نبرد غول‌ها در آسمان هوش مصنوعی
ایلان ماسک، با شرکت‌های ایکس و ایکس ای‌آی، علیه اپل و اوپن‌ای‌آی به دادگاه فدرال تگزاس شکایت کرد
هفت صبح| در آسمان پرستاره فناوری، جایی که نوآوری و قدرت در رقابتی بی‌امان به هم می‌تازند، ایلان ماسک بار دیگر شمشیرش را از رو بسته است. او که روزگاری یکی از بنیانگذاران اوپن‌ای‌آی بود، حالا با شرکت‌های ایکس و ایکس ای‌آی، علیه این کمپانی و البته کمپانی کبیر اپل، غول ثروتمند سیلیکون‌ولی، به میدان آمده است.
شکایتی که روز دوشنبه در دادگاه فدرال منطقه شمالی تگزاس ثبت شد، اپل و اوپن‌ای‌آی را متهم به «توطئه» برای حفظ انحصار در دو بازار کلیدی می‌کند: گوشی‌های هوشمند و چت‌بات‌های هوش مصنوعی مولد. این دعوا نه‌تنها یک جدال حقوقی، بلکه نمایشی از کشمکش‌های عمیق‌تر در قلب انقلاب هوش مصنوعی است.
داستان از جایی آغاز شد که ماسک، مدیرعامل تسلا و مالک پلتفرم ایکس، ادعا کرد اپل با همکاری اوپن‌ای‌آی، رقبای نوظهوری چون گروک (Grok)، چت‌بات ساخته‌شده توسط ایکس ای‌آی را از میدان به در کرده است. در شکایت ۶۱ صفحه‌ای، ایکس ای‌آی مدعی است که اپل، با نفوذ بی‌چون‌وچرای خود در بازار گوشی‌های هوشمند که ۶۵ درصد از بازار آمریکا را در اختیار دارد و اوپن‌ای‌آی که به ادعای این شکایت، ۸۰ درصد بازار چت‌بات‌های هوش مصنوعی را قبضه کرده، دست به یک بازی ناعادلانه زده‌اند.
ماجرا به ژوئن ۲۰۲۴ برمی‌گردد، زمانی که اپل اعلام کرد چت‌جی‌پی‌تی (ChatGPT)، ساخته اوپن‌ای‌آی، به‌طور انحصاری با دستیار صوتی سیری و سایر قابلیت‌های آیفون، آیپد و مک ادغام خواهد شد. این همکاری، به گفته ایکس ای‌آی، نه‌تنها رقبا را از دسترسی به داده‌های ارزشمند کاربران محروم کرده، بلکه اپل را متهم به دستکاری رتبه‌بندی اپ‌استور کرده است.
بر اساس این اتهام سنگین، کمپانی اپل به طور عامدانه، گروک و دیگر اپلیکیشن‌های مشابه را در فهرست «اپلیکیشن‌های ضروری» خود نادیده گرفته و در عوض، چت‌جی‌پی‌تی را به صدر جدول برده است. ایکس ای‌آی ادعا می‌کند که این همکاری، میلیاردها دلار خسارت به رقبا وارد کرده و نوآوران را از رقابت عادلانه محروم کرده است.
این دعوا، تنها نوک کوه یخ در روابط پرتنش ایلان ماسک و سم آلتمن، مدیرعامل اوپن‌ای‌آی، است. ماسک که در سال ۲۰۱۵ به همراه آلتمن اوپن‌ای‌آی را بنیان گذاشت، سه سال بعد به دلیل اختلاف بر‌سر جهت‌گیری این شرکت که به گفته او از مأموریت اولیه‌اش برای «پیشبرد خیر عمومی» فاصله گرفته بود، از آن جدا شد. از آن زمان، این دو در شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌ها و حتی دادگاه‌ها به مصاف هم رفته‌اند.
اوایل سال ۲۰۲۴، ماسک شکایتی علیه اوپن‌ای‌آی و آلتمن مطرح و آنها را به نقض قرارداد متهم کرد، ادعایی که بعدها به‌طور بی‌سروصدا کنار گذاشته شد. حالا، این شکایت جدید، آتش خصومت را شعله‌ورتر کرده است. اوپن‌ای‌آی در پاسخ، این پرونده را «بخشی از الگوی مداوم آزار و اذیت ماسک» خوانده است.
از سوی دیگر، اپل که هنوز به‌طور رسمی به این اتهامات پاسخ نداده، پیش‌تر مدعی شده بود که اپ‌استور «عادلانه و بدون تبعیض» طراحی شده و هزاران اپلیکیشن را بر اساس معیارهای عینی معرفی می‌کند. اما ماسک این ادعا را به چالش کشیده و در پستی در ایکس که حالا تحت مالکیت ایکس ای‌آی است، نوشت: «اپل طوری رفتار می‌کند که انگار هیچ شرکت هوش مصنوعی جز اوپن‌ای‌آی نمی‌تواند به رتبه اول اپ‌استور برسد. این یک نقض آشکار قوانین ضد انحصار است.»
اما آیا ادعاهای ماسک بی‌پایه است؟ برخی کاربران در ایکس، از طریق قابلیت «یادداشت‌های اجتماعی» این پلتفرم، به او یادآوری کرده‌اند که چت‌بات‌های رقیب مانند دیپ‌سیک، حتی پس از اعلام همکاری اپل و اوپن‌ای‌آی، به رتبه اول اپ‌استور رسیده‌اند. این نکته، تردیدهایی درباره ادعای دستکاری اپل ایجاد می‌کند.
با این حال، ایکس ای‌آی استدلال می‌کند که ادغام عمیق چت‌جی‌پی‌تی با سیستم‌عامل اپل، دسترسی انحصاری به داده‌های کاربران که برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی حیاتی است را به اوپن‌ای‌آی داده و رقبا را در موقعیت نابرابر قرار داده است. این دعوا، تنها یک نزاع حقوقی نیست؛ بلکه بازتابی از رقابت بزرگ‌تر در صنعت هوش مصنوعی است، جایی که شرکت‌ها برای تسلط بر فناوری‌ای که آینده جهان را شکل خواهد داد، در حال نبردند.
ایکس ای‌آی که در سال ۲۰۲۳ توسط ماسک تأسیس شد، با هدف رقابت با غول‌هایی چون اوپن‌ای‌آی و گوگل وارد میدان شده و گروک را به عنوان رقیبی برای چت‌جی‌پی‌تی معرفی کرده است. اما در این مسیر، با موانعی روبه‌رو شده که به گفته ماسک، نتیجه تبانی رقباست.
فراتر از مسائل حقوقی، این دعوا داستانی از جاه‌طلبی، رقابت و شاید کینه‌های شخصی است. ماسک که به عنوان یک رویاپرداز و گاهی یک شورشی در دنیای فناوری شناخته می‌شود، بارها نشان داده که از به چالش کشیدن غول‌ها ابایی ندارد. او که زمانی با آلتمن برای ساختن آینده‌ای بهتر با هوش مصنوعی هم‌قسم شده بود، حالا آلتمن را در مقابل خود می‌بیند، در جنگی که نه‌تنها برای بازار، بلکه برای تعریف آینده فناوری است. در این میان، کاربران و مصرف‌کنندگان، نظاره‌گر این نبردند؛ نبردی که می‌تواند تعیین کند چه کسی کلیدهای آینده هوش مصنوعی را در دست خواهد داشت.
