دیوارهای آورباخ، نجوای تاریخ لایپزیگ

هفت صبح| در دل لایپزیگ، شهری که قلب فرهنگ آلمان را در خود جای داده، کافه آورباخ چون گوهری کهن می‌درخشد. این زیرزمین اسطوره‌ای، با ۵۰۰ سال تاریخ، روزگاری پناهگاه مارتین لوتر و جرقه‌زن تخیل گوته برای اثر جاودان او یعنی «فاوست» بود و هنوز هم سالانه بیش از ۳۰۰ هزار شیفته فرهنگ را به سوی خود می‌کشاند.

هر لقمه در این کافه، طعمی از گذشته‌های پرشکوه لایپزیگ را به کام می‌آورد. ماجرا از سال ۱۵۲۵ آغاز شد، زمانی که هاینریش اشترومر، پزشک و استاد دانشگاه لایپزیگ، این زیرزمین را به محفلی برای تجمیع اندیشه و همدلی بدل کرد. او، دوست صمیمی مارتین لوتر و از حامیان تغییر بود و به همین دلیل آورباخ را به پناهگاهی برای گفت‌وگوهای آتشین و ایده‌های انقلابی تبدیل کرد. لوتر، اصلاح‌گر دینی، در این دخمه از چنگ دشمنانش می‌گریخت و نقشه‌هایش را با یارانش در میان می‌گذاشت. بدینسان نام این کافه هم در عصر روشنگری به ثبت رسیده است.

در قرن هجدهم، یوهان ولفگانگ گوته، شاعر و نمایشنامه‌نویس بزرگ و صاحب‌نام آلمانی که ایرانیان او را به واسطه ارادتش به حافظ به یاد می‌آورند، صحنه‌ای از شاهکار «فاوست» را در این کافه خلق کرد، جایی که مفیستو، فاوست را به سوی سرنوشتی پرآشوب می‌کشاند‌ اما دیوارهای کافه تنها شاهد این دو نبودند.

روبرت شومان، آهنگساز رمانتیک، در قرن نوزدهم اینجا ملودی‌هایش را با عطر غذا درآمیخت. یوهان سباستین باخ، یکی از بزرگان تاریخ موسیقی کلاسیک که هر روز از کنار کافه به سوی کلیسای سنت توماس در لایپزیگ می‌رفت، گهگاه در این زیرزمین توقف می‌کرد و غذا می‌خورد. حتی گفته می‌شود کارل مارکس که نامش در صدر سیاهه فیلسوفان به چشم می‌خورد، در روزهای جوانی‌اش در لایپزیگ، پای ثابت بحث‌های فلسفی در این کافه بوده است. آورباخ، قرن‌هاست که پناهگاه شاعران، موسیقیدانان، فیلسوفان و رویاپردازانی است که روحشان با تاریخ گره خورده.

امروز، کافه آورباخ با منویی سرشار از سنت‌های ساکسونی یا همان فرهنگ غذایی شرق آلمان دل می‌رباید. سالانه ۳۶‌هزار رولاد گوشت گاو‌ که رول‌هایی از گوشت پرشده با سبزیجات و ادویه‌جات هستند، همراه با سوپ سیب‌زمینی غلیظ، بشقاب‌های گوشت آب‌دار با سبزیجات بخارپز و دسرهایی که طعم خانه‌های قدیمی آلمان را زنده می‌کنند، پیش روی مهمانان قرار می‌گیرد.

یک وعده کامل با پیش‌غذا و غذای اصلی، حدود ۳۰ تا ۴۰ یورو هزینه دارد، بهایی ناچیز برای سفری به اعماق تاریخ لایپزیگ. تور زیرزمین با هزینه ۱۵ یورو، این تجربه را به اوج می‌رساند. هارتموت مولر، بازیگری که ۳۰ سال است روح کافه را زنده نگه داشته، ۹ متر زیر زمین، قصه‌های کافه را با چنان شور و شوقی روایت می‌کند که گویی خود گوته در کنارت ایستاده است. این تور به «آشپزخانه جادوگران» ختم می‌شود، غاری ۱۲ متری در زیر زمین که جادوی فاوست در آن جریان دارد.

جشن 500سالگی کافه در عید پاک ۲۰۲۵ با «شلامپامپ» کلید خورد: ضیافتی باشکوه با غذاهایی که روی تخته‌های چوبی سرو می‌شوند، موسیقی زنده و رقص‌هایی که انگار از دل قرن هجدهم جان گرفته‌اند. یک ماه دیگر، فستیوال باخ در لایپزیگ با «فاوست باخ»، نمایشی که موسیقی باخ را با داستان گوته در‌هم می‌آمیزد، سالن بزرگ کافه را به صحنه‌ای افسونگر تبدیل می‌کند. این اجرا، با حضور خوانندگان و نوازندگان برجسته، پلی است میان دو غول فرهنگ آلمانی و بهانه‌ای برای زنده نگاه داشتن اماکنی که تاریخ در آنها جریان داشته ‌و این چیزی جز پاسداشت اصالت نیست.