چراغ قرمز فولادی‌ها به سرمـایه‌گـذاری گازی
فولادسازان با یادآوری تجربه تلخ سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌ها که در عمل به تأمین برق آنها منجر نشد، نسبت به مشارکت در پروژه‌های گازی بدبین هستند و آن را بدون تضمین مشخص، پرریسک و بی‌فایده می‌دانند
هفت صبح| اخیرا جلسه‌ای به دعوت محمد آقاجانلو، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و با حضور اعضای انجمن فولاد و مدیران عامل شرکت‌های بزرگ فولادی در ساختمان ایمیدرو برگزار شد. هدف این نشست، بررسی و ترغیب فولادسازان به مشارکت در طرح‌های توسعه میادین گازی بود تا با استفاده از منابع گاز این میادین، نیاز به سوخت برای تولید فولاد تأمین شود.
این موضوع، به‌ویژه با توجه به ناترازی انرژی در کشور، از اهمیت بالایی برخوردار است. معاون وزارت صمت بر این باور است که فولادسازان باید در پروژه‌های اکتشاف و تولید گاز مشارکت کنند تا به‌طور مستقیم از منابع گاز بهره‌برداری کنند و از مشکلات احتمالی کمبود سوخت در سال‌های آینده جلوگیری کنند.
اما بررسی‌ها و شنیده‌ها از داخل جلسه نشان می‌دهد که برخلاف تاکیدات این معاون وزیر، فولادسازان تمایلی به سرمایه‌گذاری در میادین گازی ندارند. از نظر آنها، چالش‌های فراوانی در مسیر این سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد که در نهایت به ضرر این صنایع تمام می‌شود. در این گزارش به بررسی دلایل مخالفت فولادی‌ها با این پیشنهاد و چالش‌های سرمایه‌گذاری در این زمینه پرداخته خواهد شد.
اهمیت توسعه میادین گازی برای صنایع فولاد
فولاد یکی از صنایع انرژی‌بر در کشور است که به‌طور گسترده‌ای از گاز طبیعی به‌عنوان خوراک و سوخت برای فرآیند تولید استفاده می‌کند. از این رو، تأمین مستمر گاز برای کارخانه‌های فولادی، موضوعی حیاتی است. با توجه به مشکلات مربوط به ناترازی گاز در کشور و احتمال تشدید کمبود گاز در سال‌های آینده، وزارت صمت پیشنهاد کرده است که فولادسازان به توسعه میادین گازی بپردازند. بر اساس تبصره ۳ ماده ۱۵ قانون برنامه هفتم توسعه، صنایع انرژی‌بر همچون فولاد و پتروشیمی‌ها می‌توانند با مشارکت در پروژه‌های اکتشاف و تولید گاز، گاز مورد نیاز خود را از میادین جدید گازی تأمین کنند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در این نشست به اهمیت تشکیل کنسرسیوم‌هایی برای سرمایه‌گذاری در میادین گازی و ذخیره‌سازی گاز طبیعی اشاره کرد و گفت که این نوع سرمایه‌گذاری به تأمین پایدار گاز برای صنایع فولاد کمک می‌کند. او همچنین بیان کرد که این نوع سرمایه‌گذاری، در شرایطی که کمبود گاز در کشور افزایش یافته، یک راهکار کلیدی برای تامین نیاز فولادسازان در سال‌های آینده به شمار می‌آید.
چرایی مخالفت فولادی‌ها
با وجود تاکیدات وزارت صمت، فولادسازان همچنان نسبت به این پیشنهاد سرد هستند و به دلایل مختلف از این نوع سرمایه‌گذاری ابراز نگرانی می‌کنند. یکی از مهم‌ترین دلایلی که فولادی‌ها به این طرح واکنشی منفی نشان داده‌اند، تجربیات گذشته آنها در زمینه سرمایه‌گذاری‌های مشابه است. یکی از مدیران عامل شرکت‌های فولادی در این زمینه گفت که پیش از این، صنایع بزرگ و متوسط کشور به پیشنهاد وزارت صمت برای احداث نیروگاه‌های برق برای حل مشکل ناترازی برق پاسخ مثبت دادند.
با این حال، در عمل و در ایام سهمیه‌بندی برق، برق تولیدی این کارخانه‌ها به‌جای تخصیص به خودشان، در اختیار شبکه سراسری قرار گرفت و هیچ تضمینی برای اختصاص برق به این شرکت‌ها وجود نداشت. این مدیرعامل فولادی اضافه کرد که این تجربه باعث شده تا فولادسازان نسبت به طرح‌های مشابه دیگر، به‌ویژه در حوزه گاز، بدبین شوند.
آنها معتقدند که هیچ تضمینی وجود ندارد که سرمایه‌گذاری در میادین گازی، به سرنوشت مشابهی با نیروگاه سازی صنایع دچار نشود. در واقع، فولادی‌ها نگران هستند که پس از سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها، گاز تولیدی به‌جای تخصیص به نیازهای آنها، در اختیار دیگر بخش ها قرار گیرد و این موضوع به ضرر آنها تمام شود.
چالش‌های سرمایه‌گذاری در میادین گازی
سرمایه‌گذاری در میادین گازی برای صنایع فولادی چالش‌های خاص خود را دارد. یکی از این چالش‌ها، ریسک‌های مرتبط با عدم قطعیت در تامین منابع گاز است. صنعت فولاد در حال حاضر با مشکلات جدی در زمینه تامین سوخت مواجه است و این مشکلات در آینده نیز ممکن است تشدید شود.
در صورتی که فولادسازان منابع مالی خود را به پروژه‌های گازی اختصاص دهند و این منابع به‌جای رفع نیازهای داخلی فولادسازان، برای تامین گاز برای دیگر صنایع یا شبکه سراسری مورد استفاده قرار گیرد، این سرمایه‌گذاری‌ها به یک فاجعه مالی برای شرکت‌های فولادی تبدیل می شود.
چالش دیگر، هزینه‌های کلان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های گازی است. برای توسعه و بهره‌برداری از میادین گازی، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین است که ممکن است برای صنایع فولادی در شرایط کنونی، توجیه اقتصادی نداشته باشد. علاوه بر این، با توجه به چالش‌های زیست‌محیطی و فشارهای جهانی برای کاهش انتشار کربن، فولادسازان باید منابع مالی خود را به سمت پروژه‌هایی سوق دهند که به کاهش اثرات زیست‌محیطی تولید فولاد کمک کند. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که فولادسازان با فشارهای شدید برای کاهش انتشار دی‌اکسید کربن مواجه هستند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
محدودیت منابع مالی فولادی‌ها
علاوه بر چالش‌های فنی و زیست‌محیطی، یکی از مشکلات پیش روی فولادسازان، محدودیت منابع مالی است. هر چند صنایع فولادی در حال حاضر درآمدهای چند ده همتی دارند اما در صورت تغییر قیمت انرژی یا تحولاتی از این دست، با مشکلات مالی فراوانی روبه‌رو می‌شوند و توانایی مالی بسیاری از این شرکت‌ها برای انجام سرمایه‌گذاری‌های کلان در پروژه‌های گازی محدود است.
بسیاری از فولادسازان ترجیح می‌دهند منابع مالی خود را صرف پروژه‌هایی کنند که بازدهی سریع‌تری دارند و به نیازهای حیاتی آنها پاسخ می‌دهند، مانند پروژه‌های کاهش انتشار کربن و بهبود کارایی انرژی. از این رو، فولادسازان به‌ویژه آن دسته از شرکت‌هایی که در حال حاضر با مشکلات مالی مواجه هستند، تمایلی به سرمایه‌گذاری در میادین گازی ندارند. آنها بر این باورند که این نوع سرمایه‌گذاری، ریسک‌های زیادی را به همراه دارد و احتمالا نتیجه مطلوبی به دنبال نخواهد داشت.
بازیگری چند وزیر در صنعت فولاد
با توجه به چالش‌های موجود و نگرانی‌های جدی فولادسازان، به نظر می‌رسد که پیشنهاد وزارت صمت برای سرمایه‌گذاری در میادین گازی با مخالفت جدی روبه‌رو خواهد شد. فولادی‌ها ترجیح می‌دهند که منابع مالی خود را به پروژه‌هایی اختصاص دهند که ریسک کمتری دارند و به‌طور مستقیم به بهبود وضعیت تولید فولاد و کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک کنند.
وزارت صمت با توجه به تامین مواد اولیه فولادی‌ها به‌ویژه سنگ آهن، از قدرت اعمال فشار برخوردار است. اما صنایع فولادی سهامداران دیگری از جمله وزارت رفاه و فعالان بازار سرمایه هم دارند که نگاهی متفاوت به ماجرای ورود فولاد به بخش بالادستی گاز دارند.
