تایم‌گراف| اولین ساعت غواصی تاریخ را کدام کمپانی ساخت؟
یک مرور مجمل بر تمام پاسخ‌های یک پرسش جنجالی
هفت صبح| کار «پنرای» بود که در ۱۹۳۶ با همکاری رولکس و یگان غواصان نیروی دریایی کشور ایتالیا، ساعتی با یک سیستم کراونِ مقاوم در برابر نفوذ آب ساخت یا کار امگا بود که چند سال پیش‌تر و در ۱۹۳۲ مدلِ مارینِ مستطیل‌شکل را با ساختار قاب‌درقاب خلق کرد؟
می‌بینید؟ وقتی درباره ساعت غواصی حرف می‌زنیم، لزوما کسی در ابتدا پای رولکس سابمرینر را به میان نمی‌آورد، بنابراین باید سؤال خود را تصحیح کنیم و طور دیگر بپرسیم: اولین ساعت غواصی با تعاریف مدرن را چه کسی ساخت؟
ساعت غواصی با تعاریف مدرن یعنی ساعتی که مجهز به یک بزل چرخان با عنوان «بزلِ زمان سپری‌شده» است، چینش و رنگ‌ها و تناسبات صفحه‌اش به خوانایی بالا در یک نگاه منتهی می‌شوند و مقاومتی برابر با فشار عمق ۱۰۰ متری در برابر نفوذ آب دارد.
اگر رولکس می‌توانست وارد ماشین زمان شود و دست در تاریخ ببرد، اصلا بعید نیست که خاطره «بلانپن» Fifty Fathoms را محو کند. برند بزرگ و مهمی که همواره مثل یک سایه در حال تعقیبِ رؤیای افتخار ساخت اولین ساعت غواصی مدرن بوده، بلانپن است.
این بلانپن بود که چند ماه پیش از معرفی رولکس رفرنس ۶۲۰۴ در نمایشگاه بازل‌ورلد ۱۹۵۴، نخستین ساعت غواصی تاریخ با بزل چرخان برای اندازه‌گیری زمان سپری‌شده زیر آب را ساخته بود. دارم از Fifty Fathoms یا همان «پنجاه قولاج» (قولاج یک واحد اندازه‌گیری قدیمی در ژرف‌سنجی دریا است) حرف می‌زنم که یکی از تأثیرگذارترین ساعت‌های تاریخ به شمار می‌آید.
از سوی دیگر اما وقتی داریم از «نخستین» ساعت غواصی مدرن تاریخ حرف می‌زنیم، فهرست مدعیان صرفا به رولکس و بلانپن محدود نمی‌شود؛ یک برند اصیل و قدیمی و مهم به نام «زودیاک» نیز در دنیای ساعت هست که همان سال با معرفی مدل Sea Wolf ( گرگِ دریا) یکی دیگر از اولین‌های گروه ساعت‌های غواصی مدرن به حساب می‌آمد؛ پس داریم از سه برند مدعی در ساخت نخستین ساعت غواصی مدرن حرف می‌زنیم: بلانپن، رولکس و زودیاک.
واقعیت این است که در تاریخ همه ژانرهای دنیای ساعت می‌توان چنین دعواهایی بین رفرنس‌ها و خانواده‌های مختلف در کاتالوگ برندها پیدا کرد. هر کمپانی می‌تواند طوری تاریخ را روایت کند که به طریقی هم ادعایش درست از آب در آید و هم، در بعضی موارد، چندان نافی ادعای برندهای دیگر نباشد.
آن‌چه حالا در قرن بیست‌ویکم به عنوان ساعت غواصی می‌شناسیم و می‌دانیم که مورد علاقه بخش بسیار بزرگی از دوستداران این جهان هم هست، به مرور زمان و روی شانه‌های چندین و چند کمپانی ساعت‌سازی به وجود آمد؛ از یکی از اولین ساعت‌هایی که با هدف استفاده در غواصی ساخته شدند، مثل امگا مارین گرفته تا ساعت‌هایی که رولکس به نام پنرای و به سفارش ارتش ایتالیا می‌ساخت، از بلانپن و رولکس و زودیاک که آغازگرِ موجودیت تصویرِ واضحِ همه ما از ساعت غواصی بودند تا تمام برندهایی که در طول یک قرن اخیر با نوآوری‌ها و آزمون و خطاهای خود کمک کردند تا این ژانر، یکی از پایدارترین و محبوب‌ترین سبک‌های ساعت‌های مچی در جهان شود.
بنابراین پیشنهاد می‌کنم از «تایم‌گراف» این هفته یک نتیجه خاص بگیریم: موقع مرور تاریخ ساعت، برای روایت کمپانی‌ها باید همان اندازه وثوق و اعتبار قائل باشیم که با واقعیتِ رنگارنگ و تنوع‌محورِ گذشته متضاد نباشد. فراموش نکنیم برندها در نهایت نمی‌توانند راویِ مطلقا صادقی برای یک تاریخِ سرشار از تعارض منافع باشند و البته این هم طبیعیست. چون چیزهای بزرگ را معمولا یک نفر نساخته و هیچ‌کس به تنهایی تک‌قهرمانِ هیچ روایتی نیست.
