اتحاد منطقهای علیه ایران تشکیل میشود؟
تحلیل فارن افرز از آینده منطقه پس از حمله ایران به اسرائیل
هفت صبح| نشریه فارن افرز در گزارشی نوشته است: زمانیکه ایران در روز ۱۳آوریل بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد روانه اسرائیل کرد، اردن به دفع این حمله کمک نمود. گزارشهای رسانهای اولیه نشان داد که چند دولت دیگر عربی نیز در دفاع از آسمان اسرائیل مشارکت داشتهاند؛ اما این اقدامات بعدا تکذیب شد. بااینوجود، شماری از رهبران اسرائیلی و برخی ناظران در واشنگتن این اقدامات را به عنوان نشانهای از یک تغییرجهت مهم تعبیر کردند. استدلال آنها این بود که در صورت تداوم تشدید تنش با ایران این دولتها طرف اسرائیل را میگرفتند.
بخشهایی از گزارش این رسانه را بخوانید:
ارزیابیهای ناشی از ذوقزدگی بیشاز حد به نظر میرسد و نمیتواند پیچیدگی چالشهای منطقه را به تصویر بکشد. واقعیتهای منطقه که مانع از همکاریها بین اعراب و اسرائیل میشود، تغییر چندانی نکرده است.
حتی قبل از حمله 7اکتبر حماس و جنگ متعاقب آن در غزه، دولتهای عربی که توافقات ابراهیم را امضا کرده و به عادیسازی روابط با اسرائیل تن داده بودند، از حمایتهای نتانیاهو از توسعه شهرکهای اسرائیلی در کرانه باختری و بیتفاوتی او در قبال تلاشهای وزرای دست راستیاش برای تضعیف وضعیت موجود در بیتالمقدس ناامید شده بودند.
مجموعه حملات شهرکنشینان اسرائیل علیه فلسطینیان در شهرهای کرانه باختری در بهار 2023، این تنشهای منطقهای را بیشازپیش شعلهور ساخت. پس از آنکه ارتش اسرائیل، در ماه اکتبر عملیات نظامی خود در غزه را آغاز کرد، موجب به راهافتادن موجی از اعتراضات در خاورمیانه شد. رهبران عربی بیشازپیش علاقه خود به جانبداری علنی از اسرائیل را از دست دادند، زیرا مطلع بودند که این همکاری میتواند به مشروعیت آنها در داخل لطمه بزند.
هیچ بخشی از پاسخ چند کشور عربی به این دور از منازعات بین ایران و اسرائیل نشان نمیدهد که این مواضع تغییر قابلتوجهی را شاهد بوده است. آن گروه از دولتهایی که اسرائیل از آنها به عنوان «اتحاد سنی» یاد میکند، درواقع به دنبال برقراری توازن در روابطشان با ایران و اسرائیل، صیانت از اقتصاد و امنیت خود و بیش از همه جلوگیری از بروز یک جنگ منطقهای هستند. اولویت آنها احتمالا همچنان پایان دادن به جنگ ویرانبار غزه و نه تقابل با ایران خواهد بود. با اینحال، درحالیکه تنشها بین ایران و اسرائیل رو به افزایش است، اشتیاق دولتهای عربی برای سرعتبخشیدن به یکپارچگی منطقهای با اسرائیل بیش از هر زمان دیگری بستگی به تمایل اسرائیل به پذیرش یک دولت فلسطینی دارد.
نقش اعراب در دفع حمله ایران محدود بوده است. هم عربستان و هم امارات، صراحتا هرگونه مشارکت نظامی مستقیم در دفاع از اسرائیل را رد کردهاند. مقامهای اردنی نیز اظهار داشتهاند که این مشارکت برای حفاظت از منافعشان ضروری بوده است. ملک عبدالله دوم تاکید کرده که کشورش برای کمک به اسرائیل اقدام نکرده است.
تلاشهایی که دولتهای عربی برای مقابله با ایران انجام دادند، تقریبا مطمئنا ناشی از تمایل آنها برای حفظ روابطشان با ایالات متحده بوده نه نزدیکتر کردن خودشان به اسرائیل. از زمانی که اسرائیل، حمله به غزه را آغاز کرده، رهبران عربی از اینکه جو بایدن توفیق چندانی در محدودکردن اقدامات اسرائیل نداشته، غافلگیر شدهاند. اما آنها همچنان به دنبال تعمیق همکاریهای خود با واشنگتن هستند. آنها منبع جایگزینی برای امنیتی که آمریکا برایشان فراهم میکند، نمیبینند.