سودان زیر سایه جنگ و آوارگی
حملات شبه‌نظامیان در دارفور، صدها کشته و ۴۰۰ هزار آواره از اردوگاه زمزم برجای گذاشت
هفت صبح| دو سال پیش، وقتی خارطوم در شعله‌های جنگ داخلی سوخت، کسی گمان نمی‌کرد سودان به بزرگ‌ترین بحران انسانی جهان بدل شود. پانزدهم آوریل ۲۰۲۳، روزی که ارتش سودان (SAF) و شبه‌نظامیان واکنش سریع (RSF) رو‌در‌روی هم ایستادند، آغاز فاجعه‌ای بود که هنوز پایانی ندارد.
حالا، در آستانه سومین سال این نبرد خونین، دارفور، زخم‌خورده از نسل‌کشی‌های گذشته، دوباره زیر ضربات شبه‌نظامیان واکنش سریع می‌سوزد. اردوگاه زمزم، پناهگاه ۷۰۰ هزار آواره، به میدان جنگ بدل شده و ۴۰۰ هزار نفر را روانه جاده‌های ناامن کرده است. هفته گذشته، نیروهای واکنش سریع با حمله زمینی و هوایی به زمزم و ابوشوک در نزدیکی الفاشر، آخرین پایتخت ایالتی خارج از کنترل خود، فاجعه آفرید.
سازمان ملل مرگ دست‌کم ۱۴۸ نفر را بین پنجشنبه تا شنبه تأیید کرد اما منابع معتبر از کشته شدن بیش از ۴۰۰ نفر، از جمله ۹ امدادگر، خبر می‌دهند. شبه‌نظامیان واکنش سریع این حملات را «آزادسازی» خواندند و ارتش را به استفاده از غیرنظامیان به‌عنوان سپر انسانی متهم کردند. اما زمزم که ماه‌هاست در محاصره و قحطی بود، حالا خالی از سکنه است؛ خانواده‌هایی که از خشونت‌های پیشین گریخته بودند، دوباره آواره شده‌اند.
این جنگ تاکنون بیش از ۱۳ میلیون نفر را بی‌سرپناه کرده؛ ۸.۶ میلیون نفر در داخل سودان و نزدیک به ۴ میلیون نفر در کشورهای همسایه. کودکان که نیازهای اولیه و اساسی و حیاتی‌شان در یک سال دو برابر شده، بیش از همه از این جنگ و خونریزی و آوارگی رنج می‌برند. قحطی، نبود دارو و خشونت‌های سیستماتیک، از تجاوز تا کشتارهای جمعی، آینده میلیون‌ها نفر را تاریک کرده است. ارتش سودان در مارس خارطوم را بازپس گرفت اما تلاش‌های صلح بارها ناکام مانده و هر دو طرف به جنایات جنگی متهم‌اند.
در این میان، داستان‌های انسانی پشت این آمارها دل را می‌لرزاند. مادری در زمزم که با سه فرزندش زیر آسمان بی‌رحم دارفور سرگردان است، یا امدادگری که جانش را برای رساندن یک بسته غذا به خطر انداخت، تنها گوشه‌ای از این تراژدی‌اند. سازمان ملل هشدار داده که بدون کمک فوری، قحطی می‌تواند جان میلیون‌ها نفر را بگیرد.
سودان نه‌تنها با جنگ، بلکه با فراموشی جهانی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ جایی که فریادهایش در هیاهوی دنیا گم شده است. روز دوشنبه در لندن، نمایندگان ۲۰ کشور، از بریتانیا و آلمان تا اتحادیه آفریقا، برای نجات سودان گرد هم آمدند. آلمان ۱۲۵ میلیون یورو و بریتانیا ۱۲۰ میلیون پوند برای غذا و دارو وعده داده‌اند، اما این کمک‌ها در برابر نیاز ۳۰ میلیون سودانی فحطی‌زده ناچیز است.
آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان، هشدار داد: «هیچ‌کس در سودان در امنیت نیست، نه کودکان، نه زنان و نه امدادگران.» کنفرانس لندن خواستار دسترسی آزاد بشردوستانه و پایان سیاسی بحران است اما در حالی که جهان تماشا می‌کند، سودان در سکوت فرو می‌رود. زمزم، نماد مقاومت آوارگان، به خاکستر بدل شده و الفاشر زیر محاصره می‌لرزد. آیا این نشست می‌تواند نوری در این تاریکی باشد، یا سودان همچنان در چرخه مرگ و آوارگی گرفتار خواهد ماند؟
