گنبد فولادین ترکیه، بدیلی برای گنبد آهنین صهیونیست‌ها
ترکیه با تجهیزات بومی و هوش مصنوعی، پدافند چندلایه خود را طراحی می‌کند
هفت صبح| ترکیه برای رقابت با گنبد آهنین معروف اسرائیل، برنامه بلندپروازانه‌ای را در جهت توسعه یک سیستم پدافند هوایی چند لایه آغاز کرده است. این سیستم که «گنبد فولادین» نام‌گذاری شده است، دارای فناوری جدید هوش مصنوعی برای شناسایی و خنثی کردن تهدیدات در تمام ارتفاعات و محدوده‌ها خواهد بود.
طبق بیانیه ریاست شرکت صنایع دفاعی ترکیه، این سیستم امکان ادغام یکپارچه حسگرها و سلاح‌ها را در یک شبکه واحد فراهم می‌کند و یک «چتر امنیتی» در همه شرایط آب و هوایی ایجاد می‌کند. به علاوه، اداره ارتباطات کمیته اجرایی صنایع دفاعی ترکیه در بیانیه‌ای رسمی، گنبد فولادین را ابتکاری برای توسعه سیستم دفاع هوایی لایه‌ای جامع و نقطه عطفی در این عرصه توصیف کرد.
در کنار سیستم‌های تسلیحاتی، گنبد فولادین فن‌آوری‌های راداری و الکترواپتیکی را ادغام می‌کند و امکان ردیابی، شناسایی و طبقه‌بندی دقیق اهداف را تحت یک نهاد واحد فراهم می‌کند. البته این سیستم به مقصد نهایی خود نرسیده و یک سیستم به طور مداوم در حال تکامل است که به طور دائم بهینه خواهد شد و فناوری‌ها و قابلیت‌های جدید را به محض ظهور در خود گنجانده است. گفتنی است، ترکیه پیش‌تر قطعات اصلی گنبد آهنین اسراییل را تولید کرده و در این زمینه صاحب تجربه است.
در یک تصویر گرافیکی که توسط احمد آق‌یول، مدیر اجرایی شرکت صنایع دفاعی ترکیه‌ای «آسلسان» در شبکه اجتماعی ایکس به اشتراک گذاشته شده است، ایده مفهومی گنبد فولادین شامل موشک‌های «حصار،» «سپر» و «گرز» ترکیه است که از طریق سیستم مدیریت لینک راداری «رادنت» متصل شده‌اند. این تصویر همچنین نشان می‌دهد که این سیستم چند لایه پدافند هوایی از طریق یک سامانه بومی به نام «تی-لینک» به یک ماهواره متصل می‌شود.
علاوه بر آسِلسان، سایر شرکت‌های دفاعی ترکیه از جمله روکتسان، موسسه تحقیق و توسعه صنایع دفاعی و شرکت صنایع مکانیکی و شیمیایی نیز در این زمینه همکاری خواهند کرد. گفته می‌شود «گنبد فولادین» دارای چهار لایه پدافند هوایی: برد بسیار کوتاه، برد کوتاه، برد متوسط و برد بلند است. بنا بر گزارش‌ها، بسیاری از اجزای تشکیل دهنده این پدافند چهار لایه از جمله سامانه‌های برد کوتاه و میان‌برد، در زرادخانه نیروهای مسلح ترکیه موجود است.
طبق گزارش روزنامه دیلی صباح چاپ استانبول، لایه اولیه گنبد فولادین حداکثر تا برد ۱۰ کیلومتری و تا ارتفاع ۵ کیلومتری را پوشش می‌دهد. لایه دوربرد آن می‌تواند محدوده‌های بیش از ۶۰ کیلومتر و ارتفاعات بین ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر را پوشش دهد. شایان ذکر است که پروژه گنبد فولادین آنکارا از سیستم پدافند موشکی اس-۴۰۰ روسیه که حداکثر برد ۴۰۰ کیلومتری دارد، استفاده نمی‌کند.
پدافند هوایی از دیرباز یک نگرانی مهم برای ترکیه بوده است، به ویژه از زمان جنگ خلیج فارس در اوایل دهه ۱۹۹۰ و زمانی که تهدید حملات موشکی اسکاد به چشم می‌خورد. در نتیجه این نگرانی، آمریکا، آلمان و هلند سامانه‌های موشکی پاتریوت را تحت حمایت ناتو در ترکیه مستقر کردند. این رویه تا کنون ادامه یافته است.
اما در دو دهه گذشته، ترکیه با تشدید نگرانی‌های ژئوپلیتیکی ناشی از بی‌ثباتی منطقه‌ای، تشدید درگیری‌ها و افزایش دید تهدیدات نامتقارن از سوی بازیگران دولتی و غیردولتی دست و پنجه نرم کرد. در این شرایط، ترکیه به این نتیجه رسید که به سیستم‌های دفاع هوایی خود برای توسعه پاسخ‌های مناسب به چالش‌های امنیتی منحصربه‌فرد خود نیاز دارد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در سخنان معروف خود در این باره گفت: «ما به جایی خواهیم رسید که بتوانیم سامانه‌های پدافند هوایی را به کسانی بفروشیم که به بهانه‌های مختلف از فروش آن به ما خودداری کردند.»
گنبد آهنین اسرائیل که توسط شرکت «سامانه‌های دفاعی پیشرفته رافائل» ساخته شده است، بخشی از استراتژی دفاع هوایی سه لایه است که شامل «فلاخن داوود» برای برد متوسط و «پیکان» برای تهدیدات دوربرد نیز می‌شود. این طرح با کمک بلاعوض ۲۰۰ میلیون دلاری آمریکا، کلید خورد. در سال ۲۰۱۹ آمریکا اعلام کرد که «گنبد آهنین» را از اسرائیل خریداری خواهد کرد تا با استفاده از پیشرفت‌های تکنولوژیک آن، سامانه دفاع موشکی «پاتریوت» را تقویت کند.
اسرائیل مدعی است که گنبد آهنین با میزان موفقیت ۹۹ درصدی توانسته است حملات با راکت و موشکی و پهپاد را رهگیری و منهدم کند. گفتنی است، دفاع موشکی «پاتریوت» کمابیش شبیه به «گنبد آهنین» کار می‌کند. اما برای مقابله با هواپیماهای نظامی، موشک‌های هدایت‌شونده و همچنین موشک‌های بالستیک طراحی شده است. حالا با ورود گنبد فولادین ترکیه، این انحصار شکسته خواهد شد و اگر این کشور فناوری نوین خود را به کشورهای دیگر بفروشد، معادلات پدافندی بین کشورهای متخاصم تغییر خواهد کرد. (تی‌آرتی ورلد، یورونیوز و بی‌بی‌سی)
