یازده انتخابات؛ یازده پارلمان
مروری تاریخی بر همه اسفندها و فروردین‌های مهمی که ایرانیان پس از انقلاب، در آن نمایندگان مجلس شورای اسلامی را انتخاب کردند
روزنامه هفت صبح| ۱۴ مهر ۱۲۸۵ ایرانی‌ها برای اولین بار مزه داشتن پارلمان را چشیدند. صد و ۱۷ سال و چهار ماه و ۲۸ روز بعد، در ایران قرار است انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار شود. در این مدت ایرانی‌ها بیست و چهار دوره مجلس شورای ملی داشتند و ۱۱ دوره مجلس شورای اسلامی.
این مطلب نگاهی خواهد داشت به یازده دوره انتخابات و البته مجالس یازده گانه‌ای که بعد از انقلاب داشتیم. از ۱۳۵۹ تا ۱۴۰۲. در همین ابتدا توضیح بدهیم که چرا مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۵۹ و حدود یک سال و نیم بعد از انقلاب تشکیل شده است. کمتر از دو ماه بعد از پیروزی انقلاب در رفراندومی، نوع نظام حاکم بر ایران تحت عنوان جمهوری اسلامی توسط مردم انتخاب می‌شود.
پس از آن در ۱۲ مرداد ۱۳۵۸ مردم در دومین انتخابات بعد از انقلاب شرکت کردند و ۷۳ نفر را به عنوان نماینده خود در مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی معین کردند. این نمایندگان در ۲۴ آبان ۱۳۵۸ قانون اساسی جدید را تدوین کردند و این قانون در ۱۲ آذر ۱۳۵۸ به رفراندوم گذاشته شد و 5/99درصد مردم به آن رای دادند. پس از آن در ۵ بهمن ۱۳۵۸ انتخابات سوم، برای انتخاب رئیس جمهور برگزار شد و ابوالحسن بنی‌صدر به عنوان نخستین رئیس‌جمهور پس از انقلاب منتخب مردم شد.
و در نهایت در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ نخستین انتخابات پس از انقلاب برای انتخاب نمایندگان مجلس برگزار شد و این مجلس در خرداد سال بعد یعنی خرداد سال ۱۳۵۹ پس از آنکه نتایج انتخابات دور دوم هم مشخص شد، تشکیل شد. با این مقدمه برویم سراغ انتخابات‌ها و مجالس یازده گانه ایران پس از انقلاب اسلامی.
مجلس اول: از آزادی انتخاب تا الزام حجاب
نخستین انتخابات مجلس شورای اسلامی را یکی از آزادترین انتخابات‌های این چهل و پنج سال می‌دانند. فهرست نامزدها به خوبی این موضوع را نشان می‌دهد. از آیت‌الله خامنه‌ای و اکبر هاشمی رفسنجانی تا مهندس بازرگان و حتی مسعود رجوی که حالا رهبر سازمان تروریستی مجاهدین خلق (منافقین) است.
انتخابات در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ برگزار شد. آمارها می‌گوید فقط 2/1 درصد از کل نامزدهای ثبت نام شده ردصلاحیت شدند و ۱۹۰۰ نفر من جمله ۵۴۰ نفر برای ۲۷۰ کرسی کشور و ۳۰ کرسی حوزه انتخابیه تهران با هم رقابت کردند. حدود ۲۱ میلیون نفر در این انتخابات واجد شرایط رای بودند که تقریبا ۱۱ میلیون نفر در انتخابات شرکت کردند و میزان مشارکت ۵۲ درصد بود.
سه لیست مهم در انتخابات حضور داشت. ائتلاف بزرگ از همه احزاب پیروی خط امام از جامعه روحانیت مبارز گرفته تا سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی. دوم دفتر هماهنگی همکاری‌های رئیس جمهور و مردم که لیست ابوالحسن بنی‌صدر بود و سوم گروه همنام که لیست منسوب به نهضت آزادی بود.
در دوره اول ۹۷ نفر توانستند مجوز حضور در مجلس را پیدا کنند و در نهایت پس از دور دوم انتخابات، مجلس با ۲۳۴ نماینده تشکیل شد. ۳۶ نماینده دیگر چه؟ انتخاب برخی به دلایلی مثل مشخص شدن ارتباط نامزد پیروز با ساواک ابطال شد یا اصلا انتخابات برخی حوزه‌ها باطل شد تا مرحله دوم انتخابات به دلیل وخامت اوضاع امنیتی در برخی حوزه‌ها مثل سنندج یا چابهار برگزار نشد
و یا اعتبارنامه نماینده در مجلس مورد تایید قرار نگرفت. حدودا ۵۰ درصد نمایندگان بدون حضور در هیچ لیستی و به صورت مستقل وارد انتخابات شدند و در پنجاه درصد دیگر، ۸۵ کرسی سهم نمایندگان مربوط به ائتلاف بزرگ و نیروهای مذهبی بود. بنابراین با ائتلافی که برخی مستقل‌ها با مذهبی‌ها کردند؛ تقریبا دوسوم از کل مجلس را نیروهای مذهبی و پیروی خط امام تشکیل می‌دادند.
عدم تصویب بیانیه الجزایر برای آزادی گروگان‌های سفارت آمریکا، یک روز قبل از انتخابات ریاست جمهوری در این کشور و زمینه‌سازی برای شکست کارتر در آن انتخابات در آبان ۱۳۵۹، رای به عدم کفایت سیاسی رئیس جمهور در خرداد سال ۱۳۶۰ و تصویب قانون مجازات اسلامی در مرداد ۱۳۶۲ که یکی از مواد آن وضع مجازات برای بی‌حجابی در انظار عمومی بود؛ سه مصوبه مهم این مجلس هستند.
از دیگر وقایع مهم این مجلس می‌توان به شهادت ۲۷ تن از نمایندگان، در بمب‌‌گذاری شامگاه ۷ تیر ۱۳۶۰ در مقر حزب جمهوری اسلامی در منطقه سرچشمه تهران اشاره کرد. اکبر هاشمی رفسنجانی ریاست این مجلس را بر عهده داشت.
مجلس دوم: آغاز جدایی‌ها
انتخابات مجلس دوم به آزادی مجلس اول نبود. در مجموع، ۱۵۸۴ نفر (در برخی منابع ۱۵۸۶ نفر ذکر شده) کاندیداتوری خود را اعلام کردند که از این تعداد، صلاحیت ۱۲۷۵ نفر از داوطلبین تایید شد (حدود ۸۰ درصد).
بر این اساس انتخابات مجلس دوم، بیش از همه بین نیروهای نظام برقرار شد و در آن سه فهرست اصلی به چشم می‌خورد: فهرست حزب جمهوری اسلامی، فهرست جامعه روحانیت مبارز، فهرست دفتر تحکیم وحدت یا دانشجویان. البته فهرست حزب جمهوری و جامعه روحانیت با هم اشتراک زیادی داشت ولی در مقابل دفتر تحکیم برای اولین بار جناح چپ نیروهای نظام را در یک انتخابات نمایندگی کرد.
مرحله نخست انتخابات در ۲۶ فروردین ۱۳۶۳ برگزار شد. به دلیل وجود سه عامل تهدید یعنی دولت متخاصم عراق، گروه‌های سیاسی دست به سلاح برده مثل مجاهدین خلق و گروه‌های جدایی طلب، اصلی‌ترین دغدغه مسئولان برگزاری این انتخابات، دغدغه امنیتی بود. با این حال انتخابات در ۱۹۳ حوزه انتخابیه در موعد مقرر برگزار شد من جمله در برخی شهرهای جنگ‌زده.
اندکی بیش از ۲۴ میلیون نفر واجد شرایط رای دادن در این انتخابات بودند که در نهایت ۱۵ میلیون و ۹۹۵ هزار و ۲۱ رای به صندوق ریخته شد تا مشارکت ۶۴ درصدی ثبت شود.
در نهایت بر اساس نتایج انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی، ۱۲۵ نماینده در دوره اول و ۱۲۴ نماینده در دوره دوم توانستند به مجلس راه پیدا کنند که اکثریت آن‌ها از لیست جامعه روحانیت و حزب جمهوری اسلامی بودند. از آمارها مشخص است که باز هم مثل مجلس اول، برخی از کرسی‌های مجلس بدون نماینده ماند. حدود ۱۵۰ نماینده مجلس دوم روحانی بودند و به نسبت تعداد نمایندگان، این «روحانی»ترین مجلس تا به حال است.
مهم‌ترین رخداد در طول دوره مجلس دوم، اختلاف دو جناح راست و چپ بر سر انتخابات رئیس جمهور برای دولت آیت‌الله خامنه‌ای است. سخنرانی معروف آذری قمی مبنی بر اینکه نظر امام در مورد انتخاب مهندس موسوی یک نظر «ارشادی» است و نه «مولوی» و رای معروف ۹۹ نفر به عدم رای اعتماد به نخست‌وزیر در همین دوره اتفاق افتاده است.
مصوباتی مثل قانون تاسیس وزارت اطلاعات، قانون اجرای اصل ۴۹ قانون اساسی که در واقع سند موسس ستادی به نام ستاد اجرایی فرمان امام است و قانون خدمت نظام وظیفه عمومی دیگر مصوبات مهم این مجلس هستند. رخداد مهم دیگر این مجلس آغاز اختلافات مجلس و شورای نگهبان بر سر برخی مصوبات و تاسیس مجمع تشخیص احکام حکومتی در مرداد ۱۳۶۶ به دستور امام خمینی است.
در اول اسفند سال ۱۳۶۴ هم یک هواپیمای مسافربری در شمال اهواز پس از محاصره توسط جنگنده‌های عراق سقوط کرد که در آن ۵۱ نفر من جمله ۸ نماینده مجلس به شهادت رسیدند.
مجلس سوم: قدرت‌نمایی چپ‌ها
انتخابات مجلس سوم در فروردین سال ۱۳۶۷ برگزار شد. مهم‌ترین نکته در این انتخابات، انشعاب مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت مبارز بود. مجمع روحانیون، طیف چپ جامعه روحانیت بود و زمینه انشعاب آن بعد از اختلافاتی که در مجلس دوم بین طیف چپ و راست حزب جمهوری به وجود آمد و حتی به انحلال این حزب نیز انجامید؛ ایجاد شد. مجمع روحانیون البته از پیام امام خمینی در یازده فروردین آن سال هم بهره زیادی برد. پیامی که در آن بنیانگذار انقلاب از مردم خواست به طرفداران اسلام آمریکایی رای ندهند و کسانی را برگزینند که به اسلام مستضعفین اعتقاد دارند.
به این ترتیب تقریبا دو سوم از کرسی‌های مجلس در انتخابات‌های مرحله اول و دومی که به ترتیب در روز ۱۹ فروردین و ۲۳ اردیبهشت برگزار شد متعلق به این تشکل شد و جامعه روحانیت تقریبا یک سوم مجلس را از آن خود کرد. در آن انتخابات تقریبا ۲۸ میلیون نفر می‌توانستند رای بدهند و ۱۷ میلیون نفر رای دادند. مشارکت در کشور ۶۰ درصد و در تهران ۴۳ درصد ارزیابی شد.
ریاست این مجلس هم مانند مجلس اول و مجلس دوم با اکبر هاشمی رفسنجانی بود ولی بعد از انتخاب او به عنوان رئیس‌جمهور منتخب از سال ۱۳۶۸، مهدی کروبی ریاست مجلس را به عهده گرفت.
همچنین در این دوره و پس از بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی، نام مجلس شورای ملی رسماً به مجلس شورای اسلامی تغییر یافت. از دیگر اتفاقات مهم این دوره نطق پیش از دستور عبدالمجید شرع پسند و انتقادهای تند او از وضعیت کشور و برخورد بسیار تند مجلسیان با او بود که درنهایت منجر به اخراج او از مجلس شد.
از میان مصوبات مهم این دوره می‌توان به قانون کار اشاره کرد که بعد از اختلافات وسیع بین مجلس و شورای نگهبان در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شد. همچنین قانون تعزیرات حکومتی نیز مربوط به این دوره از مجلس است.
مجلس چهارم: راست‌ها برمی‌گردند
۲۱ فروردین سال ۱۳۷۱ انتخابات مجلس چهارم برگزار می‌شود. با این حال تنور انتخابات از یک سال قبل داغ می‌شود. وقتی در ۲۲ اردیبهشت سال ۱۳۷۰، غلامرضا رضوانی، یکی از فقهای شورای نگهبان و رئیس هیات مرکزی نظارت این نهاد بر انتخابات خواهان نظر تفسیری شورای نگهبان در مورد اصل ۹۹ قانون اساسی شد.
اصلی که می‌گوید: «شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همه‌پرسی را بر عهده دارد.»شورای نگهبان هم در پاسخ رای داد که «نظارت مذکور در اصل 99 قانون اساسی استصوابی است و شامل تمام مراحل اجرایی انتخابات از جمله تأیید و ردّ صلاحیت کاندیداها می‌شود.»
به این ترتیب موضوع نظارت استصوابی وارد نهاد انتخابات ایران شد و کمتر از یک سال بعد هم نتیجه خود را در ردصلاحیت تعداد قابل توجهی از کاندیداهای مجمع روحانیون مبارز برای انتخابات مجلس نشان داد و نتیجه این شد که در مجلس چهارم، حدود ۷۵ درصد از کل نمایندگان از لیست جامعه روحانیت یا جناح راست بودند.
به تبع این تغییرات، رئیس مجلس نیز تغییر کرد و علی اکبر ناطق نوری، از ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵ ریاست مجلس را به عهده داشت. ۳۴ میلیون نفر در انتخابات مجلس چهارم واجد صلاحیت برای رای دادن بودند که در سطح کشور حدود ۵۸ درصد در انتخابات شرکت کردند.
تصویب قانونی برای بازنشستگی زودتر از موعد، قانونی برای تنظیم خانواده و جمعیت (که در آن امتیازات برای فرزند چهارم به بعد لغو می‌شد) و تصویب قانونی برای اجازه دولت برای الحاق به کنوانسیون حقوق کودک که در واقع آخرین کنوانسیون حقوق بشری است که ایران به آن پیوسته است؛ از مصوبات مهم این مجلس است.
همچنین در این مجلس برای نخستین بار قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران برای اجرای این اصل از قانون اساسی مورد تصویب قرار گرفت که زمینه برگزاری نخستین دوره انتخابات شورای شهر هم شد.
مجلس پنجم: ظهور کارگزاران
تا مجلس چهارم، بازی سیاست در ایران دو بار تغییر کرده بود. در روزهای اول رقابت بین نیروهای پیروی خط امام و کسانی بود که آن‌ها لیبرال یا حتی ضدانقلاب می‌خواندندشان بود و پس از آن بازی بین دو گروه راست و چپ در نیروهای انقلابی ادامه پیدا کرد. اما در سال ۱۳۷۴ و چند ماه قبل از انتخابات مجلس پنجم، جریان جدیدی در عرصه سیاسی ایران به وجود آمد: کارگزاران سازندگی.
در آذر ماه ۱۳۷۴ شانزده تن از وزیران، معاونان و نزدیکان اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهور وقت، در بیانیه‌ای با عنوان «خدمت‌گزاران سازندگی» اعلام کردند در انتخابات مجلس پنجم فعالانه حاضر خواهند شد و فهرستی از نامزدهای مورد حمایت خود را معرفی خواهند کرد. این اقدام با واکنش منفی شدید جناح راست رو به رو شد که این اقدام را دخالت قوه مجریه در قوه مقننه قلمداد کردند و وزرای امضاکننده بیانیه را تهدید به استیضاح و حتی طرح بررسی کفایت رئیس‌جمهور در مجلس را مطرح کردند.
در نهایت با دستور رهبری، مبنی بر حضور نداشتن وزیران در این گروه، غائله فروکش کرد و با حذف ۱۰ وزیر، به یک جمع ۶ نفره کاهش یافت که شامل ۵ معاون رئیس‌جمهور و شهردار تهران می‌شدند، که با صدور بیانیه‌ای با عنوان «کارگزاران سازندگی» حضور خود را در عرصه انتخابات اعلام کردند. این گروه با فشار شورای نگهبان فعالیت انتخاباتی خود را با عنوان «جمعی از کارگزاران سازندگی» سامان داد.
کارگزاران اتفاقا در آن مجلس حضوری پرقدرت داشت و توانست در کنار جناح چپ، یک اقلیت قدرتمند را در مقابل جناح راست ایجاد کند و به عقیده برخی زمینه‌ساز پیروزی سید محمد خاتمی در انتخابات سال ۱۳۷۶ شود. انتخابات مجلس پنجم در ۱۸ اسفند ۱۳۷۴ برگزار شد و از مجموع حدود ۳۵ میلیون واجد شرایط رای، حدود ۲۵ میلیون نفر معادل ۷۱ درصد در انتخابات شرکت کردند.
ناطق نوری مجددا ریاست مجلس را به عهده گرفت و حسن روحانی نیز نایب رئیس او بود و البته این دوره از مجلس، پایان حضور هر دوی آنان در نهاد پارلمان در جمهوری اسلامی بود چون عصر جدیدی در حال آغاز بود.
در این مجلس، مصوبات مهمی مثل قانون آیین دادرسی مدنی مصوب شد. قانون جنجالی اصلاح قانون مطبوعات که بعدها گفته شد سعید امامی، متهم اصلی قتل‌های زنجیره‌ای در آن نقش داشته و افشای این نقش منجر به توقیف روزنامه سلام و اعتراض دانشجویان و حوادث کوی دانشگاه شد نیز در این دوره مصوب شد. همچنین استیضاح دو چهره مهم دولت خاتمی یعنی مهاجرانی و عبدالله نوری در این مجلس صورت گرفت که در مورد اول ناموفق بود ولی عبدالله نوری نتوانست رای اعتماد دوباره مجلس پنجم را از آن خود کند.
مجلس ششم
دوران جدید نظام سیاسی از دوم خرداد ۱۳۷۶ آغاز شد. وقتی که به طور غیرمنتظره سید محمد خاتمی توانست علی اکبر ناطق نوری، رئیس مجلس پنجم را شکست دهد.یک سال و نیم بعد از انتخاب او انتخابات دوره ششم مجلس در ۲۹ بهمن ۱۳۷۸ برگزار شد. ۶۷ درصد از حدود ۳۹ میلیون نفر واجد شرایط یعنی حدود ۲۶ میلیون نفر در این دوره از انتخابات شرکت کردند و جبهه دوم خرداد توانست در مجموع دور اول و دور دومی که اردیبهشت ۱۳۷۹ برگزار شد؛
حدود دو سوم مجلس را از آن خود کند. انتخابات البته بسیار پرحاشیه برگزار شد. پیش از انتخابات، جناح چپ به شدت اکبر هاشمی رفسنجانی را تخریب کرد و حتی به ادعای هاشمی رفسنجانی با تخلفاتی باعث شد که او در تهران سی‌ام شود و به همین خاطر هاشمی قبل از شروع مجلس از حضور در آن انصراف داد.
مهدی کروبی رئیس این مجلس شد و در پایان مجلس، سابقه هفت سالهای از ریاست مجلس (ادامه مجلس چهارم و کل مجلس ششم) را به کارنامه خود افزود. محمدرضا خاتمی، برادر رئیس جمهور، نایب رئیس اول آن مجلس بود. غلامعلی حداد عادل نیز رئیس فراکسیون اقلیت اصولگرا.
مجلس ششم بیش از هر چیز با ناکامی‌هایش در تصویب برخی قوانین شناخته می‌شود. مثلا لوایح دوقلوی خاتمی در مورد اختیارات ریاست جمهوری و اصلاح قانون انتخابات یا تصویب کنوانسیون منع خشونت علیه زنان که هیچ کدام به نتیجه نرسید. در میان نظارت‌هایی که این مجلس به عمل آورد نیز پربحث‌ترین ماجرا مربوط به تحقیق و تفحص از صداوسیما بود.
مهم‌ترین واقعه مجلس بدون شک در پایان آن رخ داد و آن هم اعتراض به ردصلاحیت‌ها بود. ماجرا این بود که شورای نگهبان در بررسی صلاحیت نامزدها برای انتخابات مجلس هفتم، صلاحیت حدود چهار هزار نفر من جمله هشتاد نماینده مجلس ششم را تصویب نکرد و همین موضوع باعث شد که در اتفاقی بی‌سابقه نزدیک به ۱۴۰ نفر از نمایندگان در مجلس تحصن کنند و پس از آن از مجلس استعفای دسته‌جمعی بدهند. دیگر واقعه مهم این دوره، نامه ۱۲۷ تن از نمایندگان به رهبر انقلاب بود که به نامه «جام زهر» معروف شد و هنوز هم از سوی اصولگرایان به عنوان یکی از گناه‌های نابخشودنی جناح چپ مطرح می‌شود.
مجلس هفتم
با وصفی که گفتیم انتخابات مجلس هفتم در روز ۱ اسفند ۱۳۸۲ برگزار شد. ۴۶ میلیون نفر در این انتخابات واجد شرایط رای دادن بودند که اندکی بیش از ۵۰ درصد در آن شرکت کردند. ائتلاف اصولگرایان با عنوان آبادگران که پیش از آن توانسته بود در انتخابات دوره دوم شورای شهر در سال ۱۳۸۲ نیز قدرت را در شهرداری‌ها من جمله در تهران در دست بگیرد؛ در این انتخابات هم توانست پیروز شود و حدود ۲۰۰ کرسی مجلس را به دست آورد.
در این مجلس برای نخستین بار، یک غیرروحانی یعنی غلامعلی حداد عادل بر کرسی ریاست مجلس تکیه زد و همچنین مجلس شورای اسلامی از ساختمان قدیم آن در خیابان امام خمینی یا سپه که قبل از انقلاب محل مجلس سنا بود به ساختمان جدیدش با صندلی‌های سبز و سازه‌ای هرمی در میدان بهارستان تهران منتقل شد.
مهم‌ترین اقدامی که مجلس هفتم در باقی مانده دوران سیدمحمد خاتمی انجام داد تصویب قانون برنامه چهارم توسعه و البته تصویب طرحی برای تثبیت قیمت‌ها بود که به عقیده برخی ریشه برخی از مشکلات در سالهای آینده مثل بحران بنزین و ناترازی انرژی شد.
با روی کارآمدن دولت احمدینژاد این تصور به وجود آمد که مجلس هفتم با دولت همکاری جدی خواهد کرد ولی در همان جلسه رای اعتماد مشخص شد مجلس با حضور نمایندگان منتقدی مثل عماد افروغ و احمد توکلی و خوش چهره و نادران، منتقد جدی دولت است به نوعی که آن مجلس سه بار به وزیر نفت پیشنهادی دولت رای اعتماد نداد
و حتی در برابر برخی تغییرات دولت مثل عدم تغییر ساعت رسمی نیز موضع گرفت و با تصویب قانونی، دولت را موظف به تغییر ساعت رسمی کشور کرد. آن مجلس حتی دو وزیر احمدینژاد یعنی اسکندری، وزیر جهاد کشاورزی و فرشیدی، وزیر آموزش و پرورش را هم استیضاح کرد و انگاره یکدستی فضای سیاسی را تا حدود زیادی شکست.
مجلس هشتم
انتخابات مجلس هشتم در ۲۴ اسفند سال ۱۳۸۶ برگزار شد. ردصلاحیت‌ها نسبتا گسترده بود ولی اعتراضاتی مثل مجلس هفتم را برانگیخت و در نهایت اصلاح طلبان با فهرست ائتلافی خود در برابر جبهه متحد اصولگرایان قرار گرفتند و نتوانستند بیش از ۶۰ کرسی مجلس را هم از آن خود کنند.
مجلس که تشکیل شد؛ تغییر مهمی در حوزه ریاست مجلس اتفاق افتاد و علی لاریجانی برای نخستین بار توانست از حوزه انتخابیه‌ای به جز تهران (او نماینده قم بود) به کرسی ریاست مجلس برسد. او همچنین با این کار غلامعلی حدادعادل را به نخستین رئیس مجلسی تبدیل کرد که ریاستش در مجلس، چهار ساله بوده است. باید منتظر بود و دید که آیا قالیباف نیز به سرنوشت او دچار خواهد شد یا نه.
۴۴ میلیون نفر در آن انتخابات واجد شرایط رای دادن بودند که ۲۴ میلیون نفر معادل تقریبا ۵۵ درصد در انتخابات شرکت کردند. مهم‌ترین قوانین مصوب این دوره مجلس یکی قانونی با عنوان قانون تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه بهره‌برداری که با این قانون بسیاری از چاه‌های آب غیرمجاز در کشور مجاز شده و به گفته کارشناسان باعث وخامت اوضاع آب‌های زیرزمینی در کشور شد. قانون جرایم رایانه‌ای و تشکیل کمیته فیلترینگ نیز مصوب این مجلس است.
اما مهم‌ترین رویداد این مجلس بدون شک ماجرای عجیب استیضاح کردان، وزیر کشور است. در شرایطی که مجلس در مرداد سال ۱۳۸۷ به او به عنوان وزیر کشور رای اعتماد داد؛ پس از آن با جنجال مدرک دکترای جعلی او از دانشگاه آکسفورد که به طور عمده توسط احمد توکلی و سایت زیر نظر او یعنی سایت الف، پیگیری شده بود، در آبان سال ۱۳۸۷ کردان استیضاح و برکنار شد و حدود یک سال بعد نیز در ۵۱ سالگی درگذشت.
یکی دیگر از وقایع عجیب این مجلس، درگیری لفظی و فیزیکی علی مطهری و مهدی کوچک‌زاده بود که مطهری کوچک‌زاده را کوچکف صدا کرد و کوچک‌زاده اشیایی را به سمت مطهری پرتاب کرد و بعد هم مطهری به کوچک‌زاده گفت پ...! به طور کلی برای اولین بار در این مجلس بود که علی مطهری با آن صراحت خاص خود در عرصه سیاسی ظهور و بروز پیدا کرد. به خصوص پس از وقایع سال ۱۳۸۸.
مجلس نهم: ظهور پایداری
اواخر فروردین ۱۳۹۰ محمود احمدینژاد تصمیم به برکناری وزیر اطلاعات می‌گیرد که با مخالفت رهبر انقلاب روبه‌رو می‌شود و پس از آن طبق نقل معروف، یازده روز خانه‌نشین می‌شود و حاضر به حضور در هیات دولت و سر کار خودش نمی‌شود و حتی بنا به برخی نقل قول‌ها تا مرز استعفا نیز پیش می‌رود. این موضوع باعث می‌شود برخی از حامیان سابق او جبهه‌ای تحت عنوان جبهه پایداری را تشکیل بدهند که یکی از ارکان مهم انتخاباتی است که در اواخر همان سال برگزار می‌شود.
انتخابات مجلس نهم دوازده اسفند سال ۱۳۹۰ برگزار شد و در آن اگرچه اصولگرایان برنده انتخابات شدند ولی اولا تعداد کرسی‌های آنان اندکی کمتر شد و ثانیا در دو گروه عمده موافقین و مخالفین لاریجانی که رئیس آن مجلس هم بود دسته‌بندی شدند و اتحاد مجلس قبل را نداشتند. کاظم جلالی نماینده شاخص افراد حامی لاریجانی و حمید رسایی چهره شاخص افراد مخالف او بود و کواکبیان و پزشکیان و مطهری نیز صدای اصلاح‌طلب و اعتدالگرای مجلس بودند. حدود ۳۱ میلیون نفر در انتخابات شرکت کردند و میزان مشارکت در آن انتخابات که نخستین انتخابات پس از انتخابات بحث‌برانگیز سال ۱۳۸۸ بود، ۶۴ درصد اعلام شد.
مهم‌ترین رخداد مجلس در روز یکشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۱ رخ داد که در ادبیات سیاسی به عنوان «یکشنبه سیاه» از آن یاد می‌شود. در این روز استیضاح عبدالرضا شیخ‌الاسلامی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت احمدینژاد به عللی چون انتصاب سعید مرتضوی به عنوان ریاست سازمان تامین اجتماعی در مجلس بررسی شد و احمدینژاد در جریان سخنان خود در مجلس، با پخش فیلمی مدعی رابطه فاضل لاریجانی برادر رئیس مجلس با مرتضوی و بابک زنجانی برای یک پرونده فساد اقتصادی شد که با سخنان طوفانی لاریجانی مواجه شد و لاریجانی هم دیگر به احمدینژاد وقت صحبت نداد و عملا او را از صحن مجلس اخراج کرد. مجلس نهم البته با دولت روحانی هم چندان مهربان نبود و در همان سال اول دولت، رضا فرجی دانا، وزیر علوم او را با استیضاح از کابینه خارج کرد.
از نظر حقوقی، قوانین مهمی مثل قانون اصلاح قانون مجازات اسلامی و نیز قانون اصلاح قانون آیین دادرسی کیفری و همچنین قانون شوراهای حل اختلاف در این دوره مجلس مصوب شد ولی مهم‌ترین مصوبه این مجلس احتمالا تصویب برجام است که البته هنوز هم اصولگرایان مخالف لاریجانی معتقدند با اعمال نفوذ او ظرف ۱۵ دقیقه انجام شده و او مانع از بررسی کامل این سند در مجلس شده است.
مجلس دهم: بازگشت امید
سال ۱۳۹۲ حسن روحانی توانست رئیس جمهور شود. او تقریبا دو سال اول دولت خود را با مجلس نهم سپری کرد ولی در اسفند ۱۳۹۴، ائتلاف او و سید محمد خاتمی و اکبر هاشمی رفسنجانی برای انتخابات مجلس برای نخستین بار بعد از ۲۲ سال، دوباره اکثریت مجلس را به اصلاح‌طلبان داد. اصلاح‌طلبانی که با فهرستی به نام امید و با سرلیستی محمدرضا عارف پا به عرصه انتخابات گذاشته بودند.
مشارکت در آن انتخابات در سطح کشور حدودا ۶۲ درصد اعلام شد و نزدیک به ۱۶۰ کرسی از مجلس در اختیار موافقان دولت قرار گرفت ولی رئیس مجلس تغییری نکرد آن هم با وجود اینکه عارف تقریبا هر سال، شانس خود را برای پایین کشیدن لاریجانی از منصب ریاست مجلس آزمود.
حذف مجازات اعدام از بسیاری از جرایم حوزه مواد مخدر در مهر سال ۱۳۹۶، تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی و تصویب دو قانون و دو کنوانسیون برای خروج ایران از فهرست FATF که البته دو کنوانسیون آن هنوز که هنوز است در مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب نهایی نرسیده از مهم‌ترین مصوبات این مجلس است. مهم‌ترین حاشیه مجلس هم احتمالا حضور فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در صحن مجلس و سلفی گرفتن برخی از نمایندگان با او است که مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت.
مجلس یازدهم: دوره انقلابی‌ها
انتخابات مجلس یازدهم در اسفند سال ۱۳۹۸ برگزار شد. حدود چهار ماه قبل از آن، کشور درگیر یکی از خونین‌ترین اعتراضات پس از انقلاب در اعتراض به افزایش سه برابری قیمت بنزین شده بود و خروج ترامپ و آمریکا از برجام قیمت دلار را در فاصله دو سال یعنی در اسفند ۹۸ نسبت به اسفند ۹۶، سه برابر کرده بود و از ۵ هزار به ۱۵ هزار تومان رسانده بود. این وقایع به همراه ردصلاحیت‌ها که اصلاح‌طلبان را از عرصه انتخابات تقریبا حذف کرد باعث شد که مشارکت در این انتخابات رکورد کمترین میزان را بشکند و به ۴۲ و ۵ درصد برسد.
علی لاریجانی در این انتخابات کاندیدا نشده بود و در مجلس جدید محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شد. مجلس با دولت روحانی در زمینه وزرایش راه آمد و کسی را استیضاح نکرد ولی با طرح هسته‌ای خود در آذر سال ۱۳۹۹ بزرگ‌ترین ضربه را به طرح دولت روحانی برای احیای برجام زد و مانع آن شد که روحانی بتواند با این دستاورد در انتخابات بعدی برای خود، رای جمع کند.
از سوی دیگر مجلس در بسیاری از حوزه‌های جنجالی وارد شد و طرح‌هایی مطابق خواست اصولگرایان مصوب کرد. مثلا در حوزه افزایش جمعیت یا در حوزه حجاب. اقدام مجلس برای بررسی طرحی موسوم به صیانت از فضای مجازی البته با اعتراضات فراوان به جایی نرسید. در حوزه اقتصادی نیز مجلس یازدهم طرح‌هایی مثل الزام دولت به ساخت یک میلیون مسکن، طرح تسهیل مجوزهای کسب‌وکار، طرح افزایش مالیات با مالیات عایدی بر سرمایه (مسکن خالی و ...) و طرح واردات خودروی دست دوم را مصوب کرد.
مجلس یازدهم جنجال‌های فراوانی هم داشت. از جنجال ملاقات‌های مکرر امیرعبداللهیان، دستیار وقت رئیس مجلس با سفیر روسیه برای سفر قالیباف به این کشور گرفته تا جنجال نزاع یک نماینده با سربازی در خط ویژه اتوبوس تهران و البته جنجال‌های اخیر در خصوص ادعای دریافت خودروی شاسی بلند توسط برخی از نمایندگان مجلس و نیز نامه‌های افشا شده از سوی رائفی پور در مورد تحویل تراول‌های صدهزار تومانی به مشاور قالیباف برای اهدا به رسانه‌ها.
