پزشکیان دستور داد، مردم اعتراض کردند
پروژه‌هایی که نه تنها قلب ایران را سیراب نکرده بلکه کارون را هم از نفس انداخته است
هفت صبح، لیلا مرگن| دولتی که قرار بود کارشناسان را پشت میز تصمیم‌گیری بازگرداند، گویا بدون در نظر گرفتن هشدارهای کارشناسی، همان راه منسوخ شده انتقال بین حوضه‌ای را برای حل مشکل آب فلات مرکزی انتخاب کرده است. تصمیم مسعود پزشکیان برای تکمیل دو سد پرمناقشه خرسان3 و ماندگان با اعتراض مردم کهگیلویه و بویراحمد، به‌عنوان نقطه مبدا انتقال آب مواجه شده است.
با ساخت سد ماندگان کل آب یکی از سرشاخه‌های کارون به فلات مرکزی منتقل می‌شود و از محل اجرای این پروژه، با کاهش توان تولید برقابی، پنج همت خسارت به اقتصاد ایران وارد می‌شود. باز هم سال خشکی از راه رسید و همه نگاه‌ها معطوف به انتقال آب سرشاخه‌های کارون برای نجات فلات خشک مرکزی شد.
پروژه‌هایی که نه تنها قلب ایران را سیراب نکرده بلکه کارون را هم از نفس انداخته است، تا جایی که دریا زورش به رودخانه می‌رسد و نخل‌های شادگان بر اثر هجوم آب دریا به بستر کم جان رودخانه، خشک شده‌اند و روزگار مردم به سختی می‌گذرد. با وجود همه انتقادها به اجرای پروژه‌های انتقال آب که مرگ کارون را رقم میزند، شنبه گذشته مسعود پزشکیان رئیس جمهور دستور تکمیل سدهای جنجالی ماندگان و خرسان3 را صادر کرد.
همین دستور کافی بود تا موجی از اعتراضات در استانی که از اجرای پروژه‌های متعدد انتقال آب آسیب می‌بیند، شکل بگیرد. نمایندگان مجلس هم آرام ننشستند و به خیل معترضان پیوستند. سادات محمودی نماینده مردم شهرستان‌های کهگیلویه، بهمئی، چرام و لنده در مجلس، در فضای مجازی به این موضوع واکنش نشان داد و اعلام کرد: مجمع نمایندگان کهگیلویه و بویراحمد برای دفاع از حقوق مردم استان از تمام ظرفیت‌های نظارتی خود استفاده خواهند کرد.
محیط زیست تصمیم قطعی نگرفته است
تصاویر نشان می‌داد که شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و صدیقه ترابی، معاون محیط زیست انسانی این سازمان در همان جلسه‌ای که دستور تکمیل سد ماندگان صادر شده، حضور داشتند اما معاون رئیس‌جمهور در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی دولت اعلام کرد که هنوز محیط زیست تصمیم قطعی برای سد ماندگان نگرفته است و موضوع بررسی ساخت سد ماندگان با حضور رئیس جمهور و چهار استاندار به کارگروهی با محوریت دانشگاه تهران محول شده است.
اعتراض مردم به تکمیل سد ماندگان
حتی صحبت‌های شینا انصاری هم نتوانست به مردم کهگیلویه و بویراحمد این اطمینان را بدهد که در اجرای پروژه‌های انتقال آب، عدالت زیست محیطی در استانشان رعایت می‌شود. به همین دلیل روز سه‌شنبه 27 آبان مردم این استان مقابل استانداری کهگیلویه و بویراحمد تجمع کردند تا صدایشان را به گوش رئیس قوه مجریه برسانند.
تجمع کنندگان از مسئولان خواستند که فریاد طبیعت دنا و زاگرس را بشنوند و نگذارند با ساخت سد ماندگان و خرسان3، بلوط‌های زاگرس از بین بروند. آنها خواستار اجرای حکم قضایی صادره درباره توقف ساخت سد خرسان3 شدند و توقع داشتند که صدای کارون، زاگرس، اروند و مردمی که می‌خواهند زنده بمانند از سوی مسئولان شنیده شود. به اعتقاد شرکت‌کنندگان چهار شغل از پنج شغل موجود در استان به آب گره خورده و با توسعه بیکاری به دلیل انتقال آب، شوتی سواری در استان تقویت می‌شود. آنها از مسئولان خواستند تا تعیین تکلیف کامل سد ماندگان و خرسان3، عملیات اجرایی این سدها متوقف شود.
انتقال آب، بیشتر از نیاز شرب در افق 1425
مهدی قمشی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز از مخالفان اجرای هرگونه بارگذاری جدید بر روی کارون یا پروژه‌های انتقال آب است زیرا معتقد است که برای بیش از 85 درصد ظرفیت آبی کارون برنامه‌ریزی انجام شده و دیگر این رودخانه نفس ندارد که بارگذاری جدید را تحمل کند.
او رودخانه کارون را دارای دو شاخه اصلی کوهرنگ و خرسان معرفی کرد و به «هفت صبح» گفت: آب سرشاخه کوهرنگ قبلا توسط پروژه‌های متعدد منتقل شده و دولت قصد دارد در شاخه خرسان با تعریف سد خرسان3، آب را به اصفهان، یزد و کرمان منتقل کند. به گفته این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، ماندگان یکی از شاخه‌هایی است که وارد خرسان می‌شود. خرسان دو شاخه اصلی «بشار» و «ماندگان» را دارد.
با ساخت سد ماندگان سرشاخه ماندگان که در مرز استان اصفهان با کهگلیویه و بویراحمد است و آورد آن 400 میلیون متر مکعب در سال است، به اصفهان منتقل خواهد شد. بر اساس پیش‌بینی‌ها استان اصفهان در افق 1425، شش میلیون نفر جمعیت خواهد داشت. اگر میزان آب مورد نیاز برای هر نفر 200 لیتر در نظر گرفته شود، نیاز آتی اصفهان 400 میلیون متر مکعب در سال می‌شود.
قمشی با تکیه بر همین محاسبات، به این جمع‌بندی رسید که آب منتقل شده برای اصفهان قطعا به مصرف کشاورزی می‌رسد چون در حال حاضر 900 میلیون متر مکعب در سال و دو برابر نیاز شرب و بهداشت آینده استان اصفهان از سرشاخه‌های کارون منتقل شده است.
زیان پنج همتی کشور از انتقال آب
قمشی برای مخالفت با انتقال آب کارون به فلات مرکزی، دلایل اقتصادی هم ارائه داد. به گفته او، کارون پنج سد نیروگاهی دارد که این نیروگاه‌ها به خاطر اختلاف ارتفاع به ازای هر متر مکعب آب 1.8 کیلووات ساعت برق تولید می‌کنند. حتی اگر قیمت برق 6 سنت در نظر گرفته شود، با انتقال 400 میلیون متر مکعب آب، سالانه 5 همت زیان اقتصادی به کشور تحمیل می‌شود زیرا آبی برای تولید برق در نیروگاه‌های برقابی باقی نمانده است.
به گفته او، آب انتقالی از کارون در اصفهان قطعا صرف کشاورزی خواهد شد و اگر به ازای هر متر مکعب 0.8 کیلوگرم گندم تولید شود، سود خالص هر کیلوگرم گندم کمتر از 10 هزار تومان می‌شود. پس برای منافع ملی بهتر است که آب موجود از سیستم نیروگاهی کارون بگذرد.
آیا رئیس جمهور در زمان صدور دستور تکمیل ماندگان به نظرات کارشناسی توجه داشته یا اینکه باز هم گروهی اندک با همان نسخه‌های آزموده شده تکراری برای حل مشکل آب فلات مرکزی ایران وارد عمل شده‌اند؟
