پاس گل ترامپ به ترکیه | اروپا زیر فشار تعرفه‌ها
تعرفه‌های آمریکا ضربه‌ای مهلک به صنعت اروپا زده اما فرصت طلایی برای ترکیه فراهم کرده است
هفت صبح| سیاست‌های تجاری تهاجمی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با اعمال تعرفه‌های سنگین بر شرکای تجاری این کشور، موجی از آشوب در بازارهای جهانی به راه انداخته است. اروپا، به‌ویژه بخش‌های صنعتی و صادراتی آن، با تعرفه ۲۰ درصدی بر کالاهای منتخب، در معرض آسیب‌های جدی قرار گرفته است. در این میان، ترکیه با تعرفه سبک‌تر ۱۰ درصدی و موقعیت استراتژیک خود، فرصتی بی‌نظیر برای بهره‌برداری از این تحولات یافته و می‌تواند به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاری و بازسازی زنجیره‌های تأمین جهانی تبدیل شود.
اروپا زیر فشار تعرفه‌ها
تعرفه‌های جدید آمریکا که از ۵ آوریل ۲۰۲۵ اجرایی شده‌اند، اقتصاد اروپا را با چالش‌های متعددی روبه‌رو کرده است. طبق تحلیل گلدمن ساکس، شرکت‌های اروپایی که حدود ۳۰ درصد از دارایی‌های خود را در آمریکا دارند، با تهدید دوگانه‌ای مواجه‌اند: تعرفه‌های مستقیم بر محصولات‌شان و کاهش ارزش دلار که سودشان را به یورو کاهش می‌دهد. صنایعی مانند خودروسازی، مواد شیمیایی و داروسازی که بخش عمده صادرات اروپا به آمریکا را تشکیل می‌دهند به ترتیب با ۴۴، ۵۷ و ۵۷ میلیارد یورو مازاد تجاری در سال ۲۰۲۳، بیش از همه در معرض خطرند.
شرکت‌هایی مانند «آسهولد دلیز» هلندی با بیش از ۶۰ درصد درآمد از آمریکا، «آشتد گروپ» بریتانیایی با ۷۰ درصد درآمد از آمریکا و «فرسنیوس مدیکال کر» آلمان با ۵۰ درصد درآمد از آمریکا که در بخش‌های خرده‌فروشی، تجهیزات اجاره‌ای و مراقبت‌های بهداشتی فعال‌اند، در خط مقدم این آسیب‌ها قرار دارند. دیگر شرکت‌های پرریسک شامل گروه کترینگ کامپاس، آژانس اعتباری اکسپرین: ناشر آموزشی «پیرسون» و گروه‌های فناوری مانند اسمیتس گروپ هستند.
در مقابل، شرکت‌های متمرکز بر بازار داخلی اروپا، مانند شرکت‌های املاک و مستغلات فرانسوی کوویویو و کلپیر یا آلمانی ونوویا به دلیل وابستگی کمتر به صادرات به آمریکا، آسیب کمتری می‌بینند. نگرانی‌ها از رکود اقتصادی در آمریکا که گلدمن ساکس احتمال آن را ۴۵ درصد تخمین زده، پیش‌بینی درآمدی شرکت‌های اروپایی را تیره‌تر هم کرده است. پیش‌بینی‌ها از افت ۷ درصدی سود هر سهم در سال ۲۰۲۵ و رشد صفر در سال ۲۰۲۶ حکایت دارند. در صورت وقوع رکود، بخش‌های چرخه‌ای مانند رسانه و مراقبت‌های بهداشتی ممکن است تا ۴۰ درصد افت سود را تجربه کنند.
ترکیه در جایگاه برنده
در حالی که اروپا با تبعات تعرفه‌های ۲۰ درصدی دست‌وپنجه نرم می‌کند، ترکیه با تعرفه سبک‌تر ۱۰ درصدی در موقعیت ممتازی قرار گرفته است. این تفاوت تعرفه‌ای، به گفته مهمت شیمشک، وزیر دارایی ترکیه، می‌تواند «مزیت رقابتی» برای بخش‌هایی از اقتصاد این کشور ایجاد کند. ترکیه که هفدهمین اقتصاد بزرگ جهان است، به دلیل تمرکز بر تقاضای داخلی و شبکه گسترده توافقنامه‌های تجارت آزاد با ۵۴ کشور که خارج از آمریکا و اتحادیه اروپا هستند، کمتر از ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را در معرض تقاضای مستقیم آمریکا دارد.
صادرات ترکیه به آمریکا در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۶.۷ میلیارد دلار بود، در حالی که صادرات این کشور به اتحادیه اروپا به ۱۰۸.۷ میلیارد دلار رسید. شکیب آوداگیچ، رئیس اتاق بازرگانی استانبول، پیشنهاد داده که شرکت‌های چینی، که با تعرفه ۱۰۴ درصدی آمریکا روبه‌رو هستند، به فکر احداث کارخانه در ترکیه بیفتند تا از تعرفه پایین‌تر این کشور برای صادرات به آمریکا استفاده کنند. گورکان ییلدیریم، رئیس انجمن تجار جوان ترکیه نیز تأکید می‌کند که با ایجاد محیط سرمایه‌گذاری مناسب، ترکیه می‌تواند این شرکت‌ها، به ویژه شرکت‌های اروپایی را جذب کند.
ترکیه، با عقد اتحاد گمرکی با اتحادیه اروپا که محدودیت‌های تجاری را حذف می‌کند، می‌تواند علاوه بر صادرات به آمریکا با تعرفه کمتر، به‌عنوان پلی بین بازارهای شرق و غرب عمل کند و به مرکز جدیدی برای تولید و صادرات تبدیل شود. در مقابل، اروپا با چالش‌های ساختاری روبه‌روست. کاهش صادرات به آمریکا که در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۵۰۳.۸ میلیارد یورو بود، می‌تواند رشد اقتصادی منطقه را تضعیف کند.
پاسخ اروپا که ترکیبی از مذاکره، تعرفه‌های تلافی‌جویانه و تقویت روابط تجاری با شرکای غیرآمریکایی است، ممکن است زمانبر باشد و در کوتاه‌مدت نتواند خسارات را جبران کند. در این میان، ترکیه با انعطاف‌پذیری تجاری و موقعیت ژئوپلیتیک خود، می‌تواند از آشوب تجارت جهانی به نفع خود بهره ببرد، مشروط بر اینکه استراتژی‌های صادراتی خود را تقویت کرده و محیطی جذاب برای سرمایه‌گذاری ایجاد کند.
