رونق صنعت دفاعی ترکیه: از خودکفایی تا حضور جهانی
با فاصله گرفتن آمریکا از اروپا، قاره سبز به سمت ترکیه متمایل شده است
هفت صبح| ترکیه از دهه ۱۹۸۰ میلادی با تأسیس اداره توسعه و حمایت از صنایع دفاعی (SAGEB) به‌دنبال خودکفایی نظامی بوده است. در ابتدا، تمرکز بر همکاری‌های بین‌المللی در حوزه تحقیق و توسعه بود اما با مواجهه با محدودیت‌های خرید تسلیحات و نحوه استفاده از آنها، این کشور به تولید داخلی روی آورد.
در دهه ۲۰۱۰، تمرکز برطراحی داخلی منجر به افزایش چشمگیر تولیدات دفاعی بومی شد. امروزه، هزاران شرکت ترکیه‌ای در حوزه‌های زمینی، هوایی و دریایی فعالیت می‌کنند که محصولات آنها به‌طور فزاینده‌ای در سطح بین‌المللی شناخته می‌شوند.
پهپادهای ترکیه: از بایراکتار تا آکینجی
شاید مشهورترین پهپاد ترکیه، بایراکتار تی‌بی۲ باشد که اولین‌بار در سال ۲۰۱۴ به‌کار گرفته شد و به یکی از محصولات دفاعی پرطرفدار ترکیه تبدیل شده است. علاوه بر آن، پهپادهای دیگری نظیر آنکا-اس با توان حمل ۲۰۰ کیلوگرم و وِستِل کارایل با توان حمل ۷۰ کیلوگرم نیز توسعه یافته‌اند. همچنین، ترکیه در حال کار روی سامانه «گنبد فولادی» است که با استفاده از هوش مصنوعی، توانایی شناسایی و رهگیری تهدیدات هوایی را دارد. پهپاد آکینجی و جنگنده بدون سرنشین قیزیل‌الما نیز از دیگر پروژه‌های مهم در دست توسعه هستند.
تجهیزات زمینی و دریایی پیشرفته
در حوزه تجهیزات زمینی، تانک آلتای به‌عنوان تانک اصلی میدان نبرد طراحی شده که با مدل‌های غربی مانند لئوپارد آلمان و آبرامز آمریکا رقابت می‌کند. خودروی ضد مین کیرپی و خودروهای جنگی پیاده‌نظام مانند کاپلان و پارس نیز از دیگر تولیدات مهم هستند. در بخش دریایی، پروژه ملی کشتی (MILGEM) منجر به تولید ناوچه‌های کلاس آدا و فریگیت‌های کلاس استانبول شده است. همچنین، کشتی تهاجمی دوزیست تی‌سی‌جی آنادولو که در سال ۲۰۲۳ به ناوگان دریایی ترکیه پیوست، از دستاوردهای مهم این کشور محسوب می‌شود.
دلایل توسعه صنعت دفاعی ترکیه
تلاش ترکیه برای توسعه سخت‌افزارهای نظامی، نتیجه عوامل داخلی و خارجی است. در دهه ۱۹۷۰، آمریکا به‌دلیل مداخله نظامی ترکیه در قبرس، تحریم تسلیحاتی علیه این کشور اعمال کرد. در دهه ۱۹۹۰، آلمان نیز به‌دلیل استفاده داخلی از خودروهای زرهی فروخته‌شده به ترکیه، ممنوعیت صادرات تسلیحات به این کشور را اعمال کرد. در سال ۲۰۲۰، آمریکا به‌دلیل خرید سامانه دفاع هوایی اس-۴۰۰ روسیه، ترکیه را تحریم کرد. این تحریم‌ها ترکیه را به سمت خودکفایی در تولید تسلیحات سوق داد.
صادرات تسلیحات ترکیه
صادرات تسلیحات ترکیه در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. بر اساس گزارش مؤسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم (SIPRI)، ترکیه در دوره ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ با سهم ۱.۷ درصدی از صادرات جهانی تسلیحات، در رتبه یازدهم قرار دارد. پهپاد بایراکتار تی‌بی۲ به بیش از ۳۱ کشور از جمله عراق، اوکراین، کنیا، بنگلادش و ژاپن صادر شده است. شرکت بایکار، سازنده این پهپاد، سرمایه‌گذاری ۳۰۰ میلیون دلاری برای توسعه موتورهای جت خود انجام داده است تا چالش‌های زنجیره تأمین بین‌المللی را کاهش دهد.
نزدیکی اروپا به ترکیه در حوزه دفاعی
با کاهش حمایت نظامی آمریکا از اروپا و تأکید بر افزایش بودجه دفاعی کشورهای اروپایی، این کشورها به‌دنبال تقویت توان دفاعی خود هستند. در این راستا، همکاری با شرکایی مانند ترکیه که صنعت دفاعی پیشرفتهای دارد، می‌تواند نقش مهمی در رفع آسیب‌پذیری‌های امنیتی اروپا داشته باشد.
کارشناسان معتقدند دستیابی اروپا به استقلال در توان دفاعی در کوتاه‌مدت دشوار است و همکاری با کشورهایی مانند ترکیه می‌تواند به تقویت توان دفاعی اروپا کمک کند. در نتیجه، ترکیه با توسعه صنعت دفاعی خود و افزایش صادرات تسلیحات، به یکی از بازیگران مهم در عرصه نظامی جهان تبدیل شده است. همکاری‌های بین‌المللی و توسعه فناوری‌های بومی، نقش مهمی در پیشرفتهای نظامی این کشور داشته است. (الجزیره)
