و مبلغ کل از حاصل فروش گندم را هزینه روضه خوانی و هزینه مسجد نماید و از حق التولیه ذکری به عمل نیامد. 

سوال این است که با توجه به عدم رضایت مالک به وقف بودن و (عدم رضایت بنده به عنوان متولی) اقرار نامه رسمی مالک آیا این سند وقف عام تلقی میشود یا خاص؟ سازمان ثبت  سند را وقف عام تلقی کرده است. این در حالی است که پدرمان در زمان حیات اعلام کرد نظرش وقف خاص بوده است ولی ظاهرا دفترخانه وقف عام را اضافه کرده است. ضمنا مورد وقف اصلا اعیانی ندارد.  

پاسخ: برای پاسخ به سوالتان باید گام به گام پیش برویم:

۱. آیا پدرتان در وکالتنامه حق وقف زمین را داشته است یا خیر؟ اگر داشته است عدم رضایت مادر موثر نیست. اگر نداشته است وقف فضولی است و بدون رضایت مادر اجرایی نمی‌شود. 

۲. در مورد اقرارنامه پدرتان دو مسئله مهم است. نخست اینکه آیا او در آن شرایط متصل به موت، آگاهی از اقدامات خود داشته است و با اطلاع و آگاهی اقرارنامه را امضا کرده یا نه و اینکه در اقرارنامه چه نوشته شده است؟ آیا اقرار به معامله فضولی کرده یا نه. اطلاعاتی در این خصوص در پرسش شما نبود. 

۳. اگر واقف، اشخاص معینی را مدنظر داشته و متعلق رضایت وی در انشاء وقف واقع شده‌ باشد، وقف خاص است. اما چنانچه، واقف اشخاص معینی را مورد نظر قرار نداده بلکه رفع نیاز مادی یا معنوی اشخاص نامعین موجب رضایت وی به انشاء وقفیت شده باشد، وقف عام است. در موردی که گفتید وقف عام است چون اشخاص معینی از درآمد این مزرعه گندم استفاده نخواهند کرد. 

تا اینجای کار برای شما باید متاسف باشیم که کاری نمی‌توانید صورت دهید ولی واقعیت این است که به دو دلیل دیگر شما به سادگی می‌توانید این عقد را باطل کنید. 

۱. وقف بعد از قبض و اقباض اتفاق می‌افتاد و تا آن زمان می‌تواند آن را باطل کرد. در اینجا مادر شما که طبق اصول حقوقی واقف است (و فرض این است که پدر به وکالت از او عمل کرده) به سادگی می‌تواند از این تصمیم منصرف شود. 

۲. در عین حال اگر این زمین اعیانی ندارد؛ یعنی هیچ بنا و مستحدثاتی ندارد؛ عملا وقف روی چیزی انجام شده که وجود خارجی ندارد. بنابراین نکته نیز می‌توان تقاضای ابطال آن را خواست. 

 پارکه دوشنبه هر هفته به پرسش‌های حقوقی شهروندان پاسخ می‌دهد. شما هم می‌توانید سوالات خود را به دو نشانی الکترونیکی زیر یا پیامک ۰۹۲۰۲۰۰۱۷۰۷ ارسال کنید:

PR@7sobh.com

Mo.masjedi@gmail.com