تابعیت در تبعید | تهدیدهای ترامپ و زمینه آنها
دولت آمریکا از احتمال اخراج شهروندان آمریکایی متولد خارج از کشور سخن گفته؛ اظهاراتی که حقوق بنیادین شهروندی را در سایه تهدید قرار داده است
هفت صبح | دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در چرخشی چشمگیر در گفتمان مهاجرتی خود، پیشنهاد داده است که نه‌تنها مهاجران بدون مدارک قانونی، بلکه حتی شهروندان آمریکایی را نیز اخراج کند. این اظهارات که شامل نام‌هایی برجسته مانند ایلان ماسک، غول فناوری و زهران ممدانی، کاندیدای دموکرات و جنجالی شهرداری نیویورک می‌شود، موجی از نگرانی‌های حقوقی و اخلاقی به راه انداخته و این پرسش که آیا چنین اقداماتی از نظر قانونی ممکن است یا خیر، در کانون توجه قرار گرفته است.
تهدیدهای ترامپ و زمینه آنها
طی هفته‌های اخیر و در گفت‌وگویی با رسانه‌ها، از ترامپ درباره احتمال اخراج ایلان ماسک، شهروند آمریکایی متولد آفریقای جنوبی که در سال ۲۰۰۲ شهروندی آمریکا را دریافت کرد، سؤال شد. انتقادهای ماسک از «لایحه بزرگ و زیبا» باعث شد ترامپ با لحن تهدیدآمیز پاسخ دهد: «باید بررسی کنیم.» چند ساعت بعد، ترامپ وضعیت شهروندی زهران ممدانی، متولد اوگاندا و شهروند آمریکا از سال ۲۰۱۸ را زیر سؤال برد و گفت: «خیلی‌ها می‌گویند او غیرقانونی اینجاست. ما همه‌چیز را بررسی خواهیم کرد.»
او همچنین تهدید کرد که اگر ممدانی در برابر اقدامات اداره مهاجرت و گمرک (ICE) مانع‌تراشی کند، او را دستگیر خواهد کرد. این اظهارات در راستای سیاست‌های گسترده‌تر مهاجرتی ترامپ مطرح شده‌اند، از جمله لغو ویزای دانشجویان بین‌المللی و افراد تحت برنامه‌های بشردوستانه و همچنین اخراج کودکان متولد آمریکا همراه با والدین خارجی‌تبارشان. دولت او همچنین ایده اخراج شهروندان آمریکایی محکوم به جرایم خشن به زندان‌های خارجی را مطرح کرده است. ترامپ در این باره گفته: «نمی‌دانم آیا از نظر قانونی چنین حقی داریم یا نه اما اگر داشته باشیم، در یک چشم به هم زدن این کار را می‌کنم.»
چارچوب قانونی: آیا اخراج شهروندان ممکن است؟
کارشناسان حقوقی اتفاق‌نظر دارند: اخراج شهروندان آمریکایی، چه متولد آمریکا و چه متولد کشوری دیگر، خلاف قانون اساسی است. متمم چهاردهم قانون اساسی، حقوق شهروندی را تضمین می‌کند و رأی تاریخی دیوان عالی در سال ۱۹۶۷ در پرونده «افرویم علیه راسک» تصریح کرد که سلب شهروندی به‌عنوان ابزار مجازات یا سیاست‌گذاری غیرمجاز است.
با این حال، دولت ترامپ به نظر می‌رسد در حال بررسی استفاده از «لغو تابعیت» است، فرآیندی که شهروندی افراد متولد خارج از آمریکا را سلب می‌کند. این گروه که بیش از ۲۵ میلیون نفر (۷ درصد جمعیت آمریکا) را شامل می‌شود، از نظر قانونی آسیب‌پذیر هستند. لغو تابعیت، اگرچه نادر است، در شرایط محدودی مانند تقلب یا ارائه اطلاعات نادرست در فرآیند شهروندی یا تخلفات فاحش حقوق بشری، مانند پنهان کردن گذشته نازی، مجاز است.
آیا ماسک و ممدانی در خطرند؟
کارشناسان حقوقی احتمال لغو تابعیت ماسک یا ممدانی را بعید می‌دانند. مایکل کاگان، استاد حقوق در دانشگاه نوادا، به الجزیره گفت لغو تابعیت نیازمند اثبات تقلب عمدی در درخواست اولیه شهروندی است، چیزی که در مورد این دو نفر وجود ندارد. ماسک اتهامات کار غیرقانونی پیش از شهروندی ۲۰۰۲ خود را رد کرده است.
ممدانی، که برخی او را به دلیل مخالفت با اسرائیل و تهدید به دستگیری بنیامین نتانیاهو در صورت سفر او به نیویورک به همدلی با تروریست‌ها متهم کرده‌اند، با اتهامات رسمی روبه‌رو نیست. رودی جولیانی، شهردار پیشین نیویورک، ممدانی را «خائن» خواند اما اذعان کرد که شواهد کافی برای محکومیت وجود ندارد. حتی در صورت لغو تابعیت، ممدانی به وضعیت قبلی خود به‌عنوان دارنده گرین‌کارت بازمی‌گردد و اخراج نمی‌شود.
پیامدهای گسترده‌تر
اظهارات و سیاست‌های ترامپ چالشی برای حرمت شهروندی آمریکا ایجاد کرده است. اگرچه دیوان عالی به‌طور تاریخی از حقوق شهروندی حمایت کرده، ترکیب کنونی آن به سیاست‌های ترامپ تمایل نشان داده و نگرانی‌هایی درباره احتمال تغییر رویه ایجاد کرده است. تمرکز دولت بر لغو تابعیت می‌تواند ساکنان قانونی دائم را از درخواست شهروندی منصرف کند و فشار بیشتری بر سیستم مهاجرتی وارد آورد.
در حال حاضر، اخراج شهروندانی مانند ماسک یا ممدانی از نظر قانونی بعید به نظر می‌رسد اما صرف مطرح شدن این ایده نشان‌دهنده تمایلی نگران‌کننده برای استفاده از شهروندی به‌عنوان ابزاری سیاسی است که یادآور فصل تاریکی در تاریخ آمریکا است که در آن «نامطلوب‌ها» از حقوق خود محروم می‌شدند.
