ینگه دنیا| دیوار تعرفه‌ها؛ محکم یا ‌فرو‌ ریختنی؟

هفت صبح| ‌دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، لباس تحقق بر تهدیدهای خود پوشانده و قرار است از اول فوریه، واردات از کانادا و مکزیک با تعرفه‌های ۲۵ درصدی مواجه شود‌ اما هنوز تصمیمی درباره اعمال این تعرفه‌ها بر نفت این دو کشور گرفته نشده است. ترامپ در کاخ سفید و در میان خبرنگاران، این اقدام را واکنشی به ورود گسترده مهاجران غیرقانونی و قاچاق فنتانیل از مرزهای آمریکا دانسته و در عین حال به کسری تجاری واشنگتن با همسایگانش اشاره کرده است.

کانادا و مکزیک به سرعت واکنش نشان دادند و اعلام کردند که در صورت اجرای تعرفه‌های آمریکا، آنها نیز اقدامات متقابلی اتخاذ خواهند کرد. در عین حال، تلاش کردند تا واشنگتن را متقاعد کنند که در حال رسیدگی به نگرانی‌های مربوط به مرزهای مشترک هستند. اما تصمیم ترامپ می‌تواند برای خودش نیز چالش‌هایی ایجاد کند. اگر واردات نفت از کانادا و مکزیک مشمول این تعرفه‌ها شود، قیمت انرژی در آمریکا افزایش خواهد یافت. این در حالی است که ترامپ وعده کاهش هزینه‌های زندگی را داده بود.  

چین در تیررس سیاست‌های اقتصادی ترامپ 

تنها کانادا و مکزیک نیستند که باید منتظر پیامدهای سیاست‌های تجاری ترامپ باشند. او بار دیگر تهدید کرد که چین را نیز با تعرفه‌های جدید هدف قرار خواهد داد، هرچند جزئیات بیشتری ارائه نکرد. ترامپ که مدت‌هاست پکن را به ارسال فنتانیل به آمریکا متهم می‌کند، گفت: «چین باید برای این مسئله هزینه بدهد و ما در حال اعمال تعرفه‌های جدیدی هستیم.» در دوران رقابت‌های انتخاباتی، ترامپ تهدید کرده بود که کالاهای چینی را با تعرفه‌هایی تا ۶۰ درصد هدف خواهد گرفت‌ اما پس از بازگشت به کاخ سفید، به جای اقدام فوری، دستور بررسی این موضوع را صادر کرد.

از سال ۲۰۱۸، واردات کالاها از چین روندی ثابت داشته است؛ روندی که کارشناسان اقتصادی آن را نتیجه تعرفه‌های متقابلی می‌دانند که در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ وضع شد. چین به نوبه خود از افزایش تنش‌های تجاری ابراز نگرانی کرده است. دینگ شویه‌شیانگ، معاون نخست‌وزیر چین، در نشست داووس، بدون نام بردن از آمریکا، نسبت به سیاست‌های تعرفه‌ای هشدار داد و بر تمایل پکن برای یافتن «راه‌حلی برد-برد» تأکید کرد. او گفت چین قصد دارد واردات خود را افزایش دهد و از هرگونه جنگ تجاری اجتناب کند.  

تعرفه‌ها؛ ابزاری پرهزینه در سیاست اقتصادی 

تعرفه‌ها، مالیاتی بر کالاهای وارداتی هستند که هدف از اعمال آن، کاهش تقاضا برای محصولات خارجی و تقویت تولید داخلی است‌ اما در عمل، این سیاست می‌تواند بهای کالاهای اساسی را افزایش دهد. اعمال تعرفه بر انرژی به‌طور مستقیم بر هزینه‌های شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان اثر می‌گذارد و می‌تواند از قیمت سوخت گرفته تا مواد غذایی را تحت تأثیر قرار دهد. به طور تقریبی، ۴۰ درصد از نفت خامی که در پالایشگاه‌های آمریکا تصفیه می‌شود، وارداتی است و بخش اعظم آن از کانادا تأمین می‌شود. هرگونه افزایش تعرفه بر این واردات، نه‌تنها می‌تواند اقتصاد کانادا را تحت فشار بگذارد، بلکه هزینه زندگی در آمریکا را نیز افزایش خواهد داد—چالشی که می‌تواند به آزمونی دشوار برای دولت ترامپ تبدیل شود.

افزایش تنش‌های تجاری؛ هشدار ترامپ به بریکس 

در حالی که تنش‌های تجاری میان واشنگتن و همسایگانش بالا گرفته است، ترامپ این‌بار کشورهای عضو بریکس را هدف تهدیدهای خود قرار داده و هشدار داده که هرگونه تلاش برای کنار گذاشتن دلار از تجارت جهانی، با تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی پاسخ داده خواهد شد.

او در بیانیه‌ای که در پلتفرم تروث سوشال منتشر کرد، بار دیگر بر سیاست اقتصادی سختگیرانه خود تأکید کرد و نوشت: «هیچ شانسی وجود ندارد که بریکس دلار آمریکا را جایگزین کند و هر کشوری که چنین تلاشی کند، باید به تعرفه‌ها سلام کند و از آمریکا خداحافظی!» این موضع‌گیری ترامپ واکنشی به تلاش‌های بریکس برای کاهش وابستگی به دلار است؛ تلاشی که پس از تحریم‌های غرب علیه روسیه، شدت گرفته است.

بریکس که در ابتدا با حضور برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شد و سپس کشورهایی مانند ایران، امارات و مصر به آن پیوستند، به‌دنبال ایجاد توازن در برابر نفوذ اقتصادی آمریکا و اروپا است. اما این تهدیدها بدون واکنش نماند. روسیه اعلام کرد که فشارهای آمریکا برای تحمیل دلار بر نظام مالی جهانی نتیجه‌ای معکوس خواهد داشت.

در آخرین نشست این گروه که در ماه اکتبر در کازان روسیه برگزار شد، نمایندگان بیش از ۴۰ کشور حضور داشتند و موضوع کنار گذاشتن دلار از مبادلات تجاری مورد بحث قرار گرفت. البته سخنگوی کرملین از ایجاد ارز بریکس عقب‌نشینی کرد و گفت بریکس بر ساز و کارهای مالی تمرکز خواهد کرد.