دکمه قرمز دوباره بیدار شد
آزمایش تسلیحات هسته‌ای شامل چه چیزهایی است؟
هفت صبح| دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، هفته گذشته در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد «به دلیل برنامه‌های آزمایشی کشورهای دیگر» دستور ازسرگیری فوری آزمایش تسلیحات هسته‌ای را صادر کرده است. این اعلامیه باعث نگرانی کارشناسان سیاست هسته‌ای شد، زیرا می‌تواند صبر و خویشتنداری بیش از سه دهه‌ای قدرت‌های جهانی برای آزمایش‌های واقعی مواد منفجره هسته‌ای را برهم بزند.
اقدام ترامپ در ظاهر امر، پاسخی به آزمایش اخیر و علنی‌شده یک سیستم پرتاب هسته‌ای توسط روسیه است، اما این پرسش را مطرح می‌کند که آیا رئیس‌جمهور می‌خواهد خطر آغاز یک مسابقه جهانی جدید برای آزمایش کلاهک‌های هسته‌ای را به جان بخرد یا این دستور جنبه سیاسی و کاربردی دیپلماتیک دارد.
نگاهی به پشت پرده
ترامپ این پیام را چند دقیقه پیش از دیدار با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، برای نشستی که قرار بود به مسائل اقتصادی و امنیتی بپردازد، منتشر کرد. با وجود اینکه قرار بود وارد اتاق مذاکره با شی شود، به نظر می‌رسد ذهن ترامپ همچون همیشه، متوجه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه بوده است. روسیه روز یکشنبه و در مراسمی با مخاطبان بین‌المللی، اعلام کرد موشک کروز جدید هسته‌ای همراه با پیشرانه هسته‌محورش به نام «بوروستنیک/اسکای‌فال»، بیش از ۷۸۰۰ مایل پرواز کرده است.
این سیستم برای یافتن نقاط ضعف پدافند هوایی طراحی شده، همان چیزی که ترامپ امیدوار است با پروژه «گنبد طلایی» خود به آن دست یابد. از این رو، به احتمال بسیار ترامپ به دنبال ارسال سیگنال متقابل به پوتین و روسیه بوده، نه شی و چین اما چین بیش از همه از هرگونه از سرگیری جهانی آزمایش‌های هسته‌ای سود خواهد برد، زیرا در حال گسترش و نوسازی برنامه هسته‌ای خود است. به طور کلی، آزمایش‌های جدید در سراسر جهان می‌تواند برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای سایر کشورها را شتاب دهد.
ترامپ همچنین یک معاهده و هنجار بین‌المللی علیه آزمایش را نیز زیر پا خواهد گذاشت که بخشی از رژیم جهانی عدم اشاعه است. لازم به ذکر است که بیش از ۱۸۷ کشور پیمان جامع ممنوعیت آزمایش هسته‌ای (CTBT) را امضا کرده‌اند و ایالات متحده، روسیه و چین به عنوان اعضای این پیمان، به آن پایبند هستند. اقدام آمریکا در نادیده گرفتن و هیچ انگاشتن معاهدات بین‌المللی، به همین موضوع ختم نمی‌شود و رویه‌ای را رقم خواهد زد که سایر کشورها نیز در خور منتفع خود، مصالح بین‌المللی را زیر پای‌شان ذبح کنند. بنابراین نه‌تنها ممکن است آمریکا سودی از این اقدام نبرد، چه بسا در این رقابت سخت، قافیه را به چین و کشورهای دیگر ببازد.
آزمایش تسلیحات هسته‌ای شامل چه چیزهایی است؟
آزمایش یک کلاهک هسته‌ای با آزمایش سیستم پرتاب هسته‌ای یکی نیست. وزارت انرژی آمریکا از منظر تاریخی، مسئول اولی بوده است. این وزارتخانه از سال ۱۹۹۲ هیچ آزمایش واقعی کلاهک هسته‌ای انجام نداده است. البته بین سال‌های ۱۹۴۵ تا دهه ۱۹۹۰، آمریکا بیش از هزار انفجار انجام داد.
دانشمندان امروز از داده‌ها و مدل‌های کامپیوتری آن آزمایش‌ها بدون ایجاد آلودگی رادیولوژیک در محل آزمایش یا خارج از آن استفاده می‌کنند. جورج اچ. دبلیو. بوش، رئیس‌جمهور وقت، در سال ۱۹۹۲ دستور توقف آزمایش را صادر کرد. در مقابل، وزارت دفاع آمریکا به طور روتین سیستم‌هایی را که می‌توانند تسلیحات هسته‌ای حمل کنند، مانند آزمایش موشک بالستیک قاره‌پیمای مینیتمن در پایگاه نیروی فضایی وندنبرگ در کالیفرنیا را آزمایش می‌کند.
از سال ۱۹۹۲، هر سال مدیران آزمایشگاه‌های ملی هسته‌ای گواهی می‌دهند که زرادخانه هسته‌ای آمریکا بدون آزمایش واقعی ایمن، امن و مؤثر است. چین و روسیه نیز آزمایش انفجاری انجام نمی‌دهند، هرچند سایت‌هایی دارند که می‌توانند بسیار سریع این کار را کلید بزنند. گفتنی است، آزمایش‌های انفجاری حتی اگر فقط زیرزمینی و نه در جو باشد، پتانسیل نشت رادیواکتیو غیرضروری در سایت‌های هسته‌ای یا خارج از مرزها و کشورهای دیگر را دارد.
زلزله ترامپ
حقیقت ماجرا این است که پست ترامپ، سیاست واقعی دولت را زیرورو کرد. تا هفته پیش از اعلام جنجالی ترامپ، دولت او مدام تکرار می‌کرد که آزمایش هسته‌ای ضروری نیست. براندون ویلیامز، در شهادت تأیید صلاحیت خود پیش از آنکه در بهار امسال معاون وزیر انرژی در امور امنیت هسته‌ای شود، به کنگره گفت که زرادخانه هسته‌ای آمریکا بدون نیاز به ازسرگیری آزمایش‌های انفجاری هسته‌ای ایمن، امن و قابل اعتماد است.
رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱، تابستان ۲۰۲۴ در مجله فارین افرز نوشت که آمریکا باید این کار را ازسر بگیرد و به نیاز به «حفظ برتری فنی و عددی بر مجموع زرادخانه‌های هسته‌ای چین و روسیه» اشاره کرد. اما کارشناسان هسته‌ای مانند جفری لوئیس می‌گویند آمریکا «امروز بسیار بهتر از هر زمانی که انفجارهای هسته‌ای انجام می‌داد، درک می‌کند که تسلیحات هسته‌ای چگونه کار می‌کنند.»
لوئیس در این مجله نوشت حفظ برتری هسته‌ای، در راستای حفظ برتری جهانی آمریکاست. شایان ذکر است که پروژه ۲۰۲۵، طرح جامع بنیاد هریتیج برای بازسازی دولت فدرال که از آن در دوران انتخابات به عنوان برنامه دولت دوم ترامپ یاد می‌شد، خواستار آن شده بود که رئیس‌جمهور «آمادگی برای انجام آزمایش‌های هسته‌ای در پاسخ به تحولات هسته‌ای دشمنان را در صورت لزوم نشان دهد و به اداره ملی امنیت هسته‌ای دستور دهد به حالت آمادگی فوری آزمایش برود تا دولت حداکثر انعطاف‌پذیری در پاسخ به اقدامات دشمنان داشته باشد. مانند سایر ابتکارات پروژه ۲۰۲۵، دولت آمریکا ممکن است این موضع هسته‌ای را نیز در پیش گرفته باشد.
