جنگ اول به از صلح آخر(۳)

حوریه پورعلی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی| در قسمت قبلی بر خرد (wisdom) با چهار ویژگی فروتنی ذهنی – مصالحه و سازش –درک دیدگاه دیگران –پذیرش تغییر و عدم قطعیت جهان -به عنوان یک توانمندی در افراد برای قضاوت درست و همچنین تنظیم هیجان در فرد اشاره کردیم، عوامل محیطی و فردی دیگری نیز هستند که علاوه بر  تفکر خردمندانه می‌توانند بر تنظیم هیجانی فرد تاثیر بگذارند. 

داشتن خواب شبانه و استراحت کافی بر نوع واکنش فرد وتنظیم هیجانی او تأثیر می‌گذارد وقتی فرد احساسات و هیجاناتی را تجربه می‌کند پس از یک خواب کافی یا این هیجانات دیگر نیستند و یا از شدت آنهاکاسته شده است. برای همین هم هنگامی که خواسته‌ای دارید و یا بحث مهمی را می‌خواهید مطرح کنید دقت کنید که طرف مقابل خسته از یک کار فیزیکی و یا ذهنی نباشد.

ارزیابی تازه(reappraisal) یعنی اینکه شما موقعیت را به گونه ای دیگر ارزیابی کنید مثلا فردی که رژیم گرفته هنگام مواجهه با شیرینی به جای اینکه آن‌را خیلی خوشمزه و جذاب بداند با خود می‌گوید یکم آرد وشکر هست که برای سلامتی هم مضر هست با این تفسیر از شدت خواستن خود می‌کاهد و راحت‌تر می‌تواند از خوردن آن شیرینی صرف‌نظر کند و یا موقع تماشای فیلمی ترسناک کودکانی که با خود گفته بودند اینها خون نیست و کمی رنگ پاشیدن کمتر ترسیده بودند . به طور کلی به گونه ای متفاوت ارزیابی کردن و معنا کردن وقایع خیلی بر بروز هیجان و شدت هیجانی که افراد تجربه می‌کنند اثر دارد.

خودآگاهی به معنای شناخت فرد از خودش و نیازهایش ، شناسایی دقیق موقعیت از طریق شناخت و تسلط بر احساسات, اندیشه ها, انگیزه ها و رفتارهای خود می باشد ،افرادی که هیجان خود را می‌شناسند و می‌دانند که در موقعیتهای مختلف چه احساساتی را تجربه می‌کنند و کدام خواسته و نیاز آنهاست که باعث بروز چنین هیجانی شده است و با توجه کردن به محرک و رویدادی که باعث بروز هیجان در آنها گشته  و با آگاهی از عمق و طول مدتی که آن هیجان را دارند ،به خوبی وبدون انکار هیجانات خود، می‌توانند با محیط خود و اطرافیان  سازگاری داشته باشند و توانایی تنظیم هیجانی بالایی دارند.

محیط نیز بسیار بر تنظیم هیجانی افراد موثر است ، به طور مثال زندگی در محله‌های پرآسیب و کم بهره از امکانات به طور ناخودآگاه بر میزان بروز خشونت ،نفرت ،حسادت، و دیگر هیجانات منفی تأثیر می‌گذارد و یا در تحقیقی دیده شد که برای مهار میل جنسی بهترین راهکار عدم قرار گرفتن در محیط‌هایی است که محرک‌های جنسی زیادی در آنجا هست.

همانگونه که دیدیم سرکوب هیجانات و عدم بیان احساسات و خواسته‌ها از سوی فرد علاوه بر مشکلات جسمی و روانی که به وجود می‌آورد بر روابط فرد با دیگران نیز تأثیری منفی به جا می‌گذارد ، لذا با توجه به اهمیت تنظیم هیجان (تعدیل و حفظ هیجان در راستای هدف فرد) به عنوان یک مهارت در زندگی هنگام مواجه شدن با موقعیتها و رویدادها، با توجه به مطالبی که در این سه بخش گفته شد به طور خلاصه می‌توان گفت که:

"جنگ اول به از صلح آخر است"

هرچند که فرد برای بهبود اوضاع سکوت کرده باشد و خود و هیجاناتش را نادیده گرفته باشد در نهایت این به ظاهر آرامش، طوفانی در دل خود دارد که دیر یا زود به گونه‌ای مخرب آشکار می‌شود.