عملیات مهار کنتور برق

هفت صبح| هرسال با شروع تابستان که کولر و پنکه و دستگاه‌های سرمایشی روشن می‌شوند، مسئولان شرکت توانیر و وزارت نیرو هم به جنب و جوش می‌افتند تا میزان مصرف برق را کنترل کنند. از نصب بیلبورد بابابرقی که حدود 20سال پیش هر شب در تلویزیون برای مردم می‌خواند، «لامپ اضافه خاموش» گرفته تا رایگان کردن قبض مشترکین کم‌مصرف و اهدای جوایزی مثل خودرو و لوازم خانگی و ... .

البته فقط جایزه و تشویق نیست؛ کسانی‌که حواسشان به چرخش کنتور برقشان نیست، جریمه می‌شوند و افرادی که در مناطقی که هوا معتدل است از کولر گازی استفاده می‌کنند، باید منتظر قبض 2میلیون تومانی باشند. این وسط برای استخراج‌کنندگان مجاز ارز دیجیتال هم اخطار صادر شده که فقط می‌توانند در ساعاتی که اعلام شده، رمزارز استخراج کنند.

با این اوصاف، این طور که مشخص است، تجربه یکی دو سال گذشته در کنترل مصرف برق موفق بوده، چون عبدالامیر یاقوتی، مدیرکل امور انرژی و مشتریان شرکت توانیر اعلام کرده، سال گذشته تقریبا از هر 3قبض، یک قبض پاداش گرفت و قبض یک دوازدهم مشترکین هم رایگان شد. او امیدوار است امسال هم با همکاری مردم برق همه مشترکان بدون هیچ مشکلی به صورت پایدار تامین شود.

اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چطور می‌توان در گروه مشترکان کم‌مصرف قرار گرفت که هم هزینه کمتری برای برق پرداخت کنیم و هم یکی از برنده‌های خوش‌شانس خودرو یا لوازم خانگی باشیم. الگوی مصرف برق چیست؟ کدام شهرها در مناطق گرمسیر قرار دارند و چه شهرهایی مجاز هستند از کولر گازی استفاده کنند؟

الگوی مصرف برق چیست؟

الگوی مصرف برق در واقع همان حد مجاز مصرف برق در مناطق کشور است که براساس فاکتورهایی مثل میزان دما و رطوبت هوا تعیین می‌شود. تعرفه برق در ایران به 5اقلیم دسته‌بندی‌شده که 4اقلیم آن گرم و دارای ویژگی‌های خاص است و یک اقلیم نیز غیرگرم یا مناطق عادی است. همین اقلیم غیرگرم و مناطق عادی، بخش عمده‌ای از جغرافیای کشور را شامل می‌شود و حدود 80درصد مشترکان را در خود جای می‌دهد. الگوی مصرف برق در ۸۰درصد مناطق کشور، ۲۰۰کیلووات ساعت در ماه‌های غیر‌گرم سال یعنی ابتدای مهر تا پایان اردیبهشت و ۳۰۰کیلوات ساعت در ۴ماه دیگر سال، یعنی از ابتدای خرداد تا پایان شهریور است. در واقع الگوی مصرف، سطحی از مصرف برق در یک دوره یک‌ماهه است که نزدیک به سه‌چهارم مشترکان منطقه کمتر از آن مصرف می‌کنند.

چه شهرهایی گرمسیر به حساب می‌آیند؟

چهار اقلیم در ایران گرمسیر هستند که بسته به گرمی هوا و میزان رطوبت دسته‌بندی شده‌اند. اقلیم گرمسیر یک شامل تمامی شهرهای استان خوزستان، بوشهر، هرمزگان، شهرستان‌های چابهار و کنارک، دوگنبدان، لیکک، جیرفت، کهنوج، قلعه‌گنج، عنبرآباد، رودبار جنوب، منوجان، فاریاب، مهران،‌ دهلران، نیک‌شهر، لار و لامرد می‌شود.

مشترکانی که در این اقلیم زندگی می‌کنند تا 3هزار کیلووات ساعت می‌توانند برق مصرف کنند. مشترکانی که در اقلیم گرمسیر دو، یعنی شهرستان زابل، دهدشت، شاهماران، بم، فهرج و ایرانشهر سکونت دارند، می‌توانند تا 2هزار کیلووات ساعت برق مصرف کنند. مشترکانی که ساکن اقلیم گرمسیر سه، یعنی شهرهای گیلانغرب، سرپل‌ذهاب، قصر شیرین، پلدختر، شهرستان‌های گنبد، کلاله، مینوشهر و آق قلا هستند نیز می‌توانند تا سقف هزار کیلووات ساعت برق مصرف کنند.

اقلیم چهار شامل تمامی شهرستان‌های استان مازندران به استثنای مناطق سردسیر مثل کلاردشت، مرزن آباد، کجور، رینه، تمامی شهرستان‌های استان گیلان به غیر از ماسوله و دیلمان و جیرنده، همچنین شهرهای بافق و قم، گرمسار، کاشان، خور و بیابانک، آران و بیدگل، ‌داراب، جهرم و بیدگل و شهرهای استان گلستان می‌شود. مشترکانی که در این مناطق زندگی می‌کنند تا سقف 450کیلووات ساعت مجاز به مصرف برق هستند. وزارت نیرو با معرفی مناطق گرمسیر اعلام کرده، در مناطق غیرگرمسیر، مصرف تا سقف ۳۰۰کیلووات هزینه‌ای مطابق با تعرفه عادی مصرف دارد، اما با عبور از این عدد هزینه برق با ضریبی غیر از یک، محاسبه می‌شود. این ضریب تا سقف ۴۵۰کیلووات ساعت، برابر با۱/۵  است؛ یعنی هر هزینه‌ای که استفاده از یک دستگاه مشخص در زمانی‌که مجموع برق مصرف‌شده هنوز به ۳۰۰کیلووات‌ ساعت نرسیده‌، داشته باشد، در بازه ۳۰۰کیلووات‌ ساعت تا ۴۵۰کیلووات‌ ساعت به ۱/۵ برابر آن مقدار خواهد رسید. با عبور از عدد ۴۵۰ و رسیدن به ۶۰۰کیلووات‌ ساعت این ضریب از ۱/۵ به ۲/۵  و پس از عبور از ۶۰۰کیلووات‌ ساعت، ضریب مذکور به عدد ۳/۵  می‌رسد.

یعنی برای مثال هزینه استفاده از اتو، زمانی که برق مصرف‌شده در آن ماه، ۷۰۰کیلووات‌ ساعت باشد، ۳ و نیم برابر زمانی که هنوز به عدد ۳۰۰‌کیلووات‌ساعت نرسیده‌، هزینه خواهد برد.

مصرف برق خانه را چگونه محاسبه کنیم؟

وسایل برقی در همه ماه‌های سال استفاده می‌شوند. یخچال همیشه روشن است، ماشین ظرفشویی و لباسشویی حداقل 3 تا 4بار در هفته کار می‌کند. استفاده از اتو، سشوار، وسایل روشنایی و صوتی و تصویری هم فقط مربوط به ماه‌های خاصی نیست.

متهم ردیف اول که باعث بالا بردن هزینه‌ها و گردش تند کنتور برق و افزایش رقم قبض برق می‌شود، وسایل سرمایشی و خنک‌کننده مثل کولر گازی، آبی و پنکه‌ها هستند. البته از برقی که دیگر لوازم‌خانگی مصرف می‌کنند هم نباید غافل شد. مثلا یک مقایسه کوچک نشان می‌دهد که بعضی از وسایل که اصلا به ظاهر و قد و قواره‌اشان نمی‌خورد، برق زیادی مصرف می‌کنند و چیزی از کولرگازی و آبی و پنکه، کم ندارند.  مثلا کولرگازی، بسته به اندازه و توانی که دارد، در ساعت 1500 تا 2هزار و 900وات و مدل‌های ایستاده کولرگازی تا 4100 وات نیز برق مصرف می‌کنند.

میزان مصرف برق ماهیانه یک کولر آبی حدود 90 تا 120کیلووات ساعت است، البته اگر روی دور کُند باشد. ماشین لباسشویی اتوماتیک، بسته به اندازه حجم دیگ، برق بیشتری استفاده می‌کنند. مثلا ماشین لباسشویی‌هایی با حجم ۱۲کیلوگرم، بین 2هزار و 200 تا 3هزار وات برق مصرف می‌کنند. اما ماشین لباسشویی‌های با حجم ۷کیلوگرم، بین 1600 تا 2هزار و 200وات برق مصرف می‌کنند. ماشین ظرفشویی نیز بین 1200 تا 2هزار وات، سشوار و اتو مو هزار تا 1200وات، جارو برقی هزار وات، اتوبخار هزار تا 1800وات و مایکرویو با مصرف 750 تا 900وات از پرمصرف‌ترین لوازم خانگی هستند. یخچال و تلویزیون هم سهم زیادی در بالا بردن رقم قبض برق دارند. اندازه‌ یخچال و جدا یا باهم بودن یخچال و فریزر در میزان مصرف انرژی تاثیرگذار است. یخچال سایدبای‌ساید در سال حدود 250 تا 470کیلو وات ساعت؛ یخچال متوسط 170کیلووات ساعت و یخچال‌فریزر جداگانه 170 تا 360کیلو وات ساعت انرژی مصرف می‌کند. تلویزیون‌ها هم بسته به اندازه‌ای که دارند، می‌توانند در روز بین 150 تا 700وات میزان مصرف برق را بالا ببرند.

حالا برای رعایت الگوی مصرف باید یک حساب و کتاب ساده انجام بدهیم. باید عدد وات، عددی که روی لوازم برقی نوشته شده را در مقدار ساعت مصرف لوازم برقی در روز، هفته یا ماه ضرب کنیم. مثلا اگر از یک ماشین‌لباسشویی 2200واتی در هفته 4ساعت استفاده می‌کنیم، یعنی در ماه 16ساعت ماشین لباسشویی روشن کرده‌ایم. بنابراین حاصل‌ضرب 16، در 2200 وات یعنی حدود  35هزار و 200وات در ماه فقط برای ماشین لباسشویی برق مصرف شده است. تعرفه قبض برق در حال‌حاضر به‌ازای هر کیلووات ساعت، حدود 547تومان است.

توجه به ساعات اوج مصرف برق و برچسب انرژی

یکی دیگر از کارهایی که برای کم‌کردن رقم قبض برق می‌توانیم انجام دهیم، توجه به ساعات اوج مصرف است. در ساعات ابتدایی شب یعنی از ساعت 8 تا 12شب که وسایل روشنایی و بعضی از وسایل برقی به شبکه برق متصل می‌شوند، فشار بر شبکه به میزان اوج خود می‌رسد. در فصل گرما یک بازه زمانی دیگر هم داریم که اوج مصرف وسایل سرمایشی است، یعنی از ساعت 12ظهر تا 4بعدازظهر. استفاده از وسایل برقی پرمصرف در این ساعت، به دلیل محاسبه‌شدن با تعرفه متفاوت، هزینه برق بالاتری را برای مشترکان به دنبال دارد.

نکته دیگر، توجه به برچسب انرژی لوازم خانگی هنگام خرید است. وجود برچسب انرژی که میزان مصرف انرژی لوازم‌برقی را نشان می‌دهد، در طول سال‌های گذشته در ایران اجباری‌شده و هر وسیله برقی پرمصرف خانگی باید آن را داشته باشد. این برچسب شامل 7نوار رنگی است که روی هر رنگ به ترتیب حروف انگلیسی A، B، C، D، E، F و G نوشته شده است. حرف A کمترین میزان مصرف انرژی را نشان می دهد و حرف G نشان‌دهنده بیشترین میزان مصرف انرژی است. با این اوصاف، برچسب مصرف انرژی به شما کمک می‌کند، هنگام خرید لوازم‌برقی، وسیله‌ای را بخرید که نسبت به بقیه کم مصرف‌تر هستند.