تایم‌گراف| فولاد خدایان
آیا رولکس واقعا زرق و برق بیشتری دارد؟
هفت صبح| به نظر می‌آید این سوالی است که باید پاسخش چیزی مثل «خیر» یا «این صرفا نتیجه مارکتینگ و تبلیغات است» باشد؛ اما واقعیت چیز دیگری است. رولکس واقعا نسبت به بیشتر ساعت‌های لوکس دیگر، پرزرق‌وبرق‌تر است و به هیچ وجه نپندارید که نمی‌توانیم یک توضیح ملموس و حتی علمی برای این گزاره ارائه دهیم.
یکی از ویژگی‌های مهمی که رولکس با آن شناخته می‌شود، پرزرق‌وبرق بودن است. این مشخصه آن‌قدر موضوعیت و رواج دارد که حتی بسیاری ادعا می‌کنند از رولکس به‌خاطر همین بدشان می‌آید. از سوی دیگر، مقاومت فوق‌العا‌ده مدل‌های مختلف این کمپانی در برابر رطوبت و شرایط آب‌وهوایی نیز فقط به‌خاطر مهندسی ساخت خوب نیست و به کیفیت شیمیایی خود فلز بدنه نیز اتکا دارد.
هردو خصوصیت، احتمالا بیش از آن‌چه تصور می‌کنیم به فولادی ارتباط پیدا می‌کند که ساعت‌های رولکس از آن ساخته می‌شوند؛ فولادی که رولکس نام Oyster steel بر آن گذاشته است. فکر می‌کردید فولاد ضدزنگ یا stainless steel بین تمام برندهای ساعت مشترک است؟ تقریبا درمورد بیشتر ساعت‌سازها همین‌طور است، غیر از رولکس (و اخیرا چند برند دیگر که خیلی کوچک‌ترند).
اغلب کمپانی‌ها آلیاژ خاصی از فولاد ضدزنگ با عنوان استیل ال-316 را انتخاب می‌کنند چون هم تهیه آن ساده‌تر است و هم تراش و پرداخت آن پیچیدگی نسبتا کمتری دارد، اما انتخاب رولکس این بوده که مثل دیگران نباشد؛ این لویاتان سوئیسی اولین بار در ۱۹۸۸ از آلیاژ خاص ال-۹۰۴ در ساخت بعضی مدل‌های سری Sea-Dweller استفاده و از سال ۲۰۰۳ نیز به‌طور کامل به فولاد ال-۹۰۴ مهاجرت کرد. فولاد ال-۹۰۴ یا آن‌چه رولکس با عنوان تجاری «اویستراستیل» جا انداخته، چند سر و گردن از ال-316 در برابر زنگارگرفتگی، مقاومت دارد و به خاطر درجه سختی نسبتا بالاترش، به پرداخت و صیقل‌دهی نیز واکنش بالایی نشان می‌دهد.
بله، رولکس خیلی «پرزرق‌وبرق» به نظر می‌آید و این به‌خاطر فلز ممتازی است که استفاده می‌کند. اما سرسختی و صیقل‌یافتگی اویستراستیل با بهای کمی به دست نمی‌آید. چنان‌چه تراشکاری و اساسا مواجهه با فولاد ال-۹۰۴ به دستگاه‌ها و سازوکار صنعتی کاملا متفاوتی نیازمند است که هیچ کمپانی‌ای در دنیا به‌اندازه رولکس به آن مجهز نیست و همین را باید یکی از دلایل هشت برابر بودن بهای این آلیاژ نسبت به فولاد ساده ال-316 دانست.
اجازه دهید همین‌جا یک توضیح مختصر درمورد بیشتر بودن صیقل‌پذیری فولاد اویستر بنویسم. خوب است بدانید موثرترین فاکتور در تعیین صیقل‌پذیری فولاد، میزان کرومیوم موجود در آلیاژ آن است. چطور؟ تا جای ممکن ساده‌سازی می‌کنم: وقتی اوپراتور سطح فولاد را با ماشین پالیش صیقلی می‌کند، در واقع دارد لایه بسیار نازکی از سطح برمی‌دارد تا کرومیوم موجود در آلیاژ فرصت واکنش‌دهی با اکسیژن موجود در هوا را داشته باشد. بنابراین، هر چه اندازه منطقی کرومیوم در آلیاژ فولاد بیشتر باشد، صیقل‌پذیری آن نیز می‌تواند افزایش یابد. ماشین‌هایی که برای کار با این فولاد استفاده می‌شوند، در مورد ال-316 بلااستفاده‌اند و این یعنی هزینه‌های بسیار بیشتر. فولاد خدایان، ارزان‌قیمت نیست!
ابزارها، ماشین‌ها، تخصص و علم کار با فولاد ال-۹۰۴ در این مقیاس، جزو مهم‌ترین و ارزشمندترین دارایی‌های رولکس محسوب می‌شود و مراقبت از این دارایی برای کمپانی‌ای که آن را به‌عنوان معیار استاندارد تولید انبوه ساعت‌های لوکس می‌شناسند، ضرورت حیاتی دارد. رولکس می‌داند چطور باید منحصربه‌فرد باشد و منحصربه‌فرد بماند.
در تایم‌گراف هفته پیش از تفاوت مهم میان دو واژه کرونوگراف و کرونومتر نوشتم و این شماره نیز به یکی از مولفه‌های صنعتی مهم کمپانی رولکس اختصاص داشت. به مرور با هم در دنیای ساعت پیش می‌رویم و صمیمانه استقبال می‌کنم، اگر نقد و نظراتتان درباره ستون «تایم‌گراف» را با همکارانم در هفت‌صبح به اشتراک بگذارید؛ با اشتیاق می‌شنوم و می‌خوانم و حتما بر مسیر این پاورقی موثر خواهند بود.
