ترفند خطرناک شیخ صادق
درباره صادق خلخالی حاکم وقت شرع که به عنوان رئیس دادگاه انقلاب عملکرد تندی در آن سال‌ها داشت
هفت صبح| برگی از تاریخ امروزمان را به صادق خلخالی اختصاص دادیم. 5 آذر، بیست و دومین سالروز درگذشت اوست. شیخ صادق خلخالی متولد ۱۳۰۵ در اردبیل. فرزند پیشه‌ور تنگدستی در منطقه گیوی شهرستان خلخال و با نام اصلی صادق صادقی‌گیوی...
از او چه می‌دانیم؟
نخستین قاضی مشهور دادگاه انقلاب؛ خلخالی از اسفند ۱۳۵۷ تا اسفند ۱۳۵۸ در این سمت بود. در این مدت، آنچه از او در خاطره‌‌ها مانده، اعدام سران نظامی و دولتی رژیم پهلوی است؛ در اولین سری از محاکمات حکم اعدام چهار نظامی مشهور حکومت پهلوی توسط خلخالی صادر شد. ارتشبد نصیری، سرلشگر رحیمی، رضا ناجی و منوچهر خسروداد در نیمه‌شب ۲۷بهمن در پشت‌بام مدرسه رفاه تیرباران شدند. و البته اقداماتی مثل ویران کردن مقبره رضا‌پهلوی در حرم حضرت عبدالعظیم.
در ماه‌های ابتدایی انقلاب، حجت‌الاسلام خلخالی در دو نوبت از حادثه 15خرداد و شهادت طلاب و تظاهرات‌کنندگان در قم و ورامین به عنوان یکی از دلایل مجازات‌های سنگین عوامل پهلوی یاد کرده بود. او دوره‌ای عضو فدائیان اسلام بود و بعد از ماجراهای ۱۵خرداد به شکل متناوب تحت تعقیب و بازداشت و تبعید بود. خلخالی پاییز۵۷ به قم و تهران آمد و سپس راهی پاریس شد و ۱۲روز قبل از ورود امام به تهران به کشور بازگشته بود.
واکنش امام(ره) به رقصیدن خلخالی
روزنامه «شرق» با اشاره به بخش‌هایی از زندگی و فعالیت صادق خلخالی نوشته بود: مرحوم مرتضایی‌فر، وزیر شعار، روایت جالبی از بی‌قراری و شعف خلخالی دارد. ظاهرا در گزارشی که دهه فجر در سال ٨۶ از تلویزیون پخش شده، مرحوم مرتضایی‌فر در آن برنامه چنین گفته است:
« ...ساعت از هشت شب گذشته بود که حضرت امام تشریف آوردند و همه ما از خوشحالی اشک شوق می‌ریختیم و صلوات می‌فرستادیم؛ اما آیت‌الله خلخالی که بیش از همه از دیدن امام و سلامت کامل ایشان خوشحال شده و به وجد آمده بود، ناخودآگاه با همان عبا و عمامه شروع کرد به رقصیدن در جلوی امام! و امام هم از کار ایشان به‌شدت خنده‌شان گرفت و همین موضوع، فضای کل مدرسه رفاه را عوض و شاد کرد.»
زیاده‌‌روی‌های خلخالی
مصطفی میرسلیم در گفت‌وگویی با برنامه اینترنتی «سایه‌روشن» درباره شیخ صادق خلخالی گفته بود: «من خبر داشتم که برخی از همراهان ایشان برای اینکه مجوز ورود به یک خانه را بگیرند، مواد مخدر یا مواد دیگر را به داخل منزل پرتاب می‌کردند و بعد به اهالی خانه می‌گفتند ما آمده‌ایم برای تفتیش و... او می‌گوید: بالاخره این قبیل کارها زیاده‌‌روی‌هایی بود که اوایل انقلاب صورت می‌گرفت.»
اعدام‌های خلخالی
خلخالی از ۲۷ بهمن ۵۷ تا اسفند۵۸ بیش از ۴۷۰ حکم اعدام برای دست‌اندرکاران رژیم پهلوی صادر کرد. به عنوان مثال در روز ۲۲ فروردین ۱۳۵۸، 11نفر به حکم خلخالی اعدام شدند. عبدالله ریاضی رئیس پرسابقه مجلس و عباسعلی خلعتبری دیپلمات و وزیر امور خارجه و علی نشاط آخرین فرمانده گارد جاویدان در میان این اعدامی‌ها بودند.
یا اعدام فرخ‌رو پارسا وزیر آموزش و پرورش یا ناصر مقدم آخرین رئیس ساواک، محمد‌تقی مجیدی رئیس دادگاه نظامی که رای به اعدام نواب صفوی در سال ۱۳۳۴ داده بود، نیک‌‌پی شهردار تهران، حجت کاشانی رئیس تربیت بدنی و... در یکی از عجیب‌ترین داستان‌های انقلاب، شیوه محاکمه و اعدام امیرعباس هویدا بود که هنوز کسی دقیقا نمی‌داند که از ترس وساطت برخی چهره‌های صاحب نفوذ، مستقیما و با شتاب و عجله توسط خود خلخالی کشته شد یا هادی غفاری این کار را انجام داد.
خلخالی دوست داشت چه کسی را جلوی بازار تهران اعدام کند؟
زمانی که خلخالی نماینده مردم قم در دوره اول مجلس بود، در بخشی از اظهاراتش در جلسه علنی ۱۷مهر ۱۳۶۲ گفته بود: چطور شد که شما قاچاقچی‌های موادمخدر را به عنوان یک کیلو، دو کیلو بیشتر کمتر می‌آورید اعدام می‌کنید اما در همین ایران تا به حالا یک نفر محتکر [مجازات نشده] آقای نخست‌وزیر خودشان به من گفتند هشت هزار تن در طول هشت ماه چای احتکار کرده‌اند... برای خاطر دزدی مختصر دست یک دزد را می‌برند ولی احتکارچی که با حیثیت این مردم و با خون این مردم بازی می‌کند به سراغ او نمی‌روند و او را سر جای خودش نمی‌نشانند. دو نفر از آنها را در همین بازار تهران وقتی که اعدام کنیم، مردم می‌فهمند دولت قاطعیت دارد.
برکناری و مرگ
شهید بهشتی در آغاز ریاستش به عنوان رئیس قوه قضاییه در اسفند ۱۳۵۸، اولین کاری که کرد، برکناری خلخالی بود. بهشتی با عملکرد خلخالی مخالف و درباره او گفته بود: «من بساط اینگونه دادگاه‌ها را جمع خواهم کرد.» القصه... خلخالی اسفند ۵۸ از سوی شهید بهشتی از ریاست دادگاه انقلاب برکنار می‌شود اما دو ماه بعد در اردیبهشت ۵۹ توسط بنی‌صدر به عنوان حاکم شرع دادگاه مبارزه با مواد مخدر منصوب می‌شود.
خلخالی که در روزهای ابتدایی دی‌ماه ۱۳۵۸ در تب و تاب ثبت‌نام و معرفی کاندیداهای نخستین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری به نفع بنی‌صدر کناره‌گیری کرد. خلخالی که بهار و تابستان ۱۳۵۹ در دوره‌ای که برای مبارزه با مواد مخدر کار کرده بود، روزهای سخت و وحشتناکی را برای اینگونه افراد رقم زد. این روزها بسیاری، رفتارهای خلخالی در آن دوره را افراطی و خلاف حقوق متهمین در آیین دادرسی کیفری ارزیابی می‌کنند. سرانجام خلخالی پنجم آذر سال ۱۳۸۲بر اثر سرطان و در سن ۷۷ سالگی می‌میرد.
