موج منفی علیه مناظره‌های انتخاباتی
نتیجه اولین مناظره انتخاباتی نامزدهای ریاست‌جمهوری در شبکه یک اعتراض چهره‌ها، رسانه‌ها و مخاطبان را برانگیخت
هفت صبح| اولین مناظره چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری با رویکرد اقتصادی، دوشنبه شب در شبکه یک برگزار شد. در گزارش امروز کاری به آنچه نامزدها بیان کردند، نداریم و تمرکز، صرفا بر شیوه برگزاری و ساختار این برنامه است. همانطور که می‌دانید، اعتراض‌ها به کیفیت برنامه اول مناظره، خیلی زود شروع شد و رسانه‌ها و چهره‌ها نتیجه را غیر‌قابل قبول دانستند. این در حالی است که انتظار می‌رفت، مناظره تنور تبلیغات انتخاباتی را داغ کند اما مصاف صدا و سیما با این رویداد، عملا مانع از شکل‌گیری این امر مهم شد. آیا برای چهار مناظره بعدی شیوه عوض می‌شود؟ امیدواریم.
مورد اول| پیش از افتتاحیه
از حوالی ساعت 18روز دوشنبه، ویژه‌برنامه‌ای در شبکه یک با اجرای مرتضی یراقبافان و همچنین احمد اکبرنژاد و حسن صلح‌جو شروع شد. این برنامه، علاوه بر پخش زنده ورود نامزدها به ساختمان جام‌جم، دیگر اتفاقات مثل برگزاری نماز جماعت، سخنرانی پیمان جبلی، قرعه‌کشی شماره نامزدها و ... را پوشش داد. مسئله‌ای که پرویز امینی (استاد دانشگاه) در گفت‌وگو با فرهیختگان آنها را زائد و بی‌مورد می‌داند و عقیده دارد به کارکرد مناظره ضربه زده است. خود برنامه با حضور سه مجری هم فاقد جذابیت بود. اجرای کلیشه‌ای (شبیه آنچه در دهه شصت و هفتاد تجربه شد) مخاطب را پس می‌زد. آیتم‌های برنامه نیز برگ برنده‌ای نداشت و همان کلیپ و سرودها و ترانه‌هایی بود که این روزها زیاد از تلویزیون شنیده می‌شود.
مورد دوم| افتتاحیه
مناظره راس ساعت 20 شروع نشد و تاخیر 18دقیقه‌ای اعتراض‌ها را به دنبال داشت. البته مرتضی یراقبافان در وقت استراحت، اشاره کرد که مناظره راس ساعت شروع شده و صدا و سیما بدقولی نداشته است!
مهدی خسروی (مجری مناظره) مطابق پیش‌بینی عمل کرد. او که از مجریان و گویندگان موفق شبکه خبر است، در چارچوب وظایف تعریف شده، گام برداشت.
نکته مهم اینکه در این طراحی، مجری آزادی عمل ندارد و عمده مسئولیتش تشریح ماجرا و مراقبت از زمان‌بندی است. دو نکته مهم مناظره این بود که مجری اشاره کرد صدای نامزدها قطع نخواهد شد. همچنین به جای طرح پرسش توسط مجری، ویدئویی پخش شد که کارشناسان مختلف سوالاتی را از نامزدها پرسیدند.
به نظر می‌رسید این تمهیدات منجر به بالا رفتن کیفیت و هیجان مناظره شود اما این اتفاق در نهایت رخ نداد. چون اول اینکه ویدئو سوالات کارشناسان طولانی بود و دوم اینکه نامزدها حرف خود را می‌زدند. عدم مباحثه طرف‌ها نیز عامل دیگری است که مناظره را از رمق انداخت. همانطور که پرویز امینی گفته:«سوالات کلی و متعدد بی‌آنکه نقطه نزاع را روشن کند نه هیجان مناظرات را شکل داد و نه امکان تشخیص و تمایز میان رقبای ریاست‌جمهوری.»
مورد سوم| ساختار
تلویزیون فرصت زیادی برای طراحی دکور مناظره نداشت و شاید همین عامل مهم در عدم شکل‌گیری یک محصول خاص و متفاوت باشد. برخی کاربران آن را با برنامه مذهبی محفل مقایسه کرده‌اند و برخی رسانه‌ها عدم وجود المان‌های ایرانی را ایراد اصلی آن دانسته‌اند.
مثلا خبرگزاری مهر نوشت:« در بک‌گراند صحنه نمایی از شهر مشخص بود. شهری که نه المانی از ایران داشت که به عنوان یک بک‌گراند کشوری دیده شود و نه مؤلفه‌ای از شهر تهران مثل برج میلاد در آن به چشم می‌خورد و صرفاً چراغانی‌های یک شهر دیده می‌شد که می‌توانست هر نقطه‌ای از جهان تصور شود.» برخی رسانه‌ها هم مدل مدرن نشستن و استفاده از مبل راحت، به‌جای میز و صندلی را از نکات خوب این مناظره و دکور، دانسته‌اند. مناظره اول دو نیمه داشت و قرار بود نیمه دوم پس از 15 دقیقه استراحت شروع شود اما این اتفاق پس از 30 دقیقه رخ داد!
مورد چهارم| بعد از مناظره
مهدی خسروی پیش از خداحافظی، اعلام کرد در شبکه دو مصاحبه‌هایی زنده با نامزدها انجام می‌شود. این اتفاق در برنامه «زمانه» با اجرای المیرا شریفی‌مقدم رخ داد. به این ترتیب، هر نامزد بعد از خروج از استودیوی مناظره، در حیاط صدا و سیما پشت تریبون قرار می‌گرفتند و نظر خود را درباره مناظره و ناگفته‌ها بیان می‌کردند. این ایده خوب است اما کمکی به اصل ماجرا نمی‌کند و اتفاق اصلی باید در خود برنامه مناظره رخ دهد.
مورد پنجم| و همچنان میزگردها
در حالی که کیفیت برگزاری اولین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری، با انتقاد همه‌جانبه مواجه است، باید به برگ برنده اصلی تلویزیون یعنی میزگردها اشاره کنیم. این برنامه با موضوعات، کارشناسان و مجریان مختلف جای خود را باز کرده؛ از طوفان حسین انتظامی در مقام کارشناس میزگرد فرهنگی تا محمد‌جواد ظریف به عنوان یکی از همراهان مسعود پزشکیان در میزگرد سیاسی. در این برنامه، مناظره به معنای واقعی شکل می‌گیرد و اغلب تیترها از همین جا می‌آید.
گزارش‌های هفت صبح در مورد انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ را اینجا دنبال کنید.
