پشت پرده بازار گل‌های زینتی؛ از کاکتوس و بن‌سای تا بنفشه آفریقایی و ارکیده
نازک نارنجی‌های متوقع، غول‌های گران
هفت صبح | دیگر خبری از ردیف گل‌های شمعدانی و حسن یوسف و بوی گل شب‌بو نیست، کمتر خانه‌ای پیدا می‌شود که در آن گل‌های قدیمی و محبوب شب‌بو و یاس و دیفن باخیا نگهداری شود. حالا دوره کاکتوس‌های عجیب و غریب و پرتیغ و بلند و کوتاه و ارکیده‌های شیک و بنفشه‌های آفریقایی نازک نارنجی و بن‌سای گران قیمت است.
این وسط جوانترها عاشق کاکتوس و بن‌سای هستند و افرادی که سن و سالی از آنها گذشته به زیبایی گل ارکیده و بنفشه آفریقایی دل می‌بندند. همین موضوع بازار فروش این گل‌ها را داغ کرده است. گلخانه‌های گل‌های تزئینی پر است از کاکتوس و ارکیده. بعضی‌ها هم به صورت اختصاصی خط تولید بنفشه آفریقایی و ارکیده دارند. قیمت‌ها هم متفاوت است.
به قول آقا محمود که حدود 30 سال است کارش تولید گل و گیاه زینتی است، سلیقه مردم برای خرید گل تغییر کرده و بیشتر دلشان می‌خواهد گل‌های با کلاس و معروف داشته باشند. برای این با کلاسی هم خوب خرج می‌کنند. البته گاهی وقت‌ها سرشان کلاه هم می‌رود. چون هنوز طرفداران گل‌های زینتی در خرید آنها حرفه‌ای نشدند و گاهی اوقات به جای بن‌سای اصل شمشاد گره زده یا میخک هندی می‌خرند یا کاکتوسی به خانه می‌برند که چند ماهی است پوسیده و بعد از چند روز از کمر خشک می‌شود و می‌افتد.
این مطلب هم درباره همین موضوع است. اینکه پشت پرده بازار گل فروش‌های زینتی چیست؟ برای خرید این گل‌ها که اتفاقا قیمت کمی هم ندارند به چه نکاتی توجه کنیم و ...
چرا قیمت گلی مثل بن‌سای این قدر متفاوت است؟ یک‌جا یک گلدان بن‌سای را 500 هزار تومان می‌فروشند یک گل فروشی دیگر پنج میلیون تومان؟
تا چند سال پیش واقعا بن‌سای خیلی کمیاب بود. چون به نظر من نگهداری از این گلدان هنر می‌خواهد. البته خود بن‌سای هم یک جور هنر است. پرورش درختچه مینیاتوری درون یک گلدان آن هم در خانه. بن‌سای خیلی عمر می‌کند و به همین دلیل به نظر من با همه گل‌های زینتی که در خانه نگهداری می‌شود، متفاوت است. چون همه چیز بن‌سای متفاوت است. شما تصور کنید که یک درخت را به سایز کوچک در می‌آورید و در خانه از آن نگهداری می‌کنید. بقیه که گل هستند و ذاتشان این است که در گلدان باشند. اما بن‌سای مجموعه‌ای از هنرهاست. از هنر قلمه زدن و پیوند زدن گرفته تا ترکیب رنگ‌ها و انتخاب خود درختچه و گلدان و ... به همین دلیل بن‌سای انواع متفاوتی دارد و با قیمت‌های مختلفی فروخته می‌شود. البته بن‌سای واقعی وارداتی است، قیمت‌ها که به دلار باشد مشخص است که بالا می‌رود. بن‌سای که بذر آن کاشته شده باشد و یا قلمه باشد هم باز قیمت بالایی دارد. به نظر من اصلا همین قیمت مرز بن‌سای واقعی و غیر واقعی را مشخص می‌کند.
شاید همیشه این شکلی نباشد، چون بعضی از گل فروش‌ها بن‌سای تقلبی را به قیمت واقعی می‌فروشند و خریدار هم فکر می‌کند یک درختچه مینیاتوری باارزش خریده، ولی بعد از چند وقت متوجه می‌شود برای قلمه شمشاد و گیاهان دیگر پول زیادی پرداخت کرده است؟
کسی که می‌خواهد، بن‌سای بخرد باید درباره این درختچه تحقیق کند. الان یکسری درخت‌های تزئینی را هم به اسم بن‌سای می‌فروشند. مثلا درخت‌های انار کوچک که میوه انار هم دارند. این درختچه‌های کوچک را با قیمت 700 تا یک میلیون و 500 هزار تومان می‌فروشند. اینها درختچه‌های تزئینی هستند و با بن‌سای فرق دارند. بعضی‌ها فکر می‌کنند، بن‌سای تنه پهن و ضخیمی دارد و یک تاج. بعضی از آنها هم ریشه‌هایشان شبیه سیب زمینی و هویج است و گاهی حتی قسمتی از آن از خاک بیرون است. مردم فکر می‌کنند ریشه گیاه تنه آن است در صورتی که ریشه است. اینها اصلا بن‌سای نیستند. بن سای واقعی با هنر هرس کردن و سیم پیچی و نور و نوع خاک به عمل می‌آید.
الان اگر بخواهیم بن‌سای واقعی بخریم چه گلدانی را باید انتخاب کنیم؟
تو بازار جینسینگ برگ شمشادی، خود شمشاد گره خورده، انواع کاج سوزنی و مطبق و حتی یوکا را هم به اسم بن‌سای می‌فروشند. اصلا یوکا بن‌سای نیست، چند وقت است بعضی از گل فروش‌ها یوکا را هم به خاطر شکل تنه‌اش به نام بن‌سای می‌فروشند و برای یک گل 200 تا 300 هزار تومانی حدود 800 هزار تومان تا یک میلیون تومان پول می‌گیرند. ولی بن‌سای واقعی با قیمت مناسب برای نگهداری در خانه، به نظر من فیکوس رتوزا محبوب‌ترین و زیباترین بن‌سای است. نگهداری از آن هم با رعایت چند نکته مهم خیلی سخت نیست. قیمت این گل هم بسته به سایز و نوع هرس و گلدانی که دارد بین 500 هزار تومان تا یک میلیون و 800 هزار تومان است. بن‌سای کارمونا هم به دلیل اینکه بعد از چند ماه گل و میوه می‌دهد نیز جزو گل‌های پرطرفدار است. قیمت کارمونا بسته به سایزی که دارد از 600 هزار تومان تا دو میلیون تومان است. افرا ژاپنی هم برای نگهداری در خانه مناسب است که با قیمت یک میلیون و 800 هزار تومان تا سه میلیون و 500 هزارتومان فروخته می‌شود. یک نوع شبه بن‌سای هم به نام پورتولاکاریا افرا یا جید هم داریم که خیلی شبیه بن‌سای است ولی در واقع بن‌سای نیست. اما چون گل زیبایی است خیلی طرفدار دارد. قیمت این شبه بن‌سای هم از 300 هزار تومان تا یک میلیون و 500 هزار تومان است.
چه کسانی بیشتر بن‌سای می‌خرند؟
این گل به خاطر ظاهری که دارد مناسب هدیه دادن است. اما طرفداران خاص خودش را هم دارد. مثلا مردان جوان بیشتر مشتری این گل هستند تا خانم‌ها. انگار حوصله مردها برای نگهداری از بن‌سای بیشتر است یا نمی‌دانم شاید بین مردها مد شده که بن‌سای بخرند ولی این طور که من دقت کرده‌ام تعداد مردهایی که بن‌سای می‌خرند بیشتر از خانم‌هاست. هم با خیال راحت پول خرج می‌کنند و هم اینکه دوست دارند گل ماندگاری بخرند. البته مردها گل کاکتوس هم می‌خرند.
خانم‌ها چه گلی می‌خرند؟ بین این گل‌های جدیدی که این روزها مد شده، خانم‌ها بیشتر طرفدار چه گلی هستند؟
خانم‌ها بیشتر بنفشه آفریقایی و گل ارکیده دوست دارند. بعضی‌ها هم کاکتوس می‌خرند. البته خانم‌های جوانتر کاکتوس می‌خرند. مثلا بین 18 تا 30 سال. ولی بالای 30 سال کمتر به کاکتوس علاقه دارند. البته مردها هم گل ارکیده می‌خرند ولی برای خودشان نمی‌خرند، بیشتر برای هدیه دادن این گل را انتخاب می‌کنند، چون از من می‌پرسند خانم‌ها چه رنگی را بیشتر می‌پسندند و ...
خرید گل کاکتوس و ارکیده و بنفشه آفریقایی هم که ماجراهای خاص خودش را دارد. برای خرید این گل‌ها باید به چه نکاتی توجه کنیم که پولمان حیف نشود؟
اگر بخواهم درباره کاکتوس بگویم، تا فردا صبح طول می‌کشد. چون تنوع کاکتوس خیلی زیاد است و هر کدام برای زنده ماندن مدل خاص خودشان را دارند. فعلا در ایران طرفدارهای کاکتوس دو دسته هستند، یا کاکتوس‌های کوچک و به اصطلاح انگشتی دوست دارند یا کاکتوس‌های بلند قامت و غول پیکر می‌خرند. کاکتوس‌های کوچک و انگشتی اگر مدل خاصی نباشند، خیلی قیمت بالایی ندارند و نهایت قیمت آنها حدود 50 تا 100 هزار تومان است.
ولی قیمت بعضی از کاکتوس‌های بلند قامت و غول پیکر به بالای 10 تا 30 میلیون تومان هم می‌رسد. نکته مهم و کلی که برای بیشتر کاکتوس‌ها صدق می‌کند این است که هیچ رنگ مصنوعی نباید روی آنها باشد. همه جای کاکتوس نیاز به اکسیژن دارد و اگر روی برگ‌های آن را با رنگ بپوشانیم بعد از یکی دو ماه از ساقه خشک می‌شود و گل به طور کل از بین می‌رود. اتفاقا این کاکتوس‌های رنگ شده هم خیلی مد شده ولی به نظر من خراب کردن گل است. نکته مهم دیگر رنگ طبیعی خود کاکتوس است. اگر رنگ برگ کاکتوس به زردی بزند بهتر است آن را نخرید. ساقه کاکتوس هم نقش مهمی در سلامت آن دارد، اگر زخم یا بریدگی روی ساقه دیدید، بهتر است آن را نخرید. خاک گلدان کاکتوس هم نباید مثل خاک باغچه باشد، خاک کاکتوس بیشتر صخره‌ای است تا بتواند آب را درون خودش حفظ کند.
چه مدل کاکتوسی فروش بیشتری دارد؟
در مدل‌های کوچک و به اصطلاح انگشتی کاکتوس‌های گوشتی و توپی خیلی طرفدار دارد. کاکتوس اپونتیا که در ایران به نام زبان مادر شوهر شناخته می‌شود هم هنوز خیلی طرفدار دارد. چون این مدل کاکتوس در اردیبهشت ماه گل زیبایی می‌دهد و اگر چند سال از عمرش بگذرد، میوه هم می‌دهد. قیمت این کاکتوس هم بسته به این که چه سایزی دارد و چند ساله است، تفاوت دارد. مثلا یک گلدان کوچک قلمه‌ای را می‌توانید با قیمت 50 تا 80 هزار تومان بخرید ولی نوع میوه‌دار و بوته بزرگ آن را با قیمت 300 تا 700 هزار تومان هم می‌فروشند.
بین کاکتوس‌های بلند قامت چه کاکتوسی خواهان بیشتری دارد؟
کاکتوس آفوربیا و تریگونا. البته من بقیه گل فروش‌ها را نمی‌دانم که چه کاکتوسی را بیشتر می‌فروشند ولی مشتری‌های من این دو مدل کاکتوس را بیشتر دوست دارند. چون هم نگهداری از آنها راحت است و هم به درد خانه‌های بزرگ که پاسیو دارند می‌خورد. قیمت کاکتوس آفوربیای گلدانی کوچک از 300 هزار تومان تا 500 هزار تومان است. اما مدل درختی آن که ممکن است قدش تا دو متر هم برسد از یک میلیون تومان تا دو میلیون و 500 هزار تومان است. کاکتوس آفوربیا تریگونا کمی گرانتر است. قیمت تریگونا سبز درختی بین سه میلیون و 500 تا چهار میلیون تومان است. تریگونای قرمز درختی هم با قیمت سه میلیون و 800 هزار تومان تا چهار میلیون و 500 هزار تومان فروخته می‌شود. البته قیمت گلدان را هم باید لحاظ کنیم. بعضی‌ها این کاکتوس‌ها را در گلدان‌های سطلی پلاستیکی می‌فروشند. ولی بعضی از این گل‌ها، گلدان‌های سرامیکی یا سفالی گران قیمت دارند که خود گلدان را باید با قیمت بین 300 تا 500 هزار تومان بخرید.
برسیم به گل محبوب خانم‌ها، گل ارکیده
ارکیده مثل کاکتوس انواع زیادی دارد. ولی در ایران همه انواع ارکیده را به یک نام می‌شناسند ولی هر کدام برای خودشان اسم علمی متفاوتی دارند. بعضی از آنها مناسب آب و هوای سرد هستند، بعضی از ارکیده‌ها عاشق هوای گرم هستند. یک مدل هم هست که برایش فرقی ندارد که سرد باشد یا گرم در هر دو آب و هوا رشد می‌کند و گل می‌دهد و دوام می‌آورد. الان ارکیده فالانوپسیس فراوانی بیشتری دارد. همان ارکیده معروف که همه گل فروشی‌ها دارند.
برای خرید گل ارکیده باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
اگر می‌خواهید گل ارکیده را هدیه بدهید، بهتر است گلدار باشد. چون ارکیده بدون گل برای هدیه دادن هیچ زیبایی ندارد به خصوص اگر تک شاخه باشد. ولی اگر می‌خواهید رشد گل‌ها را ببینید و لذت ببرید بهتر است ارکیده بدون گل بخرید. مثلا همین مدل فالانوپسیس، اگر خوب نگهداری شود تا چند سال مداوم گل می‌دهد. فقط ارکیده یک بدی دارد آن هم این است که به اعتقاد ما گل فروش‌ها خیلی گل متوقعی است. رسیدگی زیاد می‌خواهد. باید حواستان به کود و آب و ریشه و پیازش باشد. برگ‌هایش را نباید با دست لمس کنید یا گلدان نباید زیاد تکان بخورد. اگر نزدیک لوازم برقی باشد ناراحت می‌شود و گل‌هایش می‌ریزد و ...
از کجا بفهمیم ارکیده‌ای که می‌خریم، سالم نیست و بعد از چند وقت خشک می‌شود؟
باید به ریشه‌هایش دقت کنید. یک ارکیده سالم در حالت خشکی ریشه سبز روشن دارد. اگر خیس باشد هم به رنگ سبز تیره است. نوک ریشه‌هاهم باید سالم و براق و تیز باشد. اگر ریشه ارکیده خراب باشد، نرم و شل است و اگر خاکش خشک باشد رنگ آن بیشتر به سفیدی می‌زند.
مگر ریشه گل ارکیده را می‌توانیم ببینیم؟
بیشتر ارکیده‌های سالم در گلدان‌های شیشه‌ای نگهداری می‌شوند و به همین دلیل ریشه آنها مشخص است. پیاز بعضی از ارکیده‌ها هم در نوعی پلاستیک شیشه‌ای رشد می‌کند و بعد از رشد ساقه آن را توی گلدان دیگری می‌گذارند. همانجا در گل فروشی یا گلخانه گلدان را برای مشتری عوض می‌کنند. به همین دلیل می‌توان همانجا ریشه را دید. به غیر از ریشه باید به برگ‌های ارکیده هم توجه کنید. برگ‌ها هم خیلی مهم هستند. رنگ برگ‌های ارکیده سالم نباید خیلی سبز و درخشان باشد، سبز معمولی روشن نشان می‌دهد که ارکیده سالم است. روی برگ‌ها هم نباید لکه یا آفتی باشد. اگر برگ ارکیده لکه لکه باشد یعنی آفت دارد و گل نمی‌دهد. اگر ارکیده گلدار می‌خرید هم حواستان به گل‌ها و غنچه‌ها باشد. اگر گل‌های ارکیده لبش برگشته باشد و چروک باشد یعنی بعد از چند روز می‌ریزد و خراب می‌شود.
قیمت‌ها را هم می‌گویید؟
قیمت‌ها خیلی متفاوت است. چون ارکیده براساس شاخه‌هایش قیمت گذاری می‌شود. مثلا یک گلدان تک شاخه بین یک تا یک میلیون و 500 هزار تومان قیمت دارد. یک گلدان دو شاخه را باید دو میلیون و 500 هزار تومان تا سه میلیون تومان بخرید. ارکیده سه شاخه هم چهار میلیون و 500 هزار تومان قیمت دارد.
داستان این بنفشه‌های آفریقایی چیست؟ چرا این قدر نازک نارنجی هستند؟
نه اگر حواستان به نور و آبش باشد اصلا هم نازک نارنجی نیستند. خیلی‌ها هنوز نمی‌دانند به این گل‌ها چطور باید آب بدهند. روی خاک بنفشه آفریقایی نباید آب بریزید، گلدان آن را باید درون ظرف آب بگذارید. ریشه‌ها خودشان آب را بالا می‌کشند. خود گلفروش باید اینها را به مشتری بگوید. ولی بعضی‌ها متاسفانه به زور حرف می‌زنند. وقتی برای گلی پول میدهید باید از فروشنده بخواهید که برایتان توضیح بدهد که چطوری از گل نگهداری کنید. همین گل بنفشه آفریقایی با اینکه اندازه کوچکی دارد و مینیاتوری است با قیمت 80 تا 500 هزار تومان به فروش می‌رسد. وقتی برای یک گلدان بنفشه ابلق آفریقایی 500 هزار تومان میدهید باید حتما به گل‌هایش دقت کنید. بنفشه بدون گل خریدن ریسک است. وقتی گل داشته باشد حداقل می‌د‌انید این بنفشه گل می‌دهد. بعضی از بنفشه‌های آفریقایی اصلا گل نمی‌دهند و تا می‌خواهند گل بدهند به دلیل آبیاری زیاد ریشه می‌گندد و برگ‌ها می‌ریزد و تمام. برای همین زمان خرید بنفشه باید به برگ‌ها و گل‌های آن دقت کنید.
یک سوال خیلی کلیدی و مهم، بهترین زمان برای خرید گل چه فصلی است؟ مثلا الان که بهار است بین این گل‌ها کدام یک را انتخاب کنیم؟
هر گلی یک زمانی دارد. مثلا الان دیگر وقت خرید گل‌های بهاری مثل پامچال و بنفشه نیست. اگر می‌خواهید ارکیده بخرید بهتر است نوع گرمسیری آن یا همان مدل معروفش را بخرید. خرید کاکتوس هم زمان خاصی ندارد ولی در بهار و تابستان حالشان بهتر است. بنفشه آفریقایی هم بهتر است در بهار قلمه بزنید تا با نور بهار جان بگیرد و کم کم در تابستان برایتان گل بدهد. سرما اصلا برای ارکیده و بنفشه آفریقایی خوب نیست. بعضی‌ها می‌گویند این گل‌ها چهار فصل هستند ولی واقعا در زمستان خرید این گل‌ها ریسک است. ارکیده در بهار و تابستان ممکن است چند بار گل بدهد ولی در زمستان بیشتر گل‌هایش می‌ریزد. بن‌سای هم که زمان خاصی ندارد. هر وقت دوست دارید بن‌سای بخرید.
