عراقیها دیگر حوصله اردوغان را ندارند
توئیت حاشیهساز رئیس جمهور ترکیه
هفت صبح| اردوغان روزهای اخیر مهمان بغداد بود. او که هیچوقت نمیتواند میل و رغبت خودش را به بازگشت به دوران عثمانی پنهان کند، درباره سفرش به عراق در شبکه ایکس (توئیتر سابق) به زبان عربی، بغداد را یکی از شهرهای «تمدن ما»، که البته منظورش تمدن ترکیه و عثمانی است، معرفی کرد. این توئیت عراقیهای دلزده از سیاستهای ترکیه را به شدت خشمگین کرد.
سفر اخیر اردوغان به عراق بعد از 12 سال انجام گرفت. در این سالها او با هدف مقابله با پ.ک.ک بهصورت مداوم بخشهایی در شمال عراق را مورد حمله قرار میدهد. بغداد این حملات را نادیده گرفتن تمامیت ارضی عراق میداند اما اراده و امکان جلوگیری از آن را تاکنون نداشته.
مسئله دیگر بین دو کشور به موضوع سدهایی برمیگردد که میتواند آینده عراق را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اردوغان در یک پروژه سدسازی، روی دجله و فرات قصد دارد تا صنایع و تولید را در مناطق کردنشین ترکیه رونق دهد. اما مشکل تصمیم او این است که منافع عراق، سوریه و حتی ایران در آن کاملا نادیده گرفته شده است.
سدهایی که ساخته شده یا دردست ساختهشدن هستند، بیشترین میزان آب دو رود مشهور عراق را برای ترکیه نگه میدارند و میزان زیادی برای عراقیها باقی نمیماند. با اینحساب، کمآبی گسترده، امنیت و اقتصاد و حتی زیست انسانی را در عراق تهدید میکند.
اما مسئله اخیر عراقیها با اردوغان فرای اینها و موضوعی تاریخی است. بغداد اعتقاد دارد ترکیه اهمیتی به تمامیت ارضی این کشور نمیدهد. اما حالا آنها میگویند، مسئله عمیقتر است و اردوغان باور نکرده است که 105 سال است که عراق دیگر بخشی از عثمانی بهحساب نمیآید و تاریخ و سرنوشتی جدا از ترکیه دارد. برای قرنها، شهرهایی مانند بغداد، مانند بسیاری دیگر از شهرهای عربی در تصرف عثمانی بودهاند اما اغلب حاکمان محلی داشتند و خود را جزوی از دولت عثمانی نمیدانستند.
پس از وقوع جنگ جهانی اول، دولت عثمانی از بین رفت و کشور ترکیه جای آن را گرفت و در سال 1919 به زیر سلطه بریتانیا در آمد و سپس در 1932 بهعنوان کشوری مستقل سر برآورد. تاریخ عراق البته پس از آن سرشار از خونریزی و ناکامی است.
حکومت پادشاهی که با فیصل اول شروع شده بود، در نهایت با تکهتکهشدن فیصل دوم به کار خود پایان داد. حکومتهای بعدی تا پس از صدامحسین هم سرنوشت بهتری در انتظارشان نبود. با همه این تاریخ پر از رنج صدساله اخیر برای عراقیها، ادعای اردوغان بر بغداد، برای آنها گران آمده است. مردم این کشور معتقدند عراق از ابتدا تمدنی متفاوت با تمدن عثمانی و ترکیه بوده است. آنها خود را از نسل بابلیها و سومریها میدانند و عراق را گهواره تمدن.
درحالیکه ظاهرا اردوغان، میلی به پذیرش ماجرا ندارد! او سالها بود که از رویای برآمدن دوباره امپراطوری عثمانی حرف نزده بود و انتظار میرفت که در این سالها با نگاه واقعبینانهتری به مسائل بینالمللی نگاه کند اما توئیت اخیر او نشان میدهد که برای رئیسجمهور ترکیه، در کماکان بر همان پاشنه قدیمی میچرخد.