آلمان هستهای؛ سایه جنگی دیگر بر اروپا؟

هراس از آینده و تلاش بزرگترین قدرت اقتصادی اروپا برای احیای قدرت نظامی خود
هفت صبح| آلمان، کشوری که روزگاری یکی از بزرگترین قدرتهای نظامی جهان بود، اکنون در حال تغییر مسیر و تبدیل شدن به یک نیروی نظامی آماده جنگ است. دولت جدید این کشور قصد دارد با حمایت احزاب اصلی خود سرمایهگذاری عظیمی در ارتش انجام دهد. پس از سالها کاهش بودجه دفاعی، ارتش آلمان با کمبودهای شدید در تجهیزات، نیروهای انسانی و زیرساختهای نظامی مواجه است.
ژنرالهای ارتش هشدار دادهاند اگر این کشور بخواهد در برابر تهدیدهای احتمالی، بهویژه از سوی روسیه، ایستادگی کند، باید به سرعت دست به اصلاحات بزند. دولت آینده آلمان، به رهبری فردریش مرتس، خواهان تبدیل شدن این کشور به قدرت اصلی نظامی اروپا است.
تصمیمسازان آلمانی بر این باورند که بدون یک نیروی دفاعی قوی، اروپا در برابر چالشهای آینده ناتوان خواهد بود. ارتش آلمان در حال حاضر ۱۸۰ هزار نیرو دارد اما کارشناسان معتقدند برای تأمین امنیت کشور و ایفای نقش مؤثر در ناتو، این تعداد باید به ۲۶۰ هزار سرباز و ۴۶۰ هزار نیروی ذخیره افزایش یابد. با اینحال، موانع بوروکراتیک و عدم تمایل جوانان به خدمت نظامی، روند افزایش نیرو را کند کرده است.
آلمان و مسئله سلاحهای هستهای
یکی از بحثهای داغ در میان سیاستمداران آلمانی، امکان دسترسی این کشور به سلاحهای هستهای است. آلمان از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون زیر چتر هستهای آمریکا قرار داشته و در پایگاه هوایی «بوشل» حدود ۲۰ کلاهک هستهای آمریکا مستقر است. اما با تغییر سیاستهای ایالات متحده و تهدید دونالد ترامپ به کاهش تعهدات نظامی در اروپا، برلین به دنبال گزینههای جدید برای تضمین امنیت خود است.
امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، بارها پیشنهاد همکاری هستهای با آلمان را مطرح کرده، اما این پیشنهاد تاکنون از سوی برلین رد شده است. با این حال، با بازگشت ترامپ و تضعیف اتحاد فراآتلانتیک، آلمان اکنون به بررسی گزینههای جدید روی آورده است. مرتس، صدراعظم احتمالی آینده، تمایل خود را برای مذاکره با فرانسه و بریتانیا درباره بازدارندگی هستهای اروپا اعلام کرده است.
چالشهای دستیابی آلمان به تسلیحات هستهای
بر اساس معاهده «2+4» که پس از اتحاد دوباره آلمان در سال ۱۹۹۰ امضا شد، این کشور از داشتن سلاحهای هستهای منع شده است. علاوه بر آن، آلمان عضو معاهده عدم اشاعه تسلیحات هستهای است که اجازه توسعه چنین سلاحهایی را نمیدهد. اما با افزایش نگرانیها درباره امنیت اروپا، افکار عمومی در این کشور نیز در حال تغییر است.
نظرسنجیهای اخیر نشان میدهند که ۳۱ تا ۳۸ درصد مردم آلمان از مسلح شدن کشورشان به سلاحهای هستهای حمایت میکنند، رقمی که نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. در حال حاضر، فرانسه ۲۹۰ کلاهک هستهای دارد که میتواند از طریق زیردریاییهای هستهای یا جنگندههای رافائل شلیک شود.
برخی کارشناسان امنیتی پیشنهاد دادهاند که همکاری نظامی میان فرانسه و آلمان گسترش یابد و نیروهای هوایی دو کشور تمرینات مشترک انجام دهند. اما فرانسه تاکنون حاضر نشده است کنترل تسلیحات هستهای خود را به یک ساختار اروپایی مشترک بسپارد. بریتانیا نیز که تنها تسلیحات هستهای آن در زیردریاییهای مستقر در اسکاتلند قرار دارد، سیاستی مستقلتر از ناتو را در پیش گرفته است.
بازگشت رقابت تسلیحاتی؟
با تشدید تنشها میان روسیه و غرب، برخی تحلیلگران نگرانند که تقویت نظامی آلمان و بحث درباره تسلیحات هستهای، اروپا را وارد یک رقابت تسلیحاتی جدید کند. آلمان، که بهدلیل تجربه تلخ جنگ جهانی دوم همواره محتاطانه عمل کرده، اکنون به سرعت در حال تغییر است.
برخی سیاستمداران اروپایی هشدار دادهاند که این روند ممکن است تعادل قدرت در اروپا را برهم بزند و حتی اتحادهای قدیمی را به چالش بکشد. از سوی دیگر، بسیاری از ناظران معتقدند اروپا باید راهی برای تقویت دفاعی خود پیدا کند، بدون آنکه بهطور کامل وابسته به آمریکا باشد. برخی پیشنهاد میکنند که اروپا یک نیروی دفاعی مشترک تشکیل دهد و در عین حال، بهدنبال توسعه فناوریهای نظامی پیشرفته باشد. اما آیا این رویکرد میتواند جایگزین چتر هستهای آمریکا شود؟
آلمان هستهای؛ کابوس یا ضرورت؟
تبدیل آلمان به یک قدرت نظامی هستهای، چیزی است که میتواند آینده اروپا را دگرگون کند. درحالیکه حامیان این ایده آن را راهی برای تضمین امنیت اروپا در برابر تهدیدات خارجی میدانند، منتقدان هشدار میدهند که این مسیر میتواند تنشهای ژئوپلیتیکی را افزایش دهد و اروپا را به نقطهای خطرناک بکشاند.
با تضعیف تعهدات آمریکا به ناتو و افزایش فشارهای روسیه، آلمان و سایر کشورهای اروپایی در برابر یکی از مهمترین تصمیمات امنیتی تاریخ خود قرار گرفتهاند. آینده نشان خواهد داد که آیا آلمان مسیر افزایش قدرت نظامی خود را با سلاحهای هستهای دنبال خواهد کرد یا همچنان به سیاستهای سنتی خود پایبند خواهد ماند.