جاده‌هایی که نان نمی‌دهند | درآمد، هزینه و فرسودگی؛ سه ضلع بحران کامیون‌داران ایرانی
چرخ‌های سنگین کامیون نمی‌چرخند اگر سفره‌های رانندگان خالی بماند
هفت صبح | صنعت حمل‌ونقل جاده‌ای یکی از ارکان حیاتی اقتصاد جهانی است که در ایران نیز نقش اساسی در جابه‌جایی کالاها ایفا می‌کند. رانندگان کامیون و تریلی که در جاده‌ها به حمل بار می‌پردازند، از نظر معیشتی و شرایط کاری چالش‌های زیادی دارند. این مشکلات به ویژه در کشورهایی مانند ایران که با انقباض اقتصادی روبه‌رو است، بیشتر به چشم می‌آید. در این گزارش، وضعیت معیشتی رانندگان کامیون و تریلی در ایران و برخی کشورهای دیگر بررسی می‌شود تا شرایط این قشر زحمتکش و تأثیرات آن بر زندگی روزمره آنها بیشتر روشن شود.
درآمد رانندگان داخلی: شرایط مالی در جاده‌های ایران
رانندگان کامیون در ایران با توجه به نوع فعالیت و سطح تجربه خود، درآمدهای متفاوتی دارند. حمید مقیمی فعال پیشکسوت صنعت حمل و نقل در این خصوص به هفت صبح گفت: درآمد رانندگان داخلی کامیون‌ها از ۲۰ میلیون تومان تا ۳۰ میلیون تومان در ماه متغیر است. این تفاوت‌ها به عواملی مانند تعداد سرویس‌ها، توانمندی راننده و سابقه کاری او بستگی دارد. در بعضی از شرکت‌های نیمه دولتی هم یک حقوق پایه دارند و به صورتی تن کیلومتری هم درصدی به حقوق اضافه می‌شود.
هزینه خوردوخوراک هم با مالک کامیون در داخلی و چه خارجی هست. یعنی رانندگان به صورت صافی حقوق می‌گیرند. اما آیا این درآمد برای تأمین زندگی رانندگان و خانواده‌هایشان کافی است؟ رانندگانی که مالک کامیون خود هستند، به ظاهر درآمد بیشتری دارند. اما هزینه‌های بالای نگهداری کامیون، سوخت، بیمه و دیگر هزینه‌های جانبی، از درآمدهای رانندگان به شدت می‌کاهد. این شرایط نشان می‌دهد که بسیاری از رانندگان برای تأمین معیشت خود و خانواده‌شان با مشکلاتی روبه‌رو هستند.
ترانزیت بین‌المللی؛ درآمد بیشتر و چالش‌های بزرگ‌تر
رانندگان ترانزیت که بارهای بین‌المللی را از ایران به کشورهای دیگر حمل می‌کنند، درآمد بالاتری دارند. به گفته مقیمی، این رانندگان به ازای هر سرویس، حدود ۵۰۰ یورو دریافت می‌کنند. درآمد بالا در این بخش (نسبت به داخلی نه نسبت به رانندگان خارجی) به این معناست که رانندگان ترانزیت می‌توانند از پس هزینه‌های اضافی همچون خورد و خوراک برآیند، زیرا این هزینه‌ها به عهده مالک کامیون است.
اگرچه درآمد بالا برای رانندگان ترانزیت به نظر جذاب می‌آید، اما سفرهای طولانی، ساعات کاری فشرده و خطرات جاده‌ای، مشکلاتی هستند که رانندگان با آنها مواجه می‌شوند. در این شرایط، میزان درآمد بالای آنها نمی‌تواند از فشارهای روحی و جسمی ناشی از سفرهای طولانی بکاهد.
درآمد رانندگان در کشورهای دیگر: مقایسه‌ای با ایران
در حالی که وضعیت معیشتی رانندگان کامیون در ایران با چالش‌های زیادی همراه است، رانندگان کشورهای دیگر شرایط متفاوتی دارند. در ایالات متحده، رانندگان کامیون می‌توانند سالانه ۵۰هزار دلار درآمد کسب کنند، که معادل ماهیانه ۴ هزار دلار می‌شود. این میزان درآمد برای رانندگان در کشورهای پیشرفته، علاوه بر حقوق پایه، شامل بیمه درمانی، بیمه عمر و حقوق بازنشستگی نیز است. در کشورهای اروپایی، درآمد رانندگان کامیون می‌تواند از ۳ هزار تا ۴ هزار یورو در ماه متغیر باشد. این میزان درآمد، با توجه به هزینه‌های زندگی در این کشورها، می‌تواند زندگی نسبتاً راحتی را برای رانندگان فراهم کند. اما باید توجه داشت که این درآمد برای رانندگان ترانزیت که به کشورهای دورتر سفر می‌کنند، می‌تواند حتی بیشتر باشد.
هزینه‌های جانبی: اثرات منفی بر درآمد
یکی از مشکلات اساسی که رانندگان خودمالک کامیون و تریلی در ایران و سایر کشورهای جهان با آن مواجه هستند، هزینه‌های بالای نگهداری کامیون‌هاست. از سوخت گرفته تا تعمیرات و قطعات یدکی، همه این موارد هزینه‌هایی هستند که رانندگان باید پوشش دهند. این هزینه‌ها بخش قابل توجهی از درآمد رانندگان را کاهش می‌دهد. مقیمی معتقد است که بسیاری از رانندگان به دلیل ناتوانی در پرداخت این هزینه‌ها، مجبور به استفاده از کامیون‌های فرسوده هستند. این مسئله هم بر رانندگان و هم بر کیفیت خدمات حمل و نقل جاده‌ای تأثیر منفی می‌گذارد.
راهی برای بهبود وضعیت معیشتی
برای بهبود شرایط معیشتی رانندگان کامیون و تریلی، مقیمی پیشنهاد می‌کند که دولت و شرکت‌ها باید حمایت‌های اجتماعی بیشتری برای این قشر فراهم کنند. این حمایت‌ها شامل کاهش هزینه‌های جانبی همچون تعمیرات و بیمه و همچنین تأمین شرایط کاری مناسب برای رانندگان باشد. علاوه بر این، ایجاد قوانین حمایتی برای تأمین حقوق رانندگان و افزایش رفاه اجتماعی آنها می‌تواند به کاهش مشکلات موجود کمک کند.
نیاز به اصلاحات در شرایط کاری رانندگان
وضعیت معیشتی رانندگان کامیون و تریلی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر نیازمند اصلاحات جدی است. رانندگان این بخش از جامعه، که نقش اساسی در حمل و نقل کالاها دارند، باید از حمایت‌های بیشتری برخوردار شوند تا بتوانند در کنار ارائه خدمات خود، زندگی بهتری داشته باشند. دولت‌ها و شرکت‌ها تلاش کنند تا شرایط کاری و درآمدی این قشر را بهبود بخشند و به آنها امکان دهند تا بدون نگرانی از مشکلات مالی، به کار خود ادامه دهند. برای پایان گزارش، جدول زیر می‌تواند به صورت خلاصه و مفید وضعیت معیشتی رانندگان کامیون در ایران و کشورهای مختلف را مقایسه کند:
