اخراج اتباع غیرمجاز؛ فرصتی برای احیای بازار کار ایران

هفت صبح|  ایران، کشوری با ظرفیت‌های عظیم انسانی و اقتصادی، در سال‌های اخیر با چالش حضور گسترده اتباع خارجی غیرمجاز در بازار کار مواجه بوده است. این حضور، هرچند در برخی موارد به پر کردن خلأهای نیروی کار در مشاغل سخت کمک کرده، اما تبعات منفی آن بر فرصت‌های شغلی جوانان ایرانی، اقتصاد ملی و حتی امنیت اجتماعی غیرقابل‌انکار است.

امروز، مطالبه عمومی مردم ایران و سیاست قاطع دولت بر اخراج اتباع غیرمجاز و بازگرداندن آن‌ها به کشورهایشان با حفظ احترام و کرامت انسانی متمرکز شده است. اما این سیاست تنها زمانی به موفقیت کامل خواهد رسید که با ایجاد شرایط کاری مناسب برای جوانان ایرانی همراه شود. 

اخراج اتباع غیرمجاز: ضرورتی برای بازسازی بازار کار

حضور اتباع خارجی غیرمجاز در ایران، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند کشاورزی، شیلات، ساخت‌وساز و حتی مشاغل خدماتی مانند پاکبانی، به چالشی جدی برای بازار کار تبدیل شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از این اتباع بدون مجوز قانونی و با دستمزدهای پایین در مشاغلی مشغول به کار بودند و هستند که می‌توانستند فرصت‌هایی برای جوانان ایرانی فراهم کنند.

این وضعیت نه‌تنها به بی‌عدالتی در توزیع فرصت‌های شغلی منجر شده، بلکه با کاهش انگیزه کارفرمایان برای رعایت حقوق قانونی کارگران ایرانی، مانند پرداخت بیمه و دستمزد عادلانه، به تضعیف جایگاه نیروی کار داخلی دامن زده است. دولت ایران با درک این چالش، سیاست‌های قاطعی برای شناسایی و بازگرداندن اتباع غیرمجاز به کشورهایشان اتخاذ کرده است.

خروج نزدیک به یک میلیون نفر از اتباع غیرمجاز از مرزهای کشور در سال جاری، نشانه‌ای از عزم جدی برای ساماندهی این وضعیت است. این روند نه به معنای اخراج بی‌رحمانه، بلکه بازگشت محترمانه و داوطلبانه اتباع به سرزمین مادری‌شان است.

با این حال، برخی از اتباع غیرمجاز همچنان از خوداظهاری و دریافت مجوزهای قانونی خودداری می‌کنند، که این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از نیت‌های غیرشفاف یا عدم تمایل به فعالیت قانونی باشد. تداوم این سیاست نه‌تنها به نفع اقتصاد ملی است، بلکه پاسخی به مطالبه عمومی مردم ایران برای بازگرداندن فرصت‌های شغلی به نیروی کار داخلی محسوب می‌شود.

جوانان ایرانی: سرمایه‌ای که باید قدر دانست 

ایران با جمعیتی جوان و تحصیل‌کرده، از ظرفیت عظیمی برای تأمین نیروی کار مورد نیاز در بخش‌های مختلف برخوردار است. با این حال، وابستگی بیش‌ازحد برخی صنایع به نیروی کار خارجی ارزان، فرصت‌های شغلی را از جوانان ایرانی سلب کرده است. مشاغلی مانند کار در مرغداری‌ها، گاوداری‌ها، یا ساخت‌وساز که به دلیل شرایط سخت یا دستمزد پایین کمتر مورد استقبال نیروی کار داخلی قرار گرفته‌اند، با اصلاح سیاست‌های بازار کار می‌توانند به گزینه‌هایی جذاب برای جوانان ایرانی تبدیل شوند.

یکی از مهم‌ترین موانع جذب نیروی کار ایرانی، دستمزدهای غیرعادلانه و فقدان حمایت‌های کافی از کارگران است. کارفرمایانی که به بهانه کاهش هزینه‌ها از اتباع غیرمجاز استفاده می‌کنند، نه‌تنها به اقتصاد ملی آسیب می‌زنند، بلکه با دور زدن قوانین بیمه و حقوق کارگری، انگیزه جوانان ایرانی برای ورود به این مشاغل را کاهش می‌دهند. اگر دستمزدهای واقعی و عادلانه به کارگران ایرانی پرداخت شود و شرایط کاری بهبود یابد، بی‌تردید شاهد استقبال گسترده‌تر جوانان از این مشاغل خواهیم بود.

اصلاح سیاست‌های بازار کار: گامی  به سوی عدالت

برای بازگرداندن فرصت‌های شغلی به جوانان ایرانی، دولت و نهادهای مسئول باید سیاست‌های جامعی در حوزه بازار کار اتخاذ کنند. نخست، نظارت دقیق‌تر بر کارفرمایان برای جلوگیری از استخدام اتباع غیرمجاز ضروری است. جریمه‌های سنگین و برخورد قانونی با کارفرمایانی که قوانین کار را نقض می‌کنند، می‌تواند انگیزه استفاده از نیروی کار غیرقانونی را کاهش دهد.

دوم، ایجاد مشوق‌هایی مانند معافیت‌های مالیاتی یا یارانه‌های بیمه برای کارفرمایانی که نیروی کار ایرانی را به کار می‌گیرند، می‌تواند به تغییر رفتار آن‌ها کمک کند.علاوه بر این، آموزش و توانمندسازی جوانان ایرانی برای ورود به مشاغل سخت یا تخصصی که پیش‌تر در اختیار اتباع خارجی بوده، باید در اولویت قرار گیرد.

برنامه‌های آموزشی کوتاه‌مدت، کارآموزی و حمایت از استارتاپ‌های محلی می‌توانند به جوانان کمک کنند تا مهارت‌های لازم برای این مشاغل را کسب کنند. همچنین، بهبود شرایط کاری، از جمله تامین ایمنی، افزایش دستمزد و ایجاد محیط‌های کاری مناسب، می‌تواند این مشاغل را برای نیروی کار داخلی جذاب‌تر کند.

پیامدهای مثبت اخراج  اتباع غیرمجاز

اخراج اتباع غیرمجاز نه‌تنها به بازسازی بازار کار کمک می‌کند، بلکه پیامدهای مثبت اجتماعی و اقتصادی متعددی به همراه دارد. کاهش حضور اتباع غیرمجاز می‌تواند به تقویت انسجام اجتماعی و کاهش تنش‌های فرهنگی کمک کند. همچنین، این اقدام فرصت‌های شغلی را به نیروی کار داخلی بازمی‌گرداند و به کاهش نرخ بیکاری، به‌ویژه در میان جوانان، منجر می‌شود. از منظر اقتصادی، استفاده از نیروی کار ایرانی به جای اتباع غیرمجاز، جریان مالی را در داخل کشور نگه می‌دارد و به تقویت اقتصاد ملی کمک می‌کند.

چالش‌ها و راهکارها

با وجود مزایای اخراج اتباع غیرمجاز، این سیاست با چالش‌هایی نیز همراه است. برخی صنایع، مانند ساخت‌وساز و خدمات شهری، به دلیل وابستگی طولانی‌مدت به نیروی کار خارجی، با کمبود نیروی کار مواجه شده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده ضرورت برنامه‌ریزی دقیق برای جایگزینی نیروی کار ایرانی است.

دولت می‌تواند با همکاری بخش خصوصی و نهادهای آموزشی، برنامه‌های فوری برای جذب و آموزش نیروی کار داخلی طراحی کند. همچنین، اطلاع‌رسانی گسترده درباره فرصت‌های شغلی موجود و حمایت از کارگران ایرانی در این بخش‌ها می‌تواند به تسریع این روند کمک کند.

تکیه بر نیروی کار ایرانی 

ایران در مسیری قرار گرفته که می‌تواند با اخراج اتباع غیرمجاز و اصلاح سیاست‌های بازار کار، فرصت‌های شغلی را به جوانان خود بازگرداند. این اقدام نه‌تنها به عدالت اقتصادی و اجتماعی کمک می‌کند، بلکه به تقویت هویت ملی و خودباوری در میان نیروی کار ایرانی منجر می‌شود.

با ایجاد شرایط کاری مناسب، نظارت دقیق بر کارفرمایان، و سرمایه‌گذاری در آموزش و توانمندسازی جوانان، می‌توان آینده‌ای روشن برای بازار کار ایران رقم زد. می‌توانیم با عزمی ملی، فرصت‌های شغلی را به فرزندان این سرزمین بازگردانیم و با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی، گامی بلند در مسیر توسعه و پیشرفت کشور برداریم.