نفت جهانی زیر‌فشار
فشار همزمان عرضه مازاد و افت تقاضا، بازار جهانی نفت را با نوسانات شدید مواجه کرده است؛ تحلیلگران از چشم‌اندازی محتاطانه با احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها سخن می‌گویند
در هفته‌های اخیر، قیمت جهانی نفت تحت تأثیر نگرانی‌ها از مازاد عرضه و کاهش رشد تقاضا، روندی نزولی به خود گرفته است. نفت برنت به حدود ۶۶.۹۸ دلار و نفت خام آمریکا (WTI) به ۶۳.۲۱ دلار در هر بشکه رسیده که هر دو شاخص در مسیر ثبت کاهش هفتگی قرار دارند. این روند کاهش عمدتا ناشی از برهم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار جهانی است؛ تعادلی که با انتشار گزارش‌های جدید از سوی آژانس بین‌المللی انرژی و تصمیمات برخی کشورهای صادرکننده نفت بیش از پیش شکننده شده است. چشم‌انداز بازار جهانی نفت همچنان در هاله‌ای از عدم قطعیت قرار دارد. ادامه روند فعلی افزایش عرضه و رکود نسبی در تقاضا، به تثبیت یا حتی کاهش بیشتر قیمت‌ها منجر می‌شود. با این حال، تصمیمات آتی اوپک پلاس و تحولات ژئوپلیتیکی به ویژه در خاورمیانه و شرق اروپا، معادلات بازار را به سرعت دگرگون می‌کنند. سرمایه‌گذاران، تحلیلگران و دولت‌ها با حساسیت بالا تحولات آینده را رصد می‌کنند، چرا‌که هر تغییر کوچکی در این زمینه، پیامدهای بزرگی برای اقتصاد جهانی به همراه خواهد داشت.
تازه‌ترین داده‌ها نشان می‌دهد که تولید جهانی نفت در ماه مارس به ۱۰۳.۶ میلیون بشکه در روز رسیده، رقمی که نسبت به مدت مشابه سال قبل، افزایش قابل‌توجهی نشان می‌دهد. در همین حال، کشورهای عضو ائتلاف اوپک پلاس نیز در آستانه افزایش تولید از ماه مه هستند، اگرچه برخی کشورها پیش از موعد، سهمیه‌های خود را بالا برده‌اند. این افزایش تولید در شرایطی صورت می‌گیرد که نشانه‌های روشنی از کاهش سرعت رشد تقاضای جهانی در افق دیده می‌شود. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماه آوریل خود، پیش‌بینی رشد تقاضای جهانی نفت را به ۷۳۰ هزار بشکه در روز کاهش داده است؛ نرخی که در پنج سال اخیر بی‌سابقه تلقی می‌شود. علت اصلی این کاهش، تداوم نگرانی‌ها از کند شدن رشد اقتصادی در جهان و افزایش تنش‌های تجاری میان اقتصادهای بزرگ به‌ویژه آمریکا و چین است. افزون بر این، تغییر الگوهای مصرف انرژی در بسیاری از کشورها و حرکت به سمت منابع تجدیدپذیر، در افت رشد تقاضا بی‌تأثیر نبوده است.
از سوی دیگر، تحولات ژئوپلیتیکی نیز نقش مهمی در شکل‌گیری انتظارات نزولی ایفا کرده‌اند. نشانه‌هایی از نزدیکی مواضع ایران و آمریکا در مذاکرات هسته‌ای، این گمانه را تقویت کرده که ممکن است بخشی از تحریم‌های نفتی علیه ایران برداشته شود و صادرات نفت این کشور افزایش یابد. همچنین، برخی تحلیلگران به احتمال پایان جنگ در اوکراین و کاهش تنش‌ها میان کشورهای بزرگ اقتصادی اشاره می‌کنند که به گشایش‌های بیشتری در مسیر عرضه جهانی نفت منجر می‌شود.
با وجود این فشارهای نزولی، برخی ملاحظات همچنان مانع از سقوط شدید قیمت‌ها شده‌اند. برای نمونه، تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا با کاهش قیمت‌ها و افزایش هزینه‌های تأمین تجهیزات به دلیل تعرفه‌های وارداتی، فعالیت حفاری خود را کاهش داده‌اند. هرچند پیش‌بینی می‌شود تولید نفت شیل آمریکا در سال ۲۰۲۵ به ۹.۷ میلیون بشکه در روز برسد اما نرخ رشد آن نسبت به برآوردهای قبلی کاهش یافته است.
