حقایقی درباره کمک ۹۵ میلیاردی به سه متحد آمریکا
یا ۱۰ نشانه برای اینکه هیچ‌گربه‌ای برای رضای خدا موش نمی‌گیرد
هفت صبح| شامگاه شنبه به وقت تهران چهار لایحه در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد که بر اساس سه مورد از آن به دولت آمریکا اجازه داده می‌شود ۹۵ میلیارد دلار به سه متحد خود در سه منطقه حیاتی برای این کشور، یعنی اوکراین در اروپای شرقی که با روسیه می‌جنگد، رژیم اشغالگر اسرائیل در خاورمیانه که با ایران دشمنی دارد و تایوان که در آستانه تقابل نظامی با چین است کمک کند. لایحه چهارم با موضوعات متفاوتی مثل تحریم ایران، توقیف دارایی‌های دولتی روسیه و زمینه‌سازی برای ممنوعیت تیک‌تاک است. لوایح برای تصویب نهایی به تایید سنا نیز احتیاج دارند.
اما این میزان کمک هنگفت، این سوال را به وجود آورده که واقعا معنای این کمک چیست؟ آیا واقعا آمریکا مثلا همین فردا به اندازه ۹۵ میلیارد دلار پول به حساب این سه کشور واریز خواهد کرد؟ اجمالا بگوییم که نه. اینطور نیست. وقتی شما با یک کشور سرمایه‌داری، آن هم کشوری که قطب سرمایه‌داری است، طرف هستید؛ این طور نیست که حتی به نزدیک‌ترین متحدان خود بدون توجه به سود خود کمکی کند. پس بیایید کمی این لایحه را واشکافی کنیم و ببینیم معنای این کمک ۹۵ میلیاردی چیست.
نکته اول اینکه مبلغ کلی کمک‌ها خیلی مهم نیست بلکه نسبت آن با اقتصاد کشورهاست که تعیین کننده است. یعنی چه؟ مثالی می‌زنیم. اگر یک ثروتمند ۱۰میلیون تومان در بانک داشته باشد و 10هزار تومان به یک مستمند کمک کند در واقع یک هزارم از حساب خود را به آن مستمند داده است ولی اگر فردی ۱۰۰ هزار تومان در بانک داشته باشد و هزار تومان به فردی کمک کند، یک درصد از حساب خود را به او بخشیده است.
در مورد کمک‌ها به اوکراین هم وقتی میزان کمک‌ها را با حجم اقتصاد کشورها (شاخص تولید ناخالص داخلی) می‌سنجیم می‌بینیم که آمریکا در میان ۱۰ کشور اول جهان هم نیست. در واقع بیشترین کمک تا پایان سال گذشته میلادی به اوکراین را استونی کرده بود که حدود سه و نیم درصد از کل تولید ناخالص داخلی خود را به اوکراین کمک کرده بود در صورتی که کمک‌های آمریکا با وجود ارقام بالا به اندازه نیم درصد تولید ناخالص داخلی این کشور هم نمی‌شود.
نکته بعدی هم توجه به میزان کمک‌ها به نسبت مخارج نظامی کشورها است. بودجه نظامی آمریکا در سال ۲۰۲۴، ۸۸۶ میلیارد دلار است و حتی اگر فرض کنیم که کل بودجه ۹۵ میلیاردی قرار است به این کشورها داده شود این میزان کمتر از ۱۰ درصد کل بودجه نظامی آمریکا است آن هم برای مقابله و البته مشغول نگه داشتن دشمن بزرگی مثل روسیه در محدوده یک جنگ فرسایشی که ضربات سهمگینی هم به اقتصاد این کشور وارد کرده و خواهد کرد.
اما این را هم باید بدانیم این کمک‌ها برای چه دارد انجام می‌شود. هدف از این کمک‌ها در وهله نخست، تقویت متحدان آمریکا نیست، تضعیف دشمنان آمریکا است.
اگر نخواندید خوب است صحبت‌های حدود دو هفته پیش دیوید کامرون، وزیر خارجه بریتانیا را بخوانید که خطاب به آمریکایی‌ها گفت: «با چیزی به اندازه ۵ تا ۱۰درصد از بودجه نظامی شما، تقریبا نیمی از تجهیزات نظامی قبل از جنگ روسیه نابود شده است؛ آن هم بدون از دست رفتن جان یک آمریکایی. این کمک‌ها یک سرمایه‌گذاری برای امنیت ایالات متحده است.»
نکته بعدی این است که همه این کمک‌ها، به شکل بلاعوض نیست. مثلا در لایحه جدید از ۶۱ میلیارد دلار کمک به اوکراین، ۱۰میلیارد دلار وام است که اوکراین باید آن را بازپرداخت کند.
نکته دیگر این است که همه این کمک‌ها به خود اوکراین یا اسرائیل داده نمی‌شود. یعنی چه؟ تا نوامبر سال ۲۰۲۳ یعنی تقریبا تا پایان سال گذشته میلادی، ۹۰ درصد از کل کمک‌های آمریکا به اوکراین در داخل آمریکا خرج شده و پولی به اوکراین داده نشده است. در واقع اگرچه اسم لایحه کمک به اوکراین است ولی ذیل آن دولت آمریکا برنامه‌های مختلفی را می‌گنجاند. مثلا در لایحه جدید از ۶۱ میلیارد دلاری که برای اوکراین کنار گذاشته شده، ۲۳ میلیارد دلار مستقیما باید خرج تسلیحات و تاسیسات آمریکا شود و ۱۱ میلیارد دلار برای تامین مالی عملیات نظامی فعلی آمریکا در منطقه اروپا خرج خواهد شد.
در لایحه همچنین آمده که آمریکا باید ۱۴ میلیارد دلار سیستم‌های تسلیحاتی پیشرفته و سایر تجهیزات دفاعی به اوکراین بدهد. آمریکا چطور این کار را می‌کند؟ سلاح‌هایی که در انبارهای خود دارد را به اوکراین می‌دهد و پول تخصیص یافته از طرف دولت آمریکا را خرج خرید سلاح‌های جدید می‌کند.
در واقع دولت آمریکا در اسم به اوکراین کمک می‌کند ولی در واقع ارتش خود را نوسازی می‌کند. (حتی برخی می‌گویند که برخی سلاح‌هایی که آمریکا به اوکراین می‌دهد آن قدر قدیمی است که اصلا دیگر به کار ارتش آمریکا نمی‌آید.)
حتی اگر قرار باشد ارتش آمریکا تجهیزات نوینی به اوکراین بدهد؛ این تجهیزات باید توسط چه کسانی ساخته شود؟ شرکت‌های آمریکایی و پیمانکاران امین وزارت دفاع آمریکا. از هفتاد و چهار میلیارد دلار کمک آمریکا به اوکراین تا فوریه سال ۲۰۲۴، ۲۳ و نیم میلیارد دلارش (یعنی یک سوم) به این دو شکل خرج شده است.
این موضوع فقط هم در مورد اوکراین اجرا نمی‌شود. مثلا میزان کمک به اسرائیل ۲۶/۴ میلیارد دلار خواهد بود. بخشی از این بودجه صرف عملیات نظامی آمریکا در منطقه خواهد شد و بخشی دیگر شامل 2/5 میلیارد دلار برای سیستم‌های دفاع موشکی اسرائیل (گنبد آهنین، فلاخن داود و ...) در واقع پروژه‌های مشترک نظامی دولت آمریکا با اسرائیل هستند و پول آن به جیب کمپانی‌های آمریکایی می‌رود.
یا مثلا از حدود ۸ میلیارد دلاری که برای مقابله با اقدامات چین در منطقه هند و اقیانوس آرام خرج خواهد شد، بیش از یک سوم آن یعنی 3/3میلیارد دلار خرج توسعه زیرساخت‌های دریایی خواهد شد و حدود ۳/۹ میلیارد دلار آن برای بودجه نظامی تایوان و سایر متحدان و نیز تکمیل اقلام دفاعی برای آن‌هاست.
شاید در شکل و ظاهر، بتوان گفت که 2/9میلیارد دلار کمک بشردوستانه‌ای که در این لایحه ذیل کمک به اسرائیل در نظر گرفته شده و قرار است با آن غذای اضطراری، سرپناه و خدمات اولیه به جمعیت‌هایی که از بحران رنج می‌برند (منظور فلسطینی‌هاست) داده شود؛ نوعی خیرخواهی است ولی حتی در این بخش هم این قضاوت درست نیست چرا که همین بودجه نیز قرار است در اختیار آژانس امدادی آمریکا یا یو‌اس‌اید قرار گیرد و آن‌ها نیز اقلام امدادی را از تولیدات آمریکایی تهیه می‌کنند و بنابراین حتی همین بودجه نیز به چرخاندن چرخ کارخانه‌های آمریکایی خواهد انجامید.
نکته‌های دیگری هم هست که با نگاه به آن‌ها هم می‌توان نوعی «سیاه‌بازی» آمریکا با این اقدامات را کشف کرد. مثلا تا ابتدای سال ۲۰۲۴، اتحادیه اروپا حدودا ۲۰میلیارد دلار بیش از آمریکا به اوکراین کمک کرده بود. این موضوع ممکن است طبیعی باشد. به هر حال آن‌ها نزدیک اوکراین هستند و ضمنا کشورهای اروپایی متعدد هستند و آمریکا یک کشور است. ولی ساختار کمک‌ها جالب است. ۹۰درصد از کل کمک‌های اروپا مالی و در قالب وام یا کمک‌های بلاعوض بوده ولی این میزان در مورد آمریکا فقط ۴۰درصد بوده است. یعنی آمریکا حاضر نیست پول در اختیار اوکراین قرار دهد و در واقع ۶۰درصد از کمک‌های آمریکا تا پایان سال گذشته میلادی نظامی بوده که به شرحی که گفتیم در واقع به جیب شرکت‌های نظامی خود آمریکا رفته یا خرج نوسازی ارتش این کشور شده است.