غربتِ جوکر در سرزمین مادری!| درباره عدم مجوز رئالیتی‌شو «جوکر۲» و توقیف سریال «غربت»
درباره اتفاقات پر سر و صدای روزهای اخیر . چرا تجربیات گذشته فراموش می‌شود؟
هفت صبح| حتی اگر کسی پیگیر محصولات پلتفرم‌ها نباشد، از اخبار این روزها درباره «جوکر۲» و «غربت» اطلاع دارد. جمعه شب (دوم شهریور) خبری منتشر شد که ساترا اعلام کرده است «جوکر۲» و سریال «غربت» مجوز انتشار ندارند و بر‌خلاف قانون منتشر شده‌اند که این اقدام باعث طرح شکایت ساترا در مراجع قضایی شده است. باقی ماجرا در گزارش هفت‌صبح مرور شده.
مورد اول| توقیف غربت
ماجرا تا آنجا پیش رفت که روز گذشته خبر توقیف «غربت» محصول جدید نماوا منتشر شد. اصل خبر به نقل از فارس این است: « سریال نمایش خانگی «غربت» به دلیل توهین به عرب‌زبانان توسط دادستانی توقیف شد. در این سریال تصاویری از حاشیه‌نشینی و سبک زندگی عرب‌زبانان جنوب کشور به نمایش گذاشته شده بود که سبب اعتراض‌های مختلفی شد.»
یک روز قبل امیر پورکیان، کارگردان سریال در قالب یک ویدئو توضیح داده بود: « هموطنان شریف عرب، هیچ کسی حق ندارد هیچ کجا توهینی به شما عزیزان بکند. من فرزند خوزستان و متولد اهواز، همشهری شما که تمام دوران کودکی‌اش در کوچه پس‌کوچه‌های این شهر مقدس طی شد، به شما تعهد اخلاق می‌دهم نه‌تنها هیچ توهینی به قوم نجیب و اصیل شما نشده بلکه عده‌ای می‌خواستند با فریبکاری و سوء‌استفاده، برادری ما را آسیب بزنند که به حمد خداوند سبحان نتوانستند وحدت را که رسول خدا پایگذاری نمود، برهم بزنند ...»
حتی این توضیح باعث نشد تا نماینده مردم اهواز در مجلس از موضع خود کوتاه بیاید. او در توئیتی نوشت: «اقدام نابخردانه سریال نمایش خانگی «غربت» در توهین به قومیت شریف عرب را به صورت جدی پیگیری کردم. رئیس ساترا کشور در پاسخ اعلام کرد این سریال فاقد مجوز است و باید از شبکه خانگی حذف شود.» در فاصله انتشار خبر توقیف «غربت»، عضو مجمع تحلیلگران ساترا ابراز امیدواری کرده بود سریال «غربت» با اعمال اصلاحات شورای صدور مجوز ساترا در هفته‌های آینده از توقیف خارج شود.
مورد دوم| خطر توقیف جوکر
در خبر روابط عمومی ساترا، اشاره شد که «جوکر» نیز بدون طی فرآیندهای قانونی منتشر شده و محتوای آن مورد تایید سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) نیست. این دومین بار است که رئالیتی‌شو احسان علیخانی با چنین واکنشی مواجه می‌شود. هرچند بر اساس شنیده‌ها بعید است «جوکر» توقیف شود و طی تعامل با ساترا در موعد مقرر یعنی 15 شهرویر از طریق فیلیمو به دست علاقه‌مندان خواهد رسید. البته نگرانی‌ها نسبت به سخت‌گیری و توقیف «جوکر» مسئله‌ای نیست که طرفداران این رئالتی‌شو را رها کند.
مورد سوم| مسئله مبهم توهین
برخی هموطنان عرب‌زبان، معتقدند «غربت» حاوی توهین است. هنگام تماشای سریال با حضور شخصیت احلام، چنین برداشتی نداشتیم ولی قصد مجادله هم نداریم. بخش خوب ماجرا، قول کارگردان مبنی بر اعمال اصلاحیه است و بخش بد ماجرا عدم توانایی سینما و تلویزیون در جا انداختن این نکته است که برخی اشارات را نباید حمل بر توهین کرد.
بررسی مسئله نیازمند کارشناسی‌های اصولی است و «غربت» تلنگری دوباره به اصحاب فن و مسئولان مختلف زده. مثلا در همین سریال اشاره می‌شود که افتادن در دام فلاکت و رفتن به سمت کارهای خلاف ربطی به قومیت و پایگاه اجتماعی و ... ندارد. چه؛ در «غربت» دخترانی زیبارو با اصالت تهرانی هم حاضر هستند.
مورد چهارم| جوکرِ پاک بانوان
گفته می‌شود گیر ساترا به «جوکر» ربطی به محتوای رقابت بانوان ندارد. با این حال ارائه خبر طوری است که گویی فصل دوم این مسابقه، واجد نقدهایی مثل شوخی خارج از عرف است. راستش خانم‌ها در «جوکر» ثابت کردند که می‌توان بر اساس خلاقیت، خنده آفرید. حالا و با گیر دوباره به مسابقه، باید گفت یک بدسلیقگی رخ داده و ساترا از این منظر نمره منفی می‌گیرد. راستی ساترا نباید شکسته شدن یک تابوی بی‌مورد را به عنوان دستاورد قلمداد می‌کرد و خود کمک‌کننده به یک جریان پاک فرهنگی می‌شد؟!
مورد پنجم| تجربه و گروکشی
شاید خاطرتان باشد که اولین بار هفت‌صبح نوشت شرط حضور علیخانی مقابل دوربین «جوکر» این است که سری بعدی «عصر جدید» را بسازد. مدیران تلویزیون همین شرط را برای مهران مدیری گذاشتند. حالا طبق تحلیل برخی رسانه‌ها تهدید توقیف «جوکر» از سوی ساترا، ابزاری است برای عملی شدن آن تعهد... ماجراهای اخیر روی دیگری هم دارد: چرا صدا و سیما (و ساترا به عنوان زیر مجموعه آن) از گذشته عبرت نمی‌گیرند؟
نمونه تازه‌اش توقیف 10 ساله سریال «سرزمین مادری» پس از اعتراض قوم بختیاری. حال آنکه با درایت می‌شد جلوی زیان معنوی و مادی را گرفت. پخش سریال نشان داد که حساسیت‌ها بی‌مورد بوده است. اتفاقا ساترا اگر دلسوز شبکه خانگی است باید برای رفع مشکل «غربت» آستین بالا بزند و با دادن مجوز به «جوکر» خود را از شائبه گروکشی نجات دهد.
مسئله مهم‌تر: چرا موقعیت ساترا به گونه‌ای است که برخی آثار بدون مجوز آن روی پلتفرم‌ها قرار می‌گیرند؟ چرا این سازمان می‌خواهد ضعف اجرایی خود را با هیاهوی رسانه‌ای حل کند؟ چرا در زمان تصدی وزارت ارشاد بر شبکه خانگی، همه سریال‌ها و برنامه‌ها خود را ملزم به اخذ مجوز می‌دانستند؟ آیا نباید روال به شکل سابق بازگردد و کار دست وزارت ارشاد بیفتد؟
