تنفس حیات ۱۳میلیارد ساله

هفت صبح|  ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی که به نوعی پایتخت فرهنگی این کشور به شمار می‌رود، بار دیگر با افتتاح «موزه تاریخ طبیعی ابوظبی» در منطقه فرهنگی سعدیات، یک گام بزرگ به سوی تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین مراکز دانش و فرهنگ جهان برداشت. این موزه عظیم که با مساحت ۳۵‌هزار مترمربع عنوان بزرگ‌ترین موزه تاریخ طبیعی در منطقه خاورمیانه و جهان عرب را به خود اختصاص داده، روایتی بی‌نظیر از ۱۳.۸ میلیارد سال پیش تا تکامل گونه‌های زیستی و آینده سیاره زمین ارائه می‌دهد.

ورودی موزه با مجسمه غول‌پیکر پنج سالوپود، دایناسورهای گردن‌دراز، آغاز می‌شود که بازدیدکننده را بلافاصله به دل میلیون‌ها سال پیش می‌برند. محمد خلیفه المبارک، رئیس اداره فرهنگ و گردشگری ابوظبی در مراسم افتتاحیه گفت: «از همان لحظه ورود، کنجکاوی و تخیل کودکان و بزرگسالان بیدار می‌شود؛ این موزه نه فقط نمایشگاهی از فسیل‌هاست، بلکه روایتگر داستان شگفت‌انگیز حیات است.»

یکی از شاهکارهای موزه، اسکلت کاملی از گونه تی‌رکس معروف به «استن» است که با ۷۰ درصد استخوان اصلی یعنی بیشترین میزان در میان تی‌رکس‌های کشف‌شده، به نمایش درآمده است. این تی‌رکس در حال نبرد با یک تی‌رکس دیگر و یک تریکراتاپ به نمایش درآمده و جهان برای نخستین بار به این شکل اجرا شده است. این فسیل در سال ۲۰۲۰ به قیمت رکوردشکن ۳۱.۸ میلیون دلار در حراجی کریستیز فروخته شد و اکنون در ابوظبی خانه دائمی یافته است.

شهاب‌سنگ مورچیسون (Murchison Meteorite) که بیش از ۴.۵ میلیارد سال قدمت دارد و حاوی اسیدهای آمینه و ترکیبات آلی پیش‌زیستی است، یکی دیگر از جاذبه‌های اصلی این موزه کم‌نظیر است. این سنگ هنوز هم بوی بادام‌زمینی گندیده یا کلم بروکسل آب‌پز شده می‌دهد؛ بویی که دانشمندان آن را ناشی از ترکیبات گوگردی آلی موجود در آن می‌دانند. نمایشگاه موقت «راهپیمایی تریکراپتاپ‌ها» نیز با همکاری مرکز تنوع زیستی ناتورالیس هلند برپا شده و برای اولین بار گله‌ای کامل از اسکلت‌های این دایناسور را که در سال ۲۰۱۱ در وایومینگ آمریکا کشف شد، به نمایش می‌گذارد.

   تاریخ طبیعی شبه‌جزیره عربستان در قلب موزه

برخلاف بسیاری از موزه‌های تاریخ طبیعی که تمرکز جهانی دارند، موزه ابوظبی بخش مهمی از روایت خود را به تاریخ طبیعی و باستان‌شناسی شبه‌جزیره عربستان اختصاص داده است. از فسیل‌های شترهای غول‌پیکر ۱۰۰ هزار ساله کشف‌شده در منطقه الظفره تا ابزارهای سنگی ۳۰۰ هزار ساله در جبل فایه (شارجه) که قدیمی‌ترین نشانه‌های حضور انسان مدرن خارج از آفریقا محسوب می‌شوند، همه در این موزه به چشم می‌خورند. به علاوه، فسیل ماموت استپی ۳۷۰ هزار ساله از صحرای العین و بازسازی کامل زیست‌بوم جزیره ماراوه در ۸ هزار سال پیش با حضور گاو دریایی و لاک‌پشت‌های غول‌پیکر نیز از دیگر آثار موجود در این موزه از کشورهای خاورمیانه است.

همزمان: گشایش موزه ملی زاید

همزمان با افتتاح موزه تاریخ طبیعی، موزه ملی زاید نیز روز چهارشنبه ۳ دسامبر، یک روز پس از پنجاه و چهارمین سالروز ملی امارات، درهای خود را به روی عموم گشود. این موزه که توسط معمار برجسته بریتانیایی، نورمن فاستر طراحی شده، سفر ۳۰۰ هزار ساله تاریخ امارات را از نگاه شیخ زاید بن‌سلطان آل نهیان، بنیانگذار کشور روایت می‌کند.

یکی از مهم‌ترین آثار این موزه، «مروارید ابوظبی» است؛ قدیمی‌ترین مروارید طبیعی کشف‌شده در جهان که در جزیره ماراوه ابوظبی یافت شده و تاریخ‌گذاری کربنی آن به ۵۸۰۰ تا ۵۶۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. این مروارید که پیش‌تر در سال ۲۰۱۷ در نمایشگاه لوور ابوظبی به نمایش درآمد، اکنون به خانه اصلی خود بازگشته است. محمد‌المبارک در این باره گفت: «داستان موزه ملی زاید، داستان تاریخ ماست؛ سفری از ۳۰۰ هزار سال پیش تا امروز که از نگاه شیخ زاید روایت می‌شود.

او همیشه تأکید داشت که بدون شناخت تاریخ نمی‌توان آینده‌ای ساخت.» با افتتاح همزمان این دو موزه، منطقه فرهنگی سعدیات اکنون میزبان پنج نهاد فرهنگی در سطح جهانی است: لوور ابوظبی، موزه تاریخ طبیعی ابوظبی، موزه ملی زاید، تیم‌لب فنومنا و منارة السعدیات. ابوظبی با این حرکت قاطع، جایگاه خود را به عنوان یکی از پنج مقصد فرهنگی برتر جهان در دهه آینده تثبیت کرد.

 ابوظبی؛ پایتخت جدید تاریخ طبیعی جهان

با افتتاح این دو موزه، منطقه فرهنگی سعدیات اکنون شامل پنج نهاد در سطح جهانی است: لوور ابوظبی، موزه تاریخ طبیعی، موزه ملی زاید، تیم‌لب فنومنا و گوگنهایم ابوظبی که سال ۲۰۲۶ افتتاح می‌شود. محمد خلیفه المبارک، رئیس اداره فرهنگ و گردشگری ابوظبی در مراسم افتتاحیه گفت: «ما فقط موزه نساخته‌ایم؛ ما زمان را متوقف کرده‌ایم تا نسل‌های آینده بتوانند ۱۳.۸ میلیارد سال داستان کیهان و ۳۰۰ هزار سال داستان انسان در این سرزمین را لمس کنند.» ابوظبی اکنون پس از لندن، واشنگتن و پکن، در رتبه چهارم مقاصد فرهنگی جهان قرار گرفته و پیش‌بینی می‌شود تا پایان ۲۰۲۶ بیش از  ۸ میلیون بازدیدکننده در سال جذب کند.