قهرمان‌هایی که بوی یورو می‌دهند
نگاهی به مالکان و بودجه تیم‌های برتر لیگ‌های معتبر اروپایی
هفت صبح| این هفته که بیاید تکلیف قهرمان آخرین لیگ معتبر اروپایی یعنی لیگ جزیره هم روشن خواهد شد. (البته به عنوان یک آرسنالی، از همین حالا تقریبا مطمئن هستم که منچسترسیتی قهرمان خواهد شد!) به هر حال به این بهانه تصمیم گرفتیم نگاهی داشته باشیم به مالکان، مسائل مربوط به بودجه و میزان درآمد و هزینه قهرمان‌های این لیگ‌ها.
از آلمان شروع کردیم و رسیدیم به ایتالیا و اسپانیا، پرتغال و فرانسه؛ در مورد لیگ انگلستان هم پروفایلی برای دو باشگاه یعنی منچسترسیتی و آرسنال نوشتیم تا در نهایت، دستتان بیاید که این تیم‌ها، از چه راه‌هایی، از بلیط فروشی استادیوم گرفته تا کیت‌فروشی و لباس‌هایشان یا حق پخش تلویزیونی و البته فروش استعدادهایی که باشگاه در پرورش آن‌ها نقش داشته، درآمد کسب می‌کنند و در چه مسیری آن را خرج می‌کنند.
موضوعی که شاید خیلی در یک بازی فوتبال به چشم نیاید ولی به نظر می‌رسد مهم‌ترین پایه و اساس برای فوتبال‌های زیبا و مهیجی است که ما از قاب تلویزیون می‌بینیم. باشگاه‌هایی خصوصی که دغدغه‌شان کسب درآمد است؛ نه صدور بیانیه برای ادامه جنگ لفظی با باشگاه رقیب و خریدن تحسین چند کانال تلگرامی یا چند پیج اینستاگرامی که توسط تینیجرها اداره می‌شود!
لورکوزن؛ تیم آسپرینی‌ها
بایر ۰۴ لورکوزن باشگاهی است متعلق به کمپانی Bayer AG در آلمان. همین ابتدای کار بگوییم که بین بایر و بایرن فرق وجود دارد. پیشوند لورکوزن بایر است چون موسس این باشگاه فردریش بایر نام داشته؛ در حالی‌که پیشوند تیم مشهور شهر مونیخ «بایرن» است که به معنای برآمدن این تیم از ایالت باواریا است.
شرکت بایر که موسس لورکوزن است، در سال ۱۸۶۳ تاسیس شده و سال تاسیس لورکوزن سال ۱۹۰۴، یعنی ۴۱ سال بعد از تاسیس شرکت است. حوزه فعالیت این شرکت، داروسازی و مواد شیمیایی است.
شرکت بایر تاریخ پر فراز و نشیبی دارد. از سویی جان بسیاری از انسان‌ها را نجات داده چون در سال ۱۸۹۹ ترکیب داروی آسپرین را کشف کرده است و از سوی دیگر در جنگ جهانی دوم، در ماجرای هولوکاست نقش جدی داشته و موادی را برای آزمایش روی اسرای جنگی در اردوگاه‌های کار اجباری یا حتی اتاق گاز تامین می‌کرده و از این رو با اتمام جنگ توسط متفقین مصادره شده است.
با این‌حال، پس از جنگ این شرکت توانست در قالب اقتصاد سرمایه‌داری آلمان غربی، به سرعت جایگاه سابق خود را پیدا کند و حالا باز هم یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان در حوزه دارو و مواد شیمیایی و جزو یکی از پنجاه شرکت بزرگ در اروپا است.
اگر بخواهیم با عدد و رقم صحبت کنیم، باید بگوییم که در سال ۲۰۲۳، میزان درآمد این شرکت حدود ۵۱میلیارد یورو بوده است. طبق صورت‌های مالی سال ۲۰۲۲ هم میزان سود خالص این شرکت بیش از ۴میلیارد یورو بوده است. مجموع دارایی‌های این شرکت در همان سال نزدیک به ۱۲۵میلیارد یورو بوده و بیش از 100هزار کارمند و کارگر دارد.
جالب است بدانید که این شرکت در ایران هم، نمایندگانی برای امور تجاری دارد و محصولاتش در کشور ما نیز به فروش می‌رسد.
با این‌حال، نباید تصور کرد که موفقیت امسال این تیم به خاطر خرج بسیار زیادی بوده که مالک ثروتمند بایر لورکوزن داشته است. داده‌های ترانسفر مارکت نشان می‌دهد، لورکوزن در سال جاری حدود ۸۱میلیون یورو خرج کرده؛ در حالی‌که نزدیک به ۷۰میلیون یورو درآمد داشته و بنابراین تراز نقلوانتقالات این باشگاه، فقط ۱۱میلیون یورو منفی است.
از سوی دیگر میزان حقوق‌های این باشگاه در سال جاری حدود ۷۱میلیون پوند در سال بوده. در حالی‌که به گفته مدیر این باشگاه، بودجه بایرن مونیخ سه برابر این و بودجه دورتموند دو برابر این بوده است. بیشترین حقوق را در این باشگاه پاتریک شیک مهاجم ۲۶ساله و اهل جمهوری چک گرفته که حقوق سالیانه او، ۶میلیون و ۴۰۰هزار پوند بوده است. خود ژابی آلونسو هم ۶میلیون یورو در سال حقوق گرفته است که اگرچه در بوندس‌لیگا، نفر دوم است ولی با توجه به موفقیتی که برای این تیم کسب کرده، حتما ارزشش را داشته است.
تیم سلطنتی
در اسپانیا چهار باشگاه شاخص رئال مادرید، بارسلونا، اتلتیک بیلبائو و اوساسونا به عنوان یک انجمن ثبت شده‌اند و نه یک شرکت. این وضعیت حقوقی دو تاثیر دارد. یکی اینکه خرید سهام در باشگاه وجود ندارد و صرفا این امکان وجود دارد که شما عضوی از آن انجمن باشید. در حال‌حاضر، اعضای انجمنی که در واقع بالاترین هیات حاکمه باشگاه رئال مادرید هستند و به «سوسیوس» مشهورند، ۶۰هزار نفر هستند. اینکه چطور بتوانید عضوی از این انجمن باشید فرآیند پیچیده‌ای دارد ولی اجمالاً، بدانید که نیاز به خرج کردن مبلغی پول هم وجود دارد.
دومین تاثیر حقوقی انجمن این است که باشگاه عملا متعلق به هواداران می‌شود و آن‌ها هستند که در مورد باشگاه تصمیم می‌گیرند. از این رو است که مدیران باشگاه هم در قبال این هواداران که عضو آن انجمن هستند، مسئولیت می‌پذیرند؛ چرا که در انتخابات بعدی برای ریاست باشگاه باید رای آن‌ها را داشته باشند.
رئال مادرید تا سال ۲۰۰۰، از نظر اقتصادی باشگاه منظم و ثروتمندی به حساب نمی‌آمد و بدهی‌های کلانی داشت. در این زمان فلورنتینو پرز، رئیس باشگاه شد و توانست با یک مدیریت جاه‌طلبانه امپراطوری فعلی را برای باشگاه بسازد و البته تا همین‌حالا هم مدیر این باشگاه بماند. پروژه اول پرز، حل و فصل کردن ماجرای بدهی‌های باشگاه بود. پرز این کار را با فروش بخشی از زمین‌های متعلق به باشگاه در شهر مادرید به شهرداری این شهر و چند شرکت تجاری انجام داد. با این پول‌ها او توانست علاوه بر حل‌وفصل ماجرای بدهی باشگاه، گران‌ترین بازیکنان جهان مانند زین‌الدین زیدان، لوئیز فیگو، رونالدو و دیوید بکهام را بخرد.
حالا این باشگاه چقدر درآمد دارد؟ ۸۳۱ میلیون یورو. از چه راهی؟ بیش از نیمی از این درآمد مربوط به مارکتینگ و بازاریابی و تبلیغات است. رئال در یک پژوهش یکی از ۲۰برند برتر جهان شناخته شده و بنابراین عجیب نیست که این میزان درآمد را از این راه به دست بیاورد. یکی از زیرمجموعه‌های مارکتینگ هم بحث فروش کالاهای مربوط به باشگاه، مثل پیراهن است. گفته شده که این باشگاه بیش از هر باشگاه دیگری در جهان، پیراهن خود را می فروشد. حدود یک‌ونیم میلیون عدد در سال. از حدود ۴۰۰میلیون یوروی باقی مانده نیز بیش از نیمی دیگر ناشی از فروش حق‌پخش به پخش‌کننده‌های بین‌المللی است.
البته رئال و فلورنتینو پرز، خیلی هم خرج می‌کنند. مثلا این فصل آن‌ها فقط ۷ میلیون یورو از نقل و انتقالات درآمد داشتند و در مقابل ۱۲۹میلیون یورو در این فصل هزینه کردند و مثلا فقط برای بلینگهام، ۱۰۳ میلیون یورو خرج کردند تا از دورتموند به رئال بیاید.
البته باید این را هم در نظر گرفت که ارزش بازار بازیکنانی که رئال می‌خرد یا در اختیار دارد هم بالاست و می‌تواند از آن‌ها درآمدهای بسیار خوبی کسب کند. مثلا رئال در حال‌حاضر، چهار بازیکن دارد که ارزش بازارشان، ۱۰۰میلیون یورو یا بیشتر است. رودری، والورده، وینیسیوس و همین بلینگهام. این چهارنفر روی هم ۵۱۰میلیون یورو ارزش دارند؛ یعنی تقریبا به اندازه کل باشگاه لورکوزن که ارزش کل بازیکنانش ۵۹۴میلیون یورو است.
اژدهای سرخ میلان
اینترمیلان از سال ۲۰۱۶ توسط یک کمپانی خصوصی چینی به‌نام Suning Holdings خریداری شده است. این شرکت در سال ۲۰۱۸ دومین شرکت غیرنظامی بزرگ در سرزمین اصلی چین بود. در سال ۲۰۲۰ هم این شرکت با درآمد حدود ۶۶۵ میلیارد یوانی معادل ۹۲ میلیارد دلار دومین شرکت برتر چین بود و در صدر فهرست خرده‌فروشی اینترنتی هم قرار داشت. کار اصلی این شرکت هم خرده‌فروشی است و در واقع یک نوع فروشگاه زنجیره‌ای است. البته این را هم باید گفت که از سال ۲۰۲۱ این شرکت حدود یک‌چهارم از سهام خود را به بخش دولتی واگذار کرده است.
داده‌هایی از فوربس به‌دست آوردیم که نشان می‌دهد این تیم در بهار سال گذشته بیش از یک میلیارد دلار ارزش داشته است. داده‌های مربوط به یک سال قبل از آن یعنی فصل ۲۰۲۲ نشاندهنده این است که درآمد باشگاه در یک سال ۳۰۸ میلیون یورو بوده است که ۱۳درصد از آن مربوط به درآمدهای روز مسابقه بوده است، ۵۲درصد از آن مربوط به حق‌پخش بوده و ۲۱درصد از آن مربوط به تبلیغات و حدود ۱۵درصد نیز مربوط به درآمدهای باشگاه از ناحیه برند آن بوده است.
در مورد اینترمیلان توجه به این نکته ضروری است که هنوز هم مشکلات مالی که این باشگاه با آن روبه‌رو بود و به فروش به چینی‌ها انجامید به‌طور کامل برطرف نشده و باشگاه تقریبا به‌اندازه ۴۰درصد از کل ارزش خود، بدهی دارد. در حالی‌که این میزان برای باشگاهی مثل یوونتوس 10درصد است.
جالب است بدانید که باشگاه در فصل منتهی به قهرمانی اخیرش در سری آ، در نقل و انتقالات روی دور سود بوده است و ۱۳۰ میلیون یورو بازیکن فروخته و حدود ۷۵ میلیون یورو بازیکن خریده است. با این حال به مدد نزدیک به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار یورو حقوق هفتگی که بازیکنان این تیم می‌گرفتند؛ موفقیتی این‌چنینی به‌دست آمده است.
برخی از این بازیکنان البته حق داشتند که این میزان حقوق بگیرند. مثلا مارتینز آرژانتینی که در فصل گذشته حدود ۱۱ میلیون و ۱۰۰ هزار یورو حقوق از اینترمیلان دریافت کرده است؛ نزدیک به ۱۰۰ میلیون یورو در بازار نقل و انتقالات ارزش دارد. دستمزد آقای اینزاگی هم برای فصل گذشته حدود ۵ و نیم میلیون یورو بوده است. او بعد از مربی یوونتوس و نیز مورینیو در آ.اس.رم و همچنین مربی میلان، چهارمین میزان درآمد بالا در سری آ امسال را داشته است.
اسپورتینگ: ثروتمند ولی در حد لیسبون
قهرمان امسال لیگ پرتغال متعلق است به باشگاهی به همین نام. هیات مدیره آن از حداقل پنج و حداکثر یازده نفر تشکیل می‌شود که یک‌سوم از اعضای آن باید بیش از بیست سال سابقه عضویت در باشگاه را داشته باشند و یک‌سوم دیگر بیش از پانزده سال. البته سهام باشگاه فوتبال در بورس پرتغال هم عرضه شده و قابل خریداری است.
ارزش باشگاه اسپورتینگ از همه باشگاه‌هایی که در این هفته بررسی می‌کنیم کمتر است. کل ارزش بازیکنان باشگاه ۳۲۹ میلیون یورو است که یک‌ششم آن هم مربوط به با‌ارزش‌ترین بازیکن باشگاه یعنی ویکتور گیوکرس سوئدی است. بیشترین حقوق را اما فرانسیسکو ترینکائوی پرتغالی امسال از باشگاه گرفته که حدود ۷۵ هزار یورو در هفته بوده است. عملکرد باشگاه در نقل و انتقالات هم مثبت بوده به‌گونه‌ای که حدود ۱۲۳ میلیون یورو بازیکن فروخته و نیمی از این مبلغ را خرج خرید بازیکن جدید کرده و به این ترتیب نزدیک به ۶۵ میلیون یورو سود داشته است.
میزان درآمد باشگاه در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۱۲۳ میلیون دلار بوده است که از این میزان باز هم بیشترین مبلغ مربوط به حق پخش تلویزیونی است. حدود ۳۷درصد از کل درآمد باشگاه مربوط به حق‌پخش و حدود ۲۵درصد مربوط به درآمد بلیت‌فروشی بوده و نزدیک به ۲۱درصد از آن مربوط به درآمدهای ناشی از اسپانسر و تبلیغات.
پاریسنژرمن: قطری با لهجه فرانسوی
شاید خیلی لازم نباشد در مورد مالک پاریسنژرمن صحبت کنیم چون بسیاری از جزئیات آن هم باخبرند ولی شاید ندانید که پاریسنژرمن در ابتدا متعلق به هواداران بود، سپس گروهی از تاجران ثروتمند فرانسوی مالکیت باشگاه را در اختیار گرفتند، بعد از آن برای مدتی در اختیار یک شرکت رسانه‌ای بود و بعد از آن یک شرکت سرمایه‌گذاری مالک آن شد و در نهایت از سال ۲۰۱۱ بود که قطری‌ها از طریق شرکت سرمایه‌گذاری ورزشی خود حدود ۸۸ درصد از سهام این باشگاه را در اختیار گرفتند. از همان زمان هم ناصر الخلیفی معروف به ناصر خلاف رئیس این باشگاه است اما گفته شده که تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، حرف آخر را در مورد هر تصمیم مهم باشگاه می‌زند.
در حال حاضر باشگاه با ارزش حدود ۴ میلیارد دلاری هفتمین باشگاه ارزشمند در جهان است. میزان درآمد آن ۷۳۹ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ - ۲۰۲۲ بوده است و حجم بدهی به ارزش باشگاه حدود ۲ درصد است که یک رقم بسیار اندک به حساب می‌آید. برخلاف سایر باشگاه‌ها، حق پخش اکثر درآمد این باشگاه را در اختیار ندارد بلکه این مسائل تجاری و مارکتینگ و اسپانسرشیپ است که با حدود ۴۵ درصد، بیشترین سهم از سبد درآمدی باشگاه را دارد. پس از آن حق پخش با حدود ۲۰ درصد قرار دارد.
قطری‌ها تاکنون نزدیک به ۲ میلیارد دلار در پاریسنژرمن سرمایه‌گذاری کردند به این امید که بتوانند نه فقط قهرمان لیگ فرانسه که قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شوند ولی امسال نه‌تنها این اتفاق برای آن‌ها نیفتاد و آن‌ها در مقابل دورتموند از این رقابت‌ها حذف شدند بلکه یکی از بازیکنانی که نه فقط در مسائل فوتبالی که در درآمدزایی تبلیغاتی برای این باشگاه موثر بود یعنی امباپه را نیز از دست دادند. از این رو بعید نیست که در آینده نه چندان دور، بالاخره شاهد برخی تغییرات در مدیریت این باشگاه باشیم.
شاید تصور این ارقامی که می‌گوییم برایتان سخت باشد ولی در جریان باشید که پاریسنژرمن در حال حاضر هر هفته ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار یورو حقوق به بازیکنان خود می‌دهند یعنی تقریبا به هر نفر ۱۹۲ هزار یورو. امباپه به تنهایی در این فصل هر هفته ۱ میلیون و ۳۸۴ هزار یورو حقوق از این باشگاه دریافت می‌کرد. یک میلیون یورو بیش از عثمان دمبله که با حدود ۳۸۴ هزار یورو در جای دوم قرار گرفته بود. اما باز هم آن‌ها امسال به چیزی بیش از موفقیت در لیگ داخلی فرانسه نرسیدند که با توجه به میزان خرجی که در این تیم می‌شود موفقیت بزرگی نیست. باید توجه کرد که دستمزد هفتگی کل بازیکنان تیم موناکو، که در رده دوم قرار گرفته یک میلیون و ۱۰۰ هزار یورو بوده که همان طور که می‌بینید از دستمزد هفتگی امباپه کمتر بوده است.
از ابوظبی تا منچستر
سیتی اگر این فصل قهرمان لیگ‌برتر شود، از میان هفت قهرمان لیگ‌های معتبر اروپایی، سومین تیم با سرمایه خارجی خواهد بود که به رتبه اول دست پیدا می‌کند. پیش از این در مورد اینترمیلان چینی و پاری سن ژرمن قطری صحبت کردیم و حالا باید در مورد من سیتی اماراتی حرف بزنیم.
۸۱ درصد از کل سهام منچسترسیتی دست گروه ابوظبی یونایتد است که توسط امیرنشین ابوظبی اداره می‌شود. شیخ منصور به نمایندگی از آن‌ها از سال ۲۰۰۸ اداره این تیم را در اختیار گرفته است.
او در این مدت توانسته این تیم را از یک باشگاه نه‌چندان پرافتخار در لیگ‌برتر به مدعی اصلی قهرمانی در هر دوره تبدیل کند. از نظر اقتصادی ارزش فعلی باشگاه به حدود ۵ میلیارد دلار رسیده است. درآمد باشگاه هم در فصل منتهی به سال ۲۰۲۲ حدود ۸۵۱ میلیون دلار بوده است که تقریبا یک سوم از آن مربوط به حق پخش و یک سوم دیگر مربوط به امور تبلیغاتی و اسپانسرشیب و مابقی مربوط به درآمدهای روز مسابقه و برند باشگاه بوده است. جالب خواهد بود اگر بدانید که درآمدهای روز مسابقه فقط ۸ درصد از کل درآمد این باشگاه را تشکیل می‌دهد.
اما کمی از میزان حقوق‌ها در این باشگاه بگوییم. میزان حقوق هفتگی پرداختی باشگاه به بازیکنان سه میلیون و ۷۰۵ هزار پوند است. اگر هر پوند را ۷۵ هزار تومان در نظر بگیریم این به آن معناست که باشگاه من سیتی هر هفته حدود ۲۷۸ میلیارد تومان حقوق به بازیکنان خود می‌دهد.
بیشترین میزان حقوق در این باشگاه را دی‌بروینه بلژیکی و هالند نروژی می‌گیرند. به ترتیب ۴۰۰ و ۳۷۵ هزار پوند در یک هفته. البته در نظر داشته باشید که مثلا هالند ۱۸۰ میلیون یورو در بازار نقلوانتقالات ارزش دارد و دی‌بروینه هم حدود ۶۰ میلیون یورو. میزان حقوق گواردیولا هم در فصل اخیر حدود ۲۱ میلیون دلار بوده است.
اما بررسی نحوه هزینه‌کرد باشگاه در فصل گذشته نشان می‌دهد که برخی صحبت‌های منتقدان مبنی بر اینکه هزینه‌های بالای باشگاه برای بازیکن یکی از دلایل موفقیت‌های پیاپی آن است، درست است. این تیم در فصل گذشته نزدیک به ۲۶۰ میلیون یورو خرج بازیکن کرده در حالی که ۱۲۵ میلیون یورو بازیکن فروخته و از این نظر تزار آن در نقل و انتقالات حدود ۱۳۵ میلیون یورو منفی بوده است. این البته فقط مربوط به این فصل نیست و تقریبا در هر فصل مالکان اماراتی به همین میزان برای بازیکنان خرج می‌کنند تا نام خود، باشگاه‌شان و البته ورزشگاهی که به نام شرکت هواپیمایی‌شان یعنی «اتحاد» زدند را سر زبان‌ها بیندازند.
یک آمریکایی در شمال لندن
در میان باشگاه‌هایی که بررسی کردیم، فقط آرسنال است که مالک آن یک فرد است. آقایی به نام انوس استنلی کرونکی ۷۶ ساله که به جز آرسنال باشگاه‌های دیگر در لیگ هاکی، لیگ برتر فوتبال و نیز لیگ بسکتبال آمریکا نیز دارد.
ارزش آرسنال حدود2/2میلیارد دلار و درآمد آن حدود ۴۹۰ میلیون دلار بوده است. همچنین سهم درآمدهای آرسنال هم مثل من‌سیتی به صورت تقریبا یک سوم از حق پخش و یک سوم از تبلیغات است.
اما اگر هزینه‌های آرسنال را با من سیتی مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که مالک آمریکایی هم به اندازه مالک اماراتی، دست‌کم در فصل جاری برای این باشگاه هزینه کرده است. حقوقی که آرتتا در آرسنال می‌گیرد نصف گواردیولا است (البته این موضوع تعجبی ندارد چون آرتتا حتی به اندازه نصف گواردیولا هم افتخار ندارد). در بخش بازیکنان میزان حقوق هفتگی بازیکنان آرسنال تقریبا ۴۰۰ هزار پوند کمتر از بازیکنان منچسترسیتی است و به طور مثال هاوارتز در این تیم هفته‌ای ۲۸۰ هزار پوند حقوق می‌گیرد.
از آن طرف میزان خریدی که آرسنال در این فصل داشته بیش از من سیتی بوده است. آرتتا حدود ۲۳۴ میلیون یورو خرج برای مالک آمریکایی در فصل نقلوانتقالات تراشیده و برعکس همیشه که آرسنال معروف به این بود که در این فصل درآمد کسب می‌کند، صرفا ۷۰ میلیون یورو بازیکن فروخته و تراز نقل و انتقالات باشگاه ۱۶۵ میلیون یورو منفی بوده است اما باز هم می‌بینیم که این تیم نتوانست در کورس با من سیتی، گواردویلا و شیخ منصور موفق باشد و حالا من سیتی با یک برد احتمالا آسان در هفته پایانی احتمالا برای هفتمین بار بعد از آنکه اماراتی‌ها این تیم را خریدند، قهرمان لیگ جزیره خواهد شد.
