صدای میانه‌روها در دانشگاه تهران
سخنرانی های مهم در همایش علوم سیاسی ایران؛ لاریجانی از خطر تحجر گفت،صالحی از مفهوم تنهایی ایران، ظریف از گره هسته‌ای
روزنامه هفت صبح| چهارشنبه 16 اسفندماه جمع چهار چهره سیاسی و دیپلماسی کشور در دانشگاه تهران جمع بود. محمدجواد ظریف وزیرخارجه دولت روحانی، رضا صالحی‌امیری وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد، علی لاریجانی رئیس سابق مجلس شورای اسلامی و علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی میهمان هفدهمین همایش سالانه علوم سیاسی ایران که زیر سایه وزارت علوم فعالیت می‌کنند، شدند و با کوله‌باری از توصیه‌ها و گلایه‌ها به این همایش پا گذاشتند.
این چهار چهره در سخنرانی‌های خود در همایش سالانه علوم سیاسی ایران، برای دقایقی به بررسی وضعیت اقتصادی و سیاسی و دیپلماسی کشور پرداخته و هشدارهای نسبتا تندی را مطرح کردند. عجیب آنکه علی لاریجانی و رضا صالحی‌امیری که تمایل بیشتری به سمت اصولگرایان از دیرباز داشته‌اند در مقایسه با جوادظریف و علی‌اکبر صالحی لحن بسیار تندتری داشتند و آن دو نفر دیگر، همانطور که اقتضای شغلشان است با لحن ملایم‌تر و ادبیات دیپلماتیک، به انتقاد از سیاست‌های موجود پرداختند.
خشم لاریجانی از تحجر
علی‌لاریجانی که صلاحیتش در انتخابات اخیر از سوی شورای نگهبان تایید نشد اما سابقه وزارت فرهنگ و ارشاد در سال 71 تا 72 را در کارنامه دارد و بیش از 10 سال رئیس سازمان صداوسیما بوده و سه دوره ریاست مجلس را برعهده داشته، نسبت به مسئله تحجر هشدار داد و گفت: عقل، امروز در غربت است، عقلا هم مغضوب یک عده‌اند.
مشکل اینجاست که تصور هم می‌کنند علومی که مایه پیشرفت است، غربی و غیر دینی است. او در ادامه تاکید کرد: عقلا محبوب خداوند هستند؛ هرچند ممکن است مغضوب یک عده باشند. اگر عقل چنین جایگاهی دارد، چرا امروز در غربت است؟ یک عده فکر می‌کنند منافعشان در بی‌اعتنایی به عقل است. لاریجانی سپس درحالیکه لحن تندتری به خود گرفت ادامه داد: خطر تحجر از کفر بیشتر است.
دعوت ظریف به گشودن گره هسته‌ای با عقلانیت
ظریف 66 ساله که وزیرخارجه دولت روحانی بود و این روزها بیشتر وقت خود را در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران می‌گذراند، در مقایسه با لاریجانی لحن ملایم‌تری در پیش گرفت اما از دعوت به عقلانیت دست برنداشت. او مسئله هسته‌ای را گره‌ای دانست که تنها با عقل باز می‌شود. ظریف که امضای برجام را در کارنامه دارد، در همایش سالانه علوم سیاسی ایران دست روی نقاط حساسی مانند عدم همراهی روسیه و چین با ایران در قطعنامه‌های شورای امنیت گذاشت و گفت:
اگر جهان را قطبی ببینیم، توقعاتی برای ما ایجاد می‌کند که تحقق پیدا نمی‌کند. کما اینکه توقع داشتیم روسیه و چین قطعنامه‌های هسته‌ای علیه ما را وتو کنند و نکردند. ظریف مسئله حمایت از مقاومت را هم فراموش نکرده و توضیح داد: حمایت از مقاومت یک قدرت برای جمهوری اسلامی است. این استاد دانشگاه که تحصیلات خود را در ایالات متحده گذرانده در ادامه گفت:
نباید از روسیه توقعاتی داشته باشیم که بعد از آن دلسرد شویم. دوران اتحادهای دائمی به تدریج به سر آمده و اگر حمله روسیه به اوکراین نبود، ناتو با بحران هویتی مواجه بود. ظریف تاکید کرد: یک کسی از من پرسید گره هسته‌ای با دندان باز می‌شود یا دست؟ گفتم با عقل باز می‌شود. ظریف در پایان باز هم همان توصیه همیشگی را داشت و گفت در مذاکره مهمترین کار شنیدن است.
توصیه علی‌اکبر صالحی به کنترل احساسات
علی‌اکبر صالحی که بعد از ریاست سازمان انرژی اتمی در دولت قبل، به دانشگاه شریف بازگشته هم با کوله‌باری از هشدار سخنرانی خود را آغاز کرد. او به تنهایی استراتژیک ایران اشاره کرد که ظریف هم به‌نوعی این موضوع را مطرح کرده بود و گفت: در تنهایی استراتژیک هستیم و معتقدم باید ضمن حفظ جهان‌بینی‌مان واقع‌گرایانه عمل کنیم. ما باید در همه مسائل ارزیابی درست داشته باشیم و احساسی عمل نکنیم که متاسفانه این احساسی عمل کردن خیلی به ما ضربه زده است.
این فیزیکدان هسته‌ای که بیشتر یک دیپلمات قدیمی و کارکشته به حساب می‌آید، در ادامه توضیح داد: الان دنیا بر سه راس مثلث استوار است و ایران باید حدوسط را نگه دارد چرا که گرایش و میل به سمت هر یک از این سه ضلع خطرناک است. به‌نظر می‌آید اشاره او به غرب، چین و روسیه بوده است. ما نه تنها منزوی نیستیم بلکه روابط سیاسی با خیلی از کشور‌ها داریم.
اما طبق تعریفی که در مقاله‌ای خواندم، ایران در طول تاریخ تنهایی استراتژیک داشته است. اینجا تنهایی با انزوا متفاوت است. در این مقاله گفته شده است که ایران نمی‌تواند به لحاظ ژئوپلتیکی منزوی باشد، اما در بزنگاه‌های تاریخی مثل جنگ تحمیلی هشت ساله، همواره تنها بوده است. صالحی، در این سخنرانی طعنه‌ای نسبتا شدید هم به روس‌ها زد و گفت: به هر حال روسیه در موضوع اوکراین گیر کرده است.
صالحی امیری و لحن تند نسبت به وضعیت اقتصادی
با پدیده لشکر گرسنگان مواجه هستیم. این یکی از دیده‌شده‌ترین جملاتی است که رضا صالحی‌امیری وزیر پیشین ارشاد در سخنرانی خود در همایش سالانه علوم‌سیاسی بیان کرد. صالحی‌امیری 62 ساله که جوان‌ترین سخنران در بین این گروه چهار نفره به حساب می‌آید، سوابقی چون رئیس کمیته المپیک، قائم‌مقام و معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران،وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران را در کارنامه دارد.
او در سخنرانی روز چهارشنبه‌اش گلایه‌های زیادی داشت و فقر و مشکلات اقتصادی را هدف قرار داد و گفت: به جامعه‌ای که شش دهک آن گرسنه می‌خوابند، نمی‌توانید بگویید حکمرانی ما مطلوب است. صالحی‌امیری در ادامه توضیح داد: همه نهاد‌های فرهنگی به یک بن‌بست رسیده‌اند و فاقد گفتمان و ایده برای عبور از وضع موجود هستند. او باز هم کوتاه نیامد و ادامه داد: مسئله اصلی جامعه ایران فقدان الگوی حکمرانی مطلوب است و چند سال گذشته در لوپ حکمرانی معیوب گیر افتاده‌ایم.
