تعرفه‌ها؛ جنگ تمام‌عیار اقتصادی یا نمایش کوچک سیاسی؟
به نظر نمی‌رسد دونالد ترامپ تمایلی به اجرای یکی از بزرگ‌ترین وعده‌های انتخاباتی خود داشته باشد
هفت صبح| دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، برخلاف بسیاری از روسای‌جمهور که در هفته‌های اول ریاست‌جمهوری خود تلاش می‌کنند وعده‌های اصلی انتخاباتی‌شان را عملی کنند، مسیر متفاوتی را پیش گرفته است. وعده‌ای جنجالی مبنی بر اعمال تعرفه‌های سنگین و فراگیر که قرار بود سیستم تجارت جهانی را دگرگون کرده و به شکوفایی اقتصادی آمریکا منجر شود، اکنون به تهدیدات توخالی تبدیل شده که تنها هدف‌شان استخراج امتیازات نمادین از همسایگان آمریکا است.
نگاهی به عملکرد ترامپ نشان می‌دهد علاقه‌اش به تعرفه‌های تهاجمی کم شده، البته اگر بپذیریم که روزی چنین علاقه‌ای داشته است. در طول کارزار انتخاباتی ۲۰۲۴، ترامپ وعده داد که گسترده‌ترین محدودیت‌های تجاری از زمان رکود بزرگ را به اجرا درآورد: تعرفه‌ای ۱۰ تا ۲۰ درصدی بر تمام کالاهای وارداتی از کشورهای خارجی، به‌علاوه تعرفه ویژه ۶۰ درصدی بر کالاهای وارداتی از چین.
ترامپ و مشاوران تجاری کلیدی‌اش معتقد بودند که این طرح، صنعت‌سازی آمریکا را احیا کرده، دولت ایالات متحده را ثروتمند خواهد ساخت و اقتصاد آمریکا را از چین پیش می‌اندازد. اما پس از پیروزی ترامپ در نوامبر، برخی از مشاوران اقتصادی‌اش طرحی کاهش‌یافته ارائه دادند تا نگرانی‌های رهبران تجاری و سرمایه‌گذاران را که از پیامدهای تورمی تعرفه‌ها نگران بودند، کاهش دهند. آنها استدلال کردند که تعرفه‌ها در واقع ابزاری برای مذاکره هستند که به ترامپ این امکان را می‌دهند تا امتیازاتی اقتصادی و ژئوپولیتیکی از شرکای تجاری آمریکا کسب کند.
با ورود به کاخ سفید، ترامپ منطق تعرفه‌های پیشنهادی خود را حتی بیشتر محدود کرد. توجیه اقتصادی به کلی از بین رفت و اهداف سیاسی مرتبط با تهدیدهای تعرفه‌ای‌اش نیز به‌طرزی عجیب کوچک و ناچیز به نظر رسید. در دو هفته اول ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ علیه کلمبیا برای عدم پذیرش پروازهایی که مهاجران دیپورت‌شده را حمل می‌کردند، علیه اتحادیه اروپا برای داشتن مازاد تجاری با ایالات متحده و علیه کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی (اعضای بریکس) برای در نظر گرفتن ایجاد ارز ذخیره جدید، تهدید به اعمال تعرفه کرد.
سپس، در جمعه گذشته، ترامپ اولین دور رسمی تعرفه‌های خود را اعلام کرد: تعرفه‌ای ۱۰ درصدی برای تمام کالاهای وارداتی از چین و ۲۵ درصدی برای تمام کالاهای وارداتی از مکزیک و کانادا. طبق سندی که این تعرفه‌ها را اعلام کرد، هدف آنها « بازداشت مکزیک، کانادا و چین به وعده‌های‌شان برای متوقف کردن مهاجرت غیرقانونی و جلوگیری از جریان فنتانیل و دیگر داروهای مخدر به کشور ما» بود.
سپس، همانطور که ترامپ تعرفه‌ها را اعلام کرده بود، به سرعت عقب‌نشینی کرد. صبح روز بعد، او تصمیم به تعلیق تعرفه‌ها علیه مکزیک گرفت پس از آنکه رئیس‌جمهور مکزیک، کلودیا شینبام، اعلام کرد که ۱۰ هزار سرباز به مرز اعزام خواهد کرد تا مهاجرت و قاچاق مواد مخدر را مهار کند. در بعدازظهر همان روز، تعرفه‌ها علیه کانادا نیز به‌دنبال دو تماس تلفنی میان ترامپ و نخست‌وزیر کانادا، جاستین ترودو که توافق کرد طرحی به ارزش 1/3 میلیارد دلار برای تقویت مرز شمالی آمریکا را پیاده‌سازی کند، به حالت تعلیق درآمد.
در حقیقت، تهدیدات تعرفه‌ای ترامپ هیچ دستاوردی بیشتر از نمایش سیاسی نداشت. در این بین، به نظر می‌رسد که طرح 1/3میلیارد دلاری کانادا امتیاز بزرگی باشد اما جالب است بدانید این طرح پیش از ورود ترامپ به کاخ سفید تصویب شده بود. به‌علاوه، در سال گذشته، تنها 1/5درصد از ورودهای غیرقانونی مرزی در مرز کانادا رخ داده بود و تنها 2/0درصد از فنتانیل‌های کشف‌شده توسط مقامات مرزی آمریکا در مرز کانادا یافت شده بود.
در حالی که تردد در مرز جنوبی، از مارس به‌شدت کاهش یافته و تا پایان سال گذشته به پایین‌ترین سطح خود رسید. فنتانیل که از مکزیک به ایالات متحده وارد می‌شود همچنان یک مشکل است اما فرستادن سربازان بیشتر به مرز به احتمال فراوان نمی‌تواند این مشکل را حل کند؛ مکزیک در پاسخ به تهدیدات تعرفه‌ای ترامپ در سال ۲۰۱۹، ۱۵ هرار سرباز به مرز فرستاد اما همچنان مقیاس قاچاق افزایش یافته است.
شاید از ابتدا هم نمایش سیاسی مدنظر ترامپ و مشاورانش بوده است. جذابیت تعرفه‌ها بیشتر به پیامی که ارسال می‌کنند مربوط است تا به منافع ملموسی که دارند. در واقع، یک مقاله اقتصادی که سال گذشته منتشر شد نشان داد که اگرچه جنگ تجاری ترامپ با چین در سال‌های ۲۰۱۸–۲۰۱۹ نتواست اشتغال در مناطقی که بیشتر تحت تأثیر صادرات چین قرار گرفته بودند را افزایش دهد اما هنوز هم سهم رأی ترامپ و دیگر جمهوری‌خواهان در آن مناطق را افزایش داد.