چه کسی مرسوله‌های من را به مقصد رساند؟ | اعداد جالب و خواندنی از گزارش سالانه دیجی‌اکسپرس

هفت صبح| سالی که گذشت صدها میلیون بسته در کشور جابه‌جا شد که 30 میلیون و 245 هزار مورد آن را شرکت دیجی‌اکسپرس از مبدا گرفت و به موقع به مقصد رساند. تیم دیجی‌اکسپرس دو روز پیش برای اولین بار از گزارش سالانه خود رونمایی کرد که اعداد جالب و خواندنی داشت. برای مثال آمار دیجی‌اکسپرس نشان می‌دهد که رکورد جابه‌جایی در دست دو آقا بوده. اولی فروشنده‌ای که در سال بیشتر از 26 هزار بسته ارسال کرده و دومی راننده موتورسیکلتی که 11 هزار بسته را از مبدا گرفته و به مقصد رسانده است.

دیجی اکسپرس از سال 1399 به عنوان واحد لجستیک دیجی‌کالا در بازار معرفی شد. این شرکت لجستیک از همان سال فعالیت‌های خود را گسترش داد و الان یکی از بازیگران مهم صنعت حمل و نقل در تجارت الکترونیک است. ارسال در همان روز یا دریافت کالا از گنجه‌ها یا گنجدارهای تحویل حضوری از کارهایی بوده که احتمالا انجام آن بدون درنظر گرفتن دیجی‌اکسپرس به راحتی عملی نمی‌شد. خودروهای کامیون، ‌وانت، سواری و موتورسیکلت‌های آنها در همه خیابان‌ها حضور دارند و تقریبا روزانه 100 هزار مرسوله به مقصد می‌رسانند. در مراسمی که برای این سالنامه برگزار شده بود، سخنران‌ها به بخش‌های جالب توجه دیگری از این گزارش اشاره کردند که گزیده‌ای از این آمار اینجا آمده است:

دیجی‌اکسپرس در سالی که گذشت، تقریبا روزی 100 هزار بسته ارسال کرده اما رکورد 150 هزار بسته در روز را هم در کارنامه خود داشته. همانطور که انتظارش می‌رود اسفندماه شلوغ‌ترین ماه سال برای آنها بوده. تهرانی‌ها، اهالی البرز و اصفهانی‌ها بیشترین ارسال را در این یک سال داشته‌اند. البته بین تهران تا البرز که دومین شهر بوده فاصله زیادی است. 42 درصد از کل ارسال‌های کشور به تهران تعلق داشته و به ترتیب 6 و5 درصد آن متعلق به البرز و اصفهان بوده. بعد از این سه شهر هم خوزستان، خراسان رضوی و گیلان قرار داشته‌اند. این تازه کارنامه ارسال مرسوله از کل استان‌هاست وگرنه گزارش سال 1402 دیجی اکسپرس نشان می‌دهد که بسته‌های این شرکت عملا در دو هزار و 260 نقطه شهر و روستای کشور دست به دست شده‌اند. 

هر تهرانی، یک بسته

آمار استان تهران نشان می‌دهد که تقریبا به طور میانگین هر تهرانی یک بار در سال یک بسته ارسال کرده است. هر بسته تهرانی‌ها حدودا بعد از 55 دقیقه به دست مقصد رسیده است. البته در نظر داشته باشید که دیجی اکسپرس یک گزینه ارسال 45 دقیقه‌ای هم دارد که معمولا رستوران‌ها، نانوایی‌ها، فروشنده‌های میوه و سوپرمارکت از این سرویس استفاده می‌کنند که البته به طور میانگین موتورسواران این شرکت کالا را نه در 45 دقیقه‌، بلکه در 38 دقیقه به دست مشتری رسانده‌اند. 

از بین همه بسته‌هایی که دیجی اکسپرس به مقصد رسانده بیشتر آنها بسته‌هایی بوده که مشتری تعیین کرده در یک روز و ساعت خاص به دست او برسد. رتبه دوم مرسولاتی که دیجی اکسپرس از این طرف به آن طرف برده محصولات سوپرمارکتی بودند. گزینه تحویل حضوری هم بین مشتریان دیجی اکسپرس رایج بوده.

6.3 درصد از مرسولات را افراد حضورا تحویل گرفته‌اند ولی اینطور که مدیران این گروه می‌گویند این رقم امسال چند برابر شده است. 2.7 درصد هم مرسولاتی بوده که دیجی اکسپرس همان روز به دست مشتری رسانده که گویا به گفته مدیران امسال به 10 درصد رسیده است.این همه بسته را چه کسی به مقصد ارسال می‌کند؟ دیجی‌اکسپرس 8 هزار و 500 راننده دارد که بیشتر آنها راننده موتور هستند. دیجی اکسپرسی‌ها 557 راننده خانم هم دارند.

بیشترین درآمد تعلق می‌گیرد به ...

بیشترین درآمد جابه‌جایی کالا متعلق به موتورسواری است که در یک سال 350 میلیون تومان (تقریبا ماهی 29 میلیون تومان) با این کار درآمد داشته.تا اینجا درباره آمار داخلی حرف زدیم. اما اگر می‌خواهید بدانید که در سالی که گذشت چقدر بسته در دنیا جابه‌جا شده و از آنلاین‌شاپ‌ها یا مراکز و موسسات به دست مشتری رسیده، آمار جهانی می‌گوید 356 میلیارد بسته در سال 2023 به دست افراد رسیده.  یعنی اینطور که نمودارها می‌گویند قرار است این رقم به 500 میلیارد بسته برسد. آمریکا و چین 80 درصد از این بازار را در اختیار دارند که باعث شده سهم کشوری مثل ایران آنقدر توی چشم نیاید. یا به زبانی دیگر در چین 108 میلیارد بسته جابه جا شده، در آمریکا 22 میلیارد.آمار سال 2023 می‌گوید که در ایران 600 میلیون بسته جابه جا شده که تقریبا معادل یک ششم تعداد بسته‌هایی است که در بریتانیا به مقصد ارسال شده‌اند. 

چند پیشنهاد از زبان مدیران اصلی دیجی‌کالا

سعید محمدی، رئیس هیات‌ مدیره دیجی‌کالا و رئیس هیات‌مدیره دیجی‌اکسپرس در مراسم سالانه‌ای که برای همین گزارش برگزار شده بود، از تاریخچه و استراتژی تاسیس دیجی‌اکسپرس حرف زد و صحبت‌های خودش را با چند پیشنهاد برای افزایش بهره‌وری صنعت لجستیک به پایان برد. اینطور که محمدی گفت بعد از گذشت چند سال از فعالیت دیجی‌کالا، با بزرگ شدن این مارکت پلیس، گروه‌های محصولی هم توسعه پیدا کردند و انتظار کاهش زمان تحویل بیشتر شده بود.

اینطور بود که لجستیک از یک کار ساده تبدیل به فرایندی پیچیده شد. به خاطر همین هم دیجی‌کالایی‌ها به تاسیس کسب و کار مستقلی فکر کردند که در کنار دیجی‌کالا این مشکل را حل کنند. او در این مراسم پیشنهاد داد که بهتر است شرکت‌های لجستیک با همدیگر همکاری کنند یا ادغام شوند، به سرویس‌هایشان تنوع بدهند و قیمت سرویس‌ها باید اصلاح شود. 

پرواز بوئینگ دیجی‌کالا با روزانه 80 هزار بسته

بعد از او علیشاد اعتضادی، مدیرعامل دیجی‌اکسپرس تریبون را در دست گرفت و  شروع به تعریف قصه این شرکت از دو سال پیش کرد. زمانی که باید بعد از انتصاب به عنوان مدیرعامل، اصطلاحا باید یک بوئینگ بزرگ با 80 هزار بسته را در روز به همراه تیم خود به مقصد می‌رساند.

اعتضادی گفت: «دیجی‌کالا ساختاری را برای خود توسعه داده بود که تا مدت‌ها هم جواب نیازهایش را می‌داد اما در طول زمان انتظار مشتری بیشتر شد و اینجا دیگر نمی‌شد با ساختار قبلی کار را ادامه داد. برای مثال قبلا هم گزینه تحویل حضوری وجود داشت اما فقط روزی 400 نفر می‌توانستند از این قابلیت استفاده کنند که دیجی اکسپرس آن را به عددی رساند که انتها ندارد. با همکاری شرکت‌های دیگری که کنار دیجی اکسپرس قرار گرفتند خدمات لجستیک را متنوع‌تر کردیم. مثلا لاکرها  قابلیت ویژه‌ای هستند که با یک کد از طریق گوشی کمد را باز می‌کنند.

یا شرکت کارپو فقط مدیریت انتقال‌های مسیرهای متوسط را به عهده گرفتند. همچنین پستکس به کنار ما آمد تا سرویس به نقاطی که هفته‌ای یکی دو بسته دریافت می‌کنند تسهیل کنیم.» اینطور که اعتضادی گفت کمدهای هوشمند دیجی‌کالا و دیجی‌اکسپرس در حال توسعه هستند. آنها امیدوارند که روزی بیاید که هر فرد در 200 متری خود یک لاکر (گنجه) یا نقاط تحویل حضوری پیدا کند. به گفته او سفارش‌های دیجی‌کالا توسط سه واسط به دست مشتری می‌رسد. ۸۸.۴ درصد بسته‌ها توسط دیجی‌اکسپرس، ۶ درصد توسط خود فروشنده و ۵.۶ درصد باقی‌مانده توسط شرکت ملی پست جابه‌جا می‌شوند.

مسعود طباطبایی سومین سخنران این برنامه بود که به عنوان عضو هیات مدیره دیجی اکسپرس و مدیرعامل دیجی‌کالا روی صحنه رفت و در بخش‌های مهمی از سخنرانی‌اش به تاثیر قیمت سوخت بر لجستیک حرف زد و گفت: «یکی از دلایل رشد نکردن تجارت الکترونیک در ایران پایین بودن قیمت سوخت است. در این شرایط همه شرکت‌ها ناگزیرند که از تکنولوژی برای بهینه‌سازی در حوزه لجستیک استفاده کنند. بنابراین تا وقتی سوخت بخش کوچکی از هزینه‌های لجستیکی است بهینه‌سازی هم رخ نمی‌دهد.»

نفر چهارم، معاون عملیات دیجی‌کالا بود که سخنرانی خود را از تفاوت نرخ جی دی پی کشورهای مختلف شروع کرد. به گفته علی مرزبان در کشورهای توسعه‌یافته بین ۸ تا ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی صرف هزینه‌های لجستیکی می‌شود. در کشورهای در حال توسعه این عدد ۱۲ تا ۲۰ درصد است. در کشورهای کمتر توسعه‌یافته یا توسعه‌نیافته این رقم بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است که نشان می‌دهد بخش زیادی از درآمد در حوزه لجستیک مصرف می‌شود و در نهایت روی قیمتی که مصرف‌کننده تجربه می‌کند تاثیر می‌گذارد. در ایران ۱۵ تا ۱۶ درصد تولید ناخالص داخلی خرج لجستیک می‌شود. ظاهراً رقم ایران خیلی بد نیست اما اگر قیمت حامل‌های انرژی تغییر کند، این درصد بالاتر می‌رود و در مقایسه ما در جای ضعیف‌تری قرار می‌گیریم. 

در ادامه شرکت‌هایی که برای کاهش هزینه‌ها، دیجی‌اکسپرس را همراهی می‌کنند هم معرفی شدند و مدیرعاملان آنها روی صحنه آمدند. بابک عقیلی نسب، مدیرعامل پستکس یکی از سخنرانان این پنل آخر بود. پستکس 170 انبار در کشور دارد که به گفته عقیلی نسب کمک کردند تا بازارهای دیجی‌کالا به جای اینکه از تهران ارسال شوند، از مبادی انبارهای همان استان به مقصد فرستاده شوند. به گفته او آنها در حال شروع پروژه پست اتوبوسی هستند که نوع جدیدی از ارسال مرسولات است.

مدیرعاملان دهه هفتادی و همراهان دیجی‌اکسپرس

محمدجواد اتابکی، مدیرعامل آپتایم بعد از این میکروفن را در دست گرفت و درباره استفاده از فناوری در زنجیره لجستیک سخنرانی کرد. تجربه مشترک او و احمد نبی‌پور، مدیرعامل گنجه، این است که هر دو قرار بوده که چند سال پیش ایران را ترک کنند که مشغول طراحی راه حلی برای یکی از پروژه‌های دیجی‌کالا می‌شوند. 

امیررضا نجفی، مدیرعامل کارپو هم به عنوان سخنران بعدی درباره این سیستم مدیریت ناوگان حمل و نقل صحبت کرد. نحوه کار کارپو این است که آنها چند ماژول برای اندازه‌گیری دما، سوخت، نگهداری و اطلاعات خودرو جمع می‌کنند که به بخش مید-مایل دیجی اکسپرس خدمات می‌دهد تا ریسک و هزینه‌های جابه‌جایی را کاهش دهد. کارپو از شرکت‌هایی است که از کمپ استارتاپی دیجی نکست برای دیجی‌کالا به جا ماند.