درام اجتماعی به روایت طناز قدیمی! | آنالیز فیلم سینمایی «ساعت ۶ صبح»
فیلمی با روایت ساعت‌های ملتهب یک دختر جوان در آستانه مهاجرت به خارج از کشور
هفت صبح | دختری به کمک نور صفحه نمایش تلفن همراهش، در حال خزیدن در کانال کولر است. پسر جوانی در کمین اسلحه یک مامور پلیس، پاورچین‌پاورچین به او نزدیک می‌شود. نیروهای ویژه پلیس یک مجتمع مسکونی را محاصره می‌کنند و تک‌تیراندازهای حرفه‌ای روی پشت‌بام‌ها مستقر می‌شوند. مقام ارشد انتظامی، با لحنی مرموز می‌گوید: «زمانش رو من می‌گم؛ الان زمانشه!».
این‌ها بریده‌هایی از فیلم «ساعت 6 صبح» است که قرار گرفتنشان در کنار یکدیگر، تیزری جذاب و کنجکاوی‌برانگیز را فراهم آورده است. تیزری که قطعا سازنده‌ای خوش‌سلیقه، پای تدوین آن بوده است و احتمال زیاد، مخاطبانی را هم برای تماشای این فیلم بر پرده بزرگ سینما، وسوسه کرده است. اما مخاطبی که بلیت تهیه کرده و وارد سالن سینما شده است، احتمالا بیش از جذابیت موقعیت‌هایی مانند «دختری در کانال کولر» یا «پسری در کمین اسلحه پلیس»، چرایی آن‌ها برایش محل سوال است؛ همین‌جاست که فیلم تازه مهران مدیری با چالش جدی مواجه می‌شود.
«ساعت 6 صبح» دومین فیلم بلند سینمایی کارنامه مدیری در مقام کارگردان است و حالا زود است که بخواهیم درباره ضعف‌هایش صحبت کنیم. هر چه باشد، مهران مدیری خودش این فیلم را یکی از مهمترین آثارش می‌داند و ما هم منتظر می‌مانیم تا طیف گسترده‌تری از مخاطبان به تماشای آن بنشینند و نسبت به آن واکنش نشان دهند. پرونده حاضر تنها مروری است بر مختصات داستانی و کارنامه عوامل اصلی این فیلم که سال گذشته با نظر هیات انتخاب، از ترکیب فیلم‌های جشنواره فجر حذف شد و حالا مخاطبان فرصت دارند تا بی‌واسطه و روی پرده نقره‌ای سینما با آن مواجه شوند.
مهران مدیری/ نویسنده و کارگردان
از کارنامهاش چه می‌دانیم؟
شاید دو سال پیش، خودش هم چنین تصوری از تراکم فعالیت‌های این روزهایش نداشت. در فضای ملتهب سال 1401 مهران مدیری هم از هنرمندانی بود که موضع اعتراضی گرفت و می‌رفت تا چالش‌های مرتبط با این کنش اعتراضی، فعالیت‌هایش را به تعطیلی بکشاند اما ورق برگشت و او برخلاف برخی چهره‌های معترض آن ایام، حالا هم در سینما، هم در شبکه خانگی و هم در تلویزیون، در حال فعالیت است.
آخرین حضور رسمی‌اش در سینما چه بود؟
سال گذشته هر چند فیلم خودش یعنی همین «ساعت 6 صبح» از نگاه هیات انتخاب، شایسته راه‌یابی به جشنواره فیلم فجر شناخته نشد اما با فیلم دیگری در جشنواره حضور داشت. فیلم «تابستان همان سال» به کارگردانی محمود کلاری، از فیلم‌های مهم جشنواره بود که مدیری در آن، نقش یک رمال را ایفا می‌کند. او این روزها فیلم «خائن‌کشی» به کارگردانی مسعود کیمیایی را هم در صف اکران دارد.
چه نقشی در «ساعت 6 صبح» داشت؟
نویسنده و کارگردان «ساعت 6 صبح» مهران مدیری است و مانند اکثر کارهای دیگرش، یکی از نقش‌های کلیدی را هم برای خودش کنار گذاشته است. شمایلی متفاوت از یک مامور ارشد انتظامی را از او شاهد هستیم.
عملکردش چگونه بوده است؟
واقعیت این است که شاید بتوان بازیگری و کارگردانی مهران مدیری را با اغماض، قابل‌قبول توصیف کرد اما «ساعت 6 صبح» به‌شدت از زاویه فیلمنامه دچار آسیب شده است. علاوه‌بر موقعیت عجیب کاراکترها در فیلم، اغلب کنش‌ها و واکنش‌ها در نیمه دوم، از منطق کافی برخوردار نیست و به همین دلیل مخاطب به سختی میتواند با آن همراه شود.
جایگاه فیلم در کارنامهاش کجاست؟
خود مهران مدیری در ویدئویی که برای دعوت به تماشای «ساعت 6 صبح» در فضای مجازی منتشر کرده است، این فیلم را فیلمی مهم در کارنامهاش توصیف کرده که خیلی هم آن را دوست دارد اما نگاه ما احتمالا کمی متفاوت از اوست! این فیلم باردیگر دو نکته را ثابت کرد؛ اول اینکه مهران مدیری برای درخشیدن، نیاز به یک همکار فیلمنامه‌نویس توانمند دارد و دیگر اینکه، او یک کمدین است؛ کاش کمتر سراغ تجربه‌های جدی برود!
سمیرا حسنپور/ بازیگر نقش «سارا»
از کارنامهاش چه می‌دانیم؟
او که در سال‌های تحصیل و با تشویق بهرام بیضایی، به سمت یادگیری بازیگری گرایش پیدا کرد، در اولین تجربه مهم خود هم در نمایشی به کارگردانی همین کارگردان سرشناس روی صحنه حاضر شد تا گام اول بازیگری را محکم بردارد. او خیلی زود به سمت بازی مقابل دوربین هم رغبت پیدا کرد و با حضور در سریال‌های تلویزیونی به چهرهای آشنا برای مخاطبان تبدیل شد. فیلم «تمشک» به کارگردانی سامان سالور پای او را به سینما هم باز کرد و در همان اولین تجربه بازیگری در سینما، نامزد دریافت سیمرغ بلورین هم شد.
آخرین حضور رسمی‌اش در سینما چه بود؟
طی سال گذشته حسنپور دو همکاری با تیم علی اوجی و مهران مدیری داشت. یکی همین فیلم «ساعت 6 صبح»، دیگری فیلم «تابستان همان سال» به کارگردانی محمود کلاری که اوجی تهیه‌کننده و مدیری بازیگرش بود. آخرین بار سمیرا حسنپور با همین فیلم در جشنواره فجر حضور داشت و نقش‌آفرینی‌اش را روی پرده دیدیم.
چه نقشی در «ساعت 6 صبح» داشت؟
سارا تنها چند ساعت تا پرواز به خارج از کشور برای سه سال تحصیل، فرصت دارد. او که ناخواسته درگیر یک موقعیت بحرانی می‌شود و برای جا نماندن از پرواز، از برادرش سیاوش کمک می‌خواهد. ورود برادر اما موقعیت را بحرانی‌تر می‌کند. سمیرا حسنپور ایفاگر نقش «سارا» در فیلم است.
عملکردش چگونه بوده است؟
بی‌راه نیست اگر بگوییم کم‌نقص‌ترین و به اندازه‌ترین بازی در «ساعت 6 صبح» مربوط به سمیرا حسنپور است. او بازیگر نقش اصلی فیلم است و به‌خوبی توانسته با «سارا» ارتباط برقرار کند. هرچند فیلم در مجموع، استانداردهای لازم برای حضور در جشنواره فجر را نداشت اما در صورت راه‌یابی، حس‌پور می‌توانست باردیگر نامزدی برای سیمرغ بازیگری را تجربه کند.
جایگاه فیلم در کارنامهاش کجاست؟
«ساعت 6 صبح» یکی از تجربه‌های موفق سیمرا حسنپور در عرصه بازیگری محسوب می‌شود. علاوه‌بر فرصت همکاری با مهران مدیری، حالا او فرصت ایفای نقش اصلی در فیلمی را به دست آورده که شانس بالایی هم برای توفیق در گیشه دارد و همه این ویژگی‌ها، میتواند این فیلم را به اتفاقی مهم در کارنامه سینمایی حسنپور تبدیل کند.
مهرداد صدیقیان/ بازیگر نقش «سیاوش»
از کارنامهاش چه می‌دانیم؟
از استعدادهای آینده‌دار سینمای ایران است که وقتی در سال 84 برای اولین‌بار در فیلم «عصر جمعه» مقابل دوربین قرار گرفت، خیلی زود هنرنمایی‌اش به چشم کیومرث پوراحمد آمد و یک سال بعد در «اتوبوس شب» فرصت درخشش در کنار خسرو شکیبایی را به دست آورد. مهرداد صدیقیان از همان مقطع در کانون توجه قرار گرفت و دو بار هم تا مرحله نامزدی برای سیمرغ فجر هم پیش رفت.
آخرین حضور رسمی‌اش در سینما چه بود؟
هرچند فیلم «شهسوار» را در ویترین جشنواره فجر سال گذشته داشت اما درخشان‌ترین هنرنمایی‌اش را با فیلم «تصور» در چرخه اکران عمومی سال قبل دیدیم. او در کنار لیلا حاتمی خوش درخشید و ثابت کرد موفقیتی که در سریال «پوست شیر» به دست آورده هم، اتفاقی نبوده است.
چه نقشی در «ساعت 6 صبح» داشت؟
مهرداد صدیقیان بازیگر نقش «سیاوش» در فیلم «ساعت 6 صبح» است. او برادر سارا است که در آستانه سفر به خارج از کشور، با چالشی مواجه شده و چند ساعت مانده به پرواز، با تماسی تلفنی از برادرش کمک خواسته است. سیاوش از منظری، کاراکتر اصلی فیلم هم میتواند قلمداد شود، چه اینکه کنش‌ها و واکنش‌های او در نیمه دوم فیلم، اصلی‌ترین موتور محرک داستان است.
عملکردش چگونه بوده است؟
البته انصاف این است که بخش قابل‌توجهی از ضعف کاراکتر «سیاوش» در روایت «ساعت 6 صبح» را مربوط به فیلمنامه بدانیم اما بالاخره آنچه روی پرده دیدیم، حاصل کار مهرداد صدیقیان بود و باید اعتراف کنیم، از ضعیف‌ترین تجربه‌های نقش‌آفرینی‌اش در مقابل دوربین بود. صدیقیان به‌وضوح با موقعیت این کاراکتر و عصیان‌گری‌اش ارتباط برقرار نکرده و به همین دلیل اجرای باورپذیری هم در این نقش ارائه نکرده است.
جایگاه فیلم در کارنامهاش کجاست؟
در قیاس با تجربه‌های به‌شدت موفقی همچون سریال «پوست شیر» یا فیلم «تصور» که در همین سال‌های اخیر از مهرداد صدیقیان دیده‌ایم، حتما نمی‌توان جایگاه ویژهای برای «ساعت 6 صبح» در کارنامهاش قائل شد. این فیلم احتمالا تنها از زاویه اولین همکاری این بازیگر با مهران مدیری، بعدها مورد ارجاع و یادآوری قرار خواهد گرفت و ارزش افزوده دیگری در کارنامهاش ندارد.
مسعود سلامی/ مدیر فیلمبرداری
از کارنامهاش چه می‌دانیم؟
یکی از چهره‌های جوان اما خوش‌سابقه در عرصه فیلمبرداری سینمای ایران است که تجربه‌های معتبر و ارزشمندی را در دو دهه حضورش در فضای حرفه‌ای سینمای ایران به سرانجام رسانده است. مسعود سلامی اوایل دهه هشتاد، به‌صورت رسمی مدیریت تصویربرداری در سینما را آغاز کرد و در این سال‌ها از پوران درخشنده و فریدون جیرانی گرفته تا مسعود کیمیایی، تجربه همکاری با فیلمسازان معتبری را به دست آورد. او در دوره‌ای از جشنواره فجر همزمان با «خفه‌گی» و «گشت ارشاد» حضور داشت که وقتی برای دومی نامزد سیمرغ شد، به نشانه اعتراض از فرآیند داوری انصراف داد!
آخرین حضور رسمی‌اش در سینما چه بود؟
سلامی تجربه‌های متنوعی در ژانرهای مختلف در کارنامهاش داشته و در ترکیب فیلم‌های همین امسال، هم فیلم کمدی «سال گربه» را روی پرده داشت و هم فیلم‌های «روزی روزگاری آبادان» و «خائن‌کشی» را در نوبت اکران دارد. او در جشنواره فجر سال گذشته هم با «شهسوار» حضور داشت.
چه نقشی در «ساعت 6 صبح» داشت؟
مهران مدیری که در اولین تجربه بلند سینمایی خود، ستاره‌ای به‌نام محمود کلاری را برای مدیریت فیلمبرداری «ساعت 5 عصر» انتخاب کرده بود، در دومین فیلم هم نشان داد که فارغ از نگاهی که به سایر عوامل دارد، در زمینه تصویربرداری، وسواس بالایی به خرج می‌دهد. مسعود سلامی را می‌توان معتبرترین چهره در میان عوامل فنی فیلم تازه مهران مدیری دانست.
عملکردش چگونه بوده است؟
قضاوت درباره عملکرد مدیر فیلمبرداری به پارامترهای مختلفی وابسته است اما یکی از ویژگی‌های «ساعت 6 صبح» که به‌شدت کار فضاسازی بصری آن را چالش‌برانگیز کرده است، روایت کامل داستان آن در طول شب است. فیلم هیچ نمایی در روز ندارد و همین مسئله کار سلامی را با چالش‌هایی مواجه کرده است. در مجموع اما می‌توان عملکرد این فیلمبردار را قابل‌قبول دانست.
جایگاه فیلم در کارنامهاش کجاست؟
تا همین چند هفته دیگر احتمالا «خائن‌کشی» به کارگردانی مسعود کیمیایی فرصت اکران عمومی پیدا می‌کند و قطعا در قیاس با چنین تجربه‌هایی، نمی‌توان برای «ساعت 6 صبح» جایگاه چندان ویژهای در کارنامه مسعود سلامی در نظر گرفت. او تجربه‌های بسیار شاخص‌تری در کارنامه خود دارد.
مونا فرجاد/ بازیگر نقش «فریبا»
از کارنامهاش چه می‌دانیم؟
هنوز نوجوان بود که به‌واسطه رفت‌‌و‌آمدهای پدرش جلیل فرجاد، پایش به تولیدات تلویزیونی باز شد و حتی فرصت بازی مقابل دوربین را هم به دست آورد. مونا فرجاد و خواهرش مارال، به‌همین پشتوانه آرام‌آرام بازیگری را مشق کردند اما فعالیت‌های هنریشان محدود به همین حوزه نشد. مونا بعدتر روی صحنه تئاتر هم حاضر شد و فعالیت‌هایی هم در زمینه دوبله داشت. با این همه بخش عمده‌ای از شهرت او همچنان ریشه در خاطرات مخاطبان از حضورهای تلویزیونی او دارد.
آخرین حضور رسمی‌اش در سینما چه بود؟
اگر بخواهیم ایفای نقش اصلی را ملاک قرار دهیم، «پسران دریا» به کارگردانی افشین هاشمی، آخرین فیلمی بود که مونا فرجاد، چهره اصلی آن بود. او اما در فیلم‌هایی همچون «چپ راست» هم حضورهای کوتاهی داشته و به همین واسطه در سال‌های اخیر اکران عمومی را تجربه کرده است. بخش عمده‌ای از فعالیت‌های او در سال‌های اخیرا معطوف به شبکه خانگی بوده است.
چه نقشی در «ساعت 6 صبح» داشت؟
درست در شبی که سارا دارد آماده می‌شود تا عازم سفری تحصیلی به خارج از کشور شود، با تماسی از دوستش فریبا مواجه می‌شود و همین تماس، شبی ملتهب را برایش رقم می‌زند. مونا فرجاد ایفاگر نقش فریبا است. او با همراهی پیمان، میزبان این مهمانی پرحاشیه هستند.
عملکردش چگونه بوده است؟
فریبا کاراکتر چندان پیچیده‌ای نیست و در قالب فیلمنامه هم صرفا حضوری کلیشه‌ای برای او پیش‌بینی شده است. یک رفیق به‌ظاهر پرانرژی که به قصد فراهم آوردن حال خوب رفیقش، مقدماتی را فراهم می‌آورد اما او را به دردسر می‌اندازد. فرجاد حضوری به‌قاعده و قابل‌قبول در این نقش دارد اما نمی‌توان گفت تجربه ویژهای را به کارنامهاش افزوده است.
جایگاه فیلم در کارنامهاش کجاست؟
مونا فرجاد که همین اواخر سریال «داوینچیز» را در حال پخش در شبکه خانگی داشت، از بازیگرانی است که هر چند در سینما کم‌کار است؛ اما گزیده‌کار نیست و انتخاب‌های چندان ویژهای ندارد. «ساعت 6 صبح» هم در زمره تجربه‌های معمولی او قرار می‌گیرد که شاید از نظر فروش، شرایط بهتری نسبت به دیگر تجربه‌های سینمایی‌اش داشته باشد.
تینو صالحی/ بازیگر نقش «مامور پلیس»
از کارنامهاش چه می‌دانیم؟
هر چند سابقه نقش‌آفرینی در چند فیلم سینمایی مانند «روز صفر» را داشت اما تا همین سال گذشته و پیش از رونمایی «احمد» در جشنواره فجر، چهرهای تئاتری به شمار می‌آمد و در میان مخاطبان سینما چندان شناخته‌شده نبود. تینو صالحی در تئاتر یک هنرمند نام‌آشنا بود که سابقه‌ای طولانی در ایفای نقش روی صحنه داشت و حتی جوایز معتبری را هم در این عرصه از آن خود کرده بود.
آخرین حضور رسمی‌اش در سینما چه بود؟
صالحی همین روزها فیلم سینمایی «کوچه ژاپنی‌ها» را هم در حال اکران در سینماها دارد اما از منظر اعتبار و فراگیری می‌توان جدی‌ترین هنرنمایی اخیر او را مربوط به جشنواره فیلم فجر سال گذشته دانست. جشنواره‌ای که با ایفای نقش شهید احمد کاظمی در فیلم «احمد»، در آن خوش درخشید و موردتحسین هم قرار گرفت.
چه نقشی در «ساعت 6 صبح» داشت؟
براساس برچسب نامی که روی یونیفرم پلیس درج شده است، می‌دانیم کاراکتری که تینو صالحی در فیلم «ساعت 6 صبح» نقش او را ایفا کرده است، «تیمور صالحی» نام دارد. او افسر ارشد پلیس است که بعد از گزارش مردمی درباره یک سرقت، خودش را به خانه‌ای رسانده که سارا در آن حبس شده و سیاوش در تلاش برای نجات او است.
عملکردش چگونه بوده است؟
تایم حضور افسر پلیسی که در بخشی از فیلم به واسطه تماس اعتراضی همسایه‌ها وارد داستان می‌شود، کوتاه‌تر از آن است که بتوان درباره تاثیر این حضور بر روند اتفاقات نوشت. به‌خصوص که دقایقی بعد از ورود سرگرد «تیمور صالحی» نوبت به ورود شخص مهران مدیری می‌رسد و همه چیز زیر سایه او قرار می‌گیرد. در مجموع می‌توان گفت تینو صالحی حضوری کاملا معمولی در فیلم دارد.
جایگاه فیلم در کارنامهاش کجاست؟
«ساعت 6 صبح» را می‌توان صرفا به عنوان یک عدد در فهرست کمی تجربه‌های سینمایی تینو صالحی قلمداد کرد. فیلم هیچ ارزش افزوده‌ای برای او به عنوان یک بازیگر به همراه ندارد و احتمالا خیلی زود و در سایه اکران عمومی «احمد» به دست فراموشی سپرده خواهد شد. او در آینده احتمالا با وسواس بیشتری دست به انتخاب نقش‌های سینمایی خواهد زد.
خیام وقارکاشانی/ بازیگر نقش «حمید»
از کارنامهاش چه می‌دانیم؟
احتمالا چهره‌اش، بیشتر از نامش برای‌تان آشناست! خیام وقارکاشانی بازیگری است که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های خود را در حوزه تئاتر متمرکز کرده است و آنچه باعث شهرت چهره‌اش شده است، حضور در سریال‌های متعدد تلویزیونی است. بازی در سریال‌هایی چون «عملیات 125»، «بچه مهندس» و «خانواده دکتر ماهان» او را به چهرهای آشنا برای مخاطبان تلویزیونی تبدیل کرده است. اولین حضور او در قاب تلویزیون هم مربوط به نقش‌آفرینی کوتاهش در سریال «کارآگاهان» می‌شود.
آخرین حضور رسمی‌اش در سینما چه بود؟
وقارکاشانی اساسا چهرهای سینمایی به حساب نمی‌آید اما تجربه بازی در فیلم‌های سینمایی را هم داشته است. اما بیشتر فیلم‌های سینمایی او، توفیقی در فرآیند اکران نداشته‌اند. از «تابو» به کارگردانی خسرو معصومی گرفته تا «مردن در آب مطهر» ساخته برادران محمودی. احتمالا فیلم «کار کثیف» را باید آخرین فیلم اکران‌شده او بدانیم.
چه نقشی در «ساعت 6 صبح» داشت؟
او بازیگر نقش «حمید» در فیلم «ساعت 6 صبح» است. یکی از دوستان سارا که در مهمانی خداحافظی او گردهم آمده‌اند و با دردسر مواجه می‌شوند. کاراکتر حمید در ترکیب این دوستان، همان کارکرد کلیشه‌ای فرد بامزه در جمع دوستانه است. او بیش از دیگران دیالوگ دارد و قرار است بخشی از یکدستی فضای داستان را از بین ببرد.
عملکردش چگونه بوده است؟
نکته مهم درباره فیلم «ساعت6 صبح» که حتی در خبرهای مربوط به اطلاع‌رسانی درباره ترکیب عوامل فیلم هم به آن اشاره می‌شد، استفاده مهران مدیری از استعدادهای جوان تئاتر برای ایفای نقش کاراکترهای فرعی بود. به همین دلیل هم در سکانس‌های پرشمار مرتبط با مهمانی، به سختی می‌توانید چهره آشنایی پیدا کنید. در چنین ترکیبی، وقارکاشانی فرصت ویژه‌ترین برای به‌چشم آمدن داشته و استفاده خوبی هم از آن کرده است.
جایگاه فیلم در کارنامهاش کجاست؟
در قیاس با دیگر تجربه‌های سینمایی وقارکاشانی احتمالا باید همکاری با مهران مدیری در «ساعت 6 صبح» را یکی از پرمخاطب‌ترین تجربه‌های او به حساب بیاوریم. فیلم‌های قبلی این بازیگر غالبا از آثاری بودند که شانسی برای ارتباط با مخاطب عام در سالن‌های سینما نداشتند و شاید به واسطه این تجربه، شاهد تغییر مسیر او در سینما هم باشیم.
