۱۴۰۳؛ سال خریدهای خرد و قسطی با کمک پلتفرم‌ها
معادلات شیوه‌های پرداخت به کدام سو می‌رود؟
هفت صبح| سال ۱۴۰۲، سال کسبوکارهای دارایی دیجیتال و فین‌تک ازجمله لندتک‌ها بود. سالی که نمود واقعی آن را در الکامپ و حضور کسب‌وکارهایی دیدیم که تا پیش از آن چندان جدی گرفته نمی‌شدند. آنجا بود که بسیاری تازه متوجه شدند در این اکوسیستم چه می‌گذرد و کلیدواژه تغییر اکوسیستم به جای پایان اکوسیستم بیشتر در دهان‌ها چرخید.
من فکر می‌کنم حرکتی که در سال گذشته در حوزه‌هایی چون دارایی دیجیتال و لندتک و وام‌های خرد شروع شد، امسال نمودش در صنعت‌های دیگر روشن‌تر خواهد شد؛ ازجمله در صنعت خرده‌فروشی. موضوع «اعتبار» و رتبه اعتباری کاربران فارسی دنیای اینترنت، احتمالاً هم معادلات جدیدی را در فروش آنلاین رقم خواهد زد و هم کسبوکارهای نوآور و راه‌کارهای جدیدی را معرفی خواهد کرد.
صنعت خرده‌فروشی در پیوند با ابزارهای لندتک و اکوسیستمی که در این حوزه شکل گرفته و در سال گذشته برخی آزمون‌وخطاهایش را انجام داد، هم تغییر خواهد کرد و هم شاهد ورود بازیگران قدیمی با رویکردهای نوآورانه خواهد بود. بازاری که در آن کمتر می‌توان صحبت از تاثیرگذاری استارتاپ‌ها کرد و بازی‌اش بازی بزرگان است اما احتمالاً کوچک‌ترهای استارتاپی به‌خصوص در حوزه خرید و لجستیک بتوانند در باد بزرگان، خدمات و ابزارها و راه‌کارهایی را ارائه و خودی نشان دهند.
نوشتم حوزه «خرید» نه «پرداخت». چون فکر می‌کنم وقتی توان و قدرت مالی مردم پایین بیاید و حساب‌هایشان کم‌جان شود، بیشتر از راه‌کارهای پرداخت، راه‌کارهای خرید اهمیت پیدا می‌کند. اینجاست که اعتبار کاربران، قدرت وام‌دهی خرد تولیدکنندگان و خرده‌فروش‌های بزرگ و البته نوع همکاری‌شان با بانک‌ها و لندتک‌ها یا همان امبدد فین‌تک (Embedded Fintech) ، معادلات این بازار را رقم خواهد زد.
تقلای گروه صنعتی گلرنگ در سال ۱۴۰۲ و چند معامله استارتاپی‌اش را هم شاید باید در چنین زمینه‌ای فهم و تحلیل کرد. تلاش‌هایی که تا رسیدن به یک الگوی مناسب یا موفق راه زیادی دارد اما به نظر در سال ۰۳ و با ورود جدی‌تر یکی دو مجموعه صنعتی دیگر مانند انتخاب، میزبان، زرین، زر و … مدل درست «نوآوری در سازمان‌ها و صنایع بزرگ» ایران هم کم‌کم دربیاید.
اما وقتی صحبت از تحول در صنعت خرده‌فروشی آن‌هم با تکیه بر تجارت ۱۰-۱۵ سال گذشته اقتصاد دیجیتال می‌شود، نمی‌توان یک بال مهم اوج‌گیری این بازی بزرگ را ندید. لجستیک و به‌خصوص حمل‌و‌نقل خرده‌بار درون‌‌شهری و البته جاده‌ای، در سال ۱۴۰۳ شاهد تغییرات زیادی خواهد بود. سرمایه‌گذاری‌هایی که در سال‌های اخیر روی این حوزه شده، امسال بخشی از تأثیر خود را به رخ صنایعی که به آنها خدمت می‌دهد ازجمله همین خرده‌فروشی خواهد کشید.
لجستیک با همه تغییرات و چهره‌های جدیدی که در ۵-۶ سال گذشته به خود دیده، هنوز یکی از صنایع و بازارهای به‌شدت بیگانه با نوآوری است. هنوز طلایه‌دارها و بازیگران اصلی آن در بخش جاده‌ای گاراژدارهای شوش و سیستم عقب‌مانده پست دولتی و در بخش شهری راهکارها و ابزارهای سنتی چون پیک و آژانس است. به جز بخش‌هایی چون غذا و سوپرمارکت که سرمایه‌گذاری عظیم اسنپ در سال‌های گذشته کمی لجستیک آنها را تحول کرده، هنوز راه درازی به‌خصوص در حوزه جابه‌جایی خرده‌بار بین‌شهری مانده که تشنه نوآوری و کسبوکارهای جدید است. امسال شاید یکی از نقطه عطف‌های این صنعت باشد. خرده‌فروش‌های بزرگی چون دیجی‌کالا و افق کورش و شهروند و … با همه تلاش‌های‌شان هنوز پاشنه‌آشیل خود را لجستیک می‌بینند و احتمالاً همین نقطه درد بزرگ، انگیزه‌ای باشد برای سرمایه‌گذاری بیشتر و یا حتی همکاری با استارتاپ‌ها و نوآورهای این حوزه در یک بازی برد-برد واقعی.
