خداحافظی با کمکهای آمریکا
دولت دونالد ترامپ با دستور تعطیلی آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا، نهادی که از سال ۱۳۴۰ برای ریشه‌کنی فقر و گسترش دموکراسی تلاش می‌کرد، آن را در وزارت امور خارجه ادغام کرد
هفت صبح| در تیرماه ۱۴۰۴، آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا پس از ۶۴ سال فعالیت تعطیل شد؛ نهادی که در اوج جنگ سرد، به دستور رئیس‌جمهور جان اف. کندی و با تصویب قانون کمک خارجی در سال ۱۳۴۰ تأسیس شد تا بازوی دیپلماسی نرم آمریکا باشد. این آژانس با ادغام سازمان‌های پراکنده، مأموریت یافت تا فقر را ریشه‌کن کند، دموکراسی را ترویج دهد و جوامع تاب‌آور بسازد.
اما دولت دونالد ترامپ، با شعار «اول آمریکا»، این نهاد را به دلیل آنچه «اتلاف منابع» و «ترویج برنامه‌های لیبرال» می‌خواند، منحل کرد. گفتنی است، این آژانس در دورانی شکل گرفت که آمریکا برای جلب حمایت کشورهای در حال توسعه در رقابت با اتحاد جماهیر شوروی تلاش می‌کرد.
برنامه‌هایی مانند بازسازی پس از جنگ، مبارزه با بیماری‌هایی مثل اچ‌آی‌وی و پیشگیری از قحطی، جان میلیون‌ها نفر را نجات داد. اما مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، معتقد است که این نهاد پس از جنگ سرد «دستاورد ناچیزی» داشته و به «مجتمع صنعتی سازمان‌های غیردولتی» تبدیل شده که هزینه‌های سنگینی به مالیات‌دهندگان تحمیل کرده است.
تعطیلی این آژانس بخشی از برنامه دولت ترامپ برای کوچک‌سازی دولت فدرال بود که توسط بخش کارایی دولت، به رهبری ایلان ماسک، هدایت شد. ماسک این آژانس را «سازمانی جنایتکار» خواند و ادعاهای بی‌اساس و دروغی مانند هزینه ۱۰۰ میلیون دلاری برای توزیع وسایل پیشگیری از بارداری در غزه را مطرح کرد که صحت آن‌ها به هیچ وجه مورد تایید است.
از دی‌ماه ۱۴۰۳، دولت بودجه کمکهای خارجی را مسدود کرد و بیش از ۸۰ درصد از ۶۲۰۰ پروژه آژانس را متوقف ساخت. تنها حدود ۱۰۰۰ پروژه که با سیاست‌های «اول آمریکا» همخوانی دارند، به وزارت امور خارجه منتقل شدند. این تصمیم انتقادهای شدیدی را برانگیخت و حتی باراک اوباما و جورج بوش، روسای‌جمهور پیشین، آن را «اشتباهی بزرگ» خواندند.
وزارت امور خارجه اعلام کرده سیستم جدید کمک‌رسانی با نام «اول آمریکا» این هفته معرفی خواهد شد. این سیستم بر تجارت به جای کمک، کاهش بوروکراسی و توانمندسازی دیپلمات‌ها در مناطق محدودتر متمرکز است. اما منتقدان، از جمله نیکلاس برنز، سفیر پیشین آمریکا در چین، هشدار می‌دهند که این تصمیم جایگاه جهانی آمریکا را تضعیف کرده و فضا را برای رقبایی مثل چین باز می‌کند. حامیان آژانس می‌گویند این نهاد با تقویت نظام‌های سلامت، کاهش فقر و پیشگیری از بحران‌های پناهجویی، جان میلیون‌ها نفر را نجات داده و بازارهای جدیدی برای آمریکا ایجاد کرده است.
تصاویر تکان‌دهنده از مقر آژانس در واشنگتن، جایی که کارکنان در بهمن ۱۴۰۳ تابلوهای این نهاد را با نوار سیاه پوشاندند و گل‌هایی به نشانه وداع قرار دادند، پایان یک دوره را نشان می‌دهد. از ۱۳ هزار کارمند و پیمانکار آژانس، تنها تعداد اندکی به وزارت امور خارجه منتقل شدند و بسیاری در روزهای آخر تلاش کردند تا بودجه‌های وعده‌داده‌شده را برای پروژه‌های باقی‌مانده ارسال کنند.
گفتنی است، این آژانس در سال گذشته ۳۱ میلیارد دلار از مجموع ۶۱ میلیارد دلار کمک خارجی آمریکا را توزیع کرد و برنامه‌هایش از مرگ ۹۱ میلیون نفر در دو دهه گذشته جلوگیری کرد. پیش‌بینی می‌شود قطع بودجه آن تا سال ۱۴۰۹ به ۱۴ میلیون مرگ اضافی، از جمله ۴.۵ میلیون کودک زیر ۵ سال، منجر شود. با بسته شدن درهای آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا، میلیون‌ها نفر در کشورهای فقیر به کمکهای این نهاد وابسته بودند، با آینده‌ای نامعلوم روبرو هستند.
