بررسی تاثیر طرح مالیات بر عایدی سرمایه بر دارایی‌های طلایی مردم عادی

هفت صبح| ماجرای اعتصاب و اعتراض طلافروش‌ها به قانون مالیات بر عایدی سرمایه بارها از جنبه تاثیر این طرح بر این صنف بررسی شده و به نظر می‌رسد بالاخره نوبت به مردم عادی که خیلی‌هایشان کم و بیش طلا دارند رسیده که ببینند آیا صندوقچه سبک یا سنگین طلاهایشان مشمول خواب مالیاتی که مجلس دیده می‌شود یا نه.

150 گرم طلا یعنی چند النگو؟

سخنگوی سازمان امور مالیاتی که این روزها سرش خیلی شلوغ است در تازه‌ترین حضورش در صدا و سیما سعی کرده توضیح بدهد که کدام گروه از مردم باید نگران دارایی‌های طلایی‌شان بشوند. در این برنامه مجری از مهدی موحدی بکنظر می‌پرسد که تکلیف اقوامی که رسم دارند در مراسم‌ها طلاهای سنگین بدهند چه می‌شود؟ یا کسانی که اساسا به طلا به عنوان زینت علاقه دارند باید چه کار کنند؟ او جواب می‌دهد که چقدر دوست دارند بیشتر از ۱۵۰ گرم؟ یک خانواده ۴ نفره بیشتر از نفری ۱۵۰ گرم دوست دارد که طلا داشته باشد؟ اینجاست که بین او و مجری در مورد اینکه اصلا ۱۵۰ گرم چقدر می‌شود بحث در می‌گیرد. بد نیست ما هم سعی کنیم به این سوال جواب بدهیم.

بیایید از سرویس خرید عروسی شروع کنیم که احتمالا در آغاز تشکیل خانواده به زوج هدیه داده می‌شود، البته می‌دانیم که با نجومی شدن قیمت طلا خیلی از زوج‌ها و خانواده‌هایشان قید چنین هدایایی را می‌زنند و ازدواج را ساده‌تر برگزار می‌کنند اما اگر نکنند و بخواهند به عروس داماد هدیه بدهند در سبک‌ترین حالت ممکن یک سرویس ۱۰ تا ۱۵گرمی تدارک می‌بینند. اگر بخواهند سراغ گزینه‌های سنگین‌تر بروند طبیعتا سقف نخواهد داشت اما یک سرویس معمولی طلا این روزها چیزی بین ۲۰ تا ۳۵ گرم است و وزن سرویس‌های طلای سنگین‌تر در همین رده متوسط تا ۷۰ گرم بالا می‌رود حتی در همین حالت هم هنوز عروس برای رسیدن به سقف دربرگیری مالیاتی ۸۰ گرم دیگر جا دارد. این در حالی است که یک انگشتر سنگین غیر ظریف بیشتر از ۱۰ گرم نیست.

اگر یک ست دستبند و گردنبند طرح رولکس سنگین ۲۰ گرمی هم به ماجرا اضافه کنیم باز ۵۰ گرم یعنی یک سوم ظرفیت باقی می‌ماند. حالا بیایید فکر کنیم که این شهروند ۵ النگوی متوسط هم دارد که بعید است وزن هرکدام از آنها ۱۰ گرم باشد در حالی که وزن متوسط النگوهای معمولی در بازار چیزی بین ۳ تا ۵ گرم است. اینجا تازه سقف مالیات یکی از زوج‌ها تمام می‌شود. با طلاهایی به ارزش خالص بیشتر از ۵۵۰ میلیون تومان با نرخ فعلی طلا. این یعنی اگر خانواده اعضای دیگری هم داشته باشد یعنی مثلا فاکتور بعضی از طلاها به نام مرد خانواده یا بچه‌ها صادر شود باز هر کدام از آنها چنین حجمی از طلا را می‌توانند داشته باشند بدون اینکه اصلا وارد بازی مالیات بر عایدی سرمایه شوند.

حالا بیایید وارد فاز بعدی مسئله بشویم و به این فکر کنیم که خانواده‌ای خیلی طلا دوست دارند و وضع مالی خوبی هم دارند و می‌توانند بیشتر از آنچه گفتیم طلا داشته باشند، تکلیف آنها چیست و آیا حالا آنها باید مالیات بر عایدی سرمایه بدهند؟ اگر بله میزان این مالیات چقدر است؟

بلندمدت فکر کنید

اول از همه باید توجه داشته باشیم که هنوز طرح مالیات بر عایدی سرمایه تصویب نشده است و قرار شده که اگر هم بتواند این بار از سد شورای نگهبان رد شود و به تصویب برسد ۳ سال تنفس داشته باشد یعنی کسانی که فکر می‌کنند مشمول چنین مالیاتی می‌شوند فروش‌هایشان را انجام بدهند و تکلیف دارایی‌هایشان را روشن کنند.

بیایید فرض کنیم که طرح تصویب شده، سه سال تنفس آن هم تمام شده حالا تکلیف خانواده‌ای که مقدار بیشتری طلا دارد، مثلا ۱۹۰ گرم چه می‌شود؟ اینجا تازه بحث فاصله بین خرید و فروش طلا مهم می‌شود. تدوین کننده‌های طرح می‌گویند که با چنین طرحی بیشتر از همه به دنبال حذف دلال‌ها و فعال‌های کوتاه مدت بازار هستند بنابراین اگر فاصله بین خرید و فروش آن ۱۹۰ گرم کمتر از یک سال باشد خانواده بخواهد کل ۱۹۰ گرمی که کمتر از یک سال پیش خریداری شده بفروشد ۴۰ گرم از آن ۱۹۰ گرم مشمول مالیات خواهد شد آن هم به این شکل که ۳۰ درصد از سود ناشی از فروش آن ۴۰ گرم به عنوان مالیات در نظر گرفته می‌شود نه ۳۰ درصد از ارزش کل آن ۴۰ گرم طلا.

اگر فاصله بین خرید کل ۱۹۰ گرم و فروش کل ۱۹۰ گرم دو سال باشد ۲۰ درصد از سود حاصل از فروش ۴۰‌گرم مازاد، مالیات خواهد بود و اگر بیشتر از دو سال باشد ۱۰ درصد.

همانطور که دیدید حتی اگر شما بیشتر از ۱۵۰ گرم هم طلا داشته باشید اگر نخواهید کل آن را در فاصله‌ای کوتاه بفروشید چندان مالیاتی نخواهید پرداخت اما همان ده درصد هم زیاد است مگر نه؟ مثلا شما ده سال پیش ۲۰۰ گرم طلا خریده و حالا با گذشت اینهمه سال می‌خواهید کل آن را بفروشید تا مثلا خانه بخرید آیا باید ده درصد از سود ۵۰ گرم مازاد را که با توجه به تورم رقم بزرگی خواهد شد، مالیات بدهید؟ احتمالا بله اما برای این هم شرط و شروطی وجود دارد.

اول اینکه باید خواسته باشید طلا را یکجا بفروشید مثلا اگر بین فروش فاصله باشد این مشکل حل خواهد شد چون هر کس حق دارد در یک بازه زمانی ۵ ساله تا سقف ۲۰۰ گرم طلا به شکل غیر یک جا بفروشد بدون اینکه مشمول مالیات بر عایدی سرمایه بشود یعنی با گذشت ده سال از خرید تا سقف ۴۰۰ گرم فروش طلا معاف از مالیات عایدی سرمایه خواهد بود.

ضمن اینکه معافیت حتی زیر یک سال فاصله بین خرید و فروش و همچنین وزن‌های بیشتر از ۱۵۰ گرم را هم دربر می‌گیرد به این صورت که شما برای تبدیل طلا لازم نیست مالیات بدهید یعنی اگر طلا بفروشید و در همان زمان طلا بخرید مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نخواهید بود.

یک راه خیلی مهم که به نوعی جنبه تشویقی هم دارد این است که اگر بعد از آن سه سال تنفس خواستید بیشتر از ۱۵۰ گرم طلایی که یک جا به تازگی خریده‌اید یک جا بفروشید کافی است به فروشنده‌هایی مراجعه کنید که برای شما صورت حساب الکترونیک صادر می‌کنند. تدوین کننده‌های این طرح مالیاتی اعلام کرده‌اند که هدف اصلی از این طرح در مورد بازار طلا، شفافیت است بنابراین اگر در ازای فروش طلا از فروشنده صورتحساب الکترونیک بخواهید هر چقدر هم طلا فروخته باشد آن هم در بازه زمانی کوتاه مدت باز هم مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نخواهید شد البته برای این کار شما باید پرونده مالیاتی داشته باشید و ظرف یک ماه با مراجعه به سایت مربوطه این خرید و صورت حساب الکترونیک را تایید کنید تا از این امتیاز بهره مند بشوید موضوعی که احتمالا خیلی از شهروندان معمولی اصلا در فضای آن نیستند اما به هر حال این امتیازی است که مجلس برای شفافیت در حوزه طلا قائل شده است.

موضوع دیگر این است که انتقال طلا به فرد دیگر بدون دریافت هزینه یعنی به شکل هدیه هم مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نخواهد بود، به این صورت که اگر کسی طلایی دارد که می‌خواهد مالکیت آن را به دیگری منتقل کند آن هم به صورت هدیه کافی است که از فروشنده بخواهد فرم‌های مربوط به این انتقال را به شکل هدیه تنظیم کند و قید شود که پولی در این بین رد و بدل نشده است. حالا اگر فروشنده و خریداری بخواهند از این روش سوءاستفاده کنند و برای دلیل انتقال پولی که جا به جا شده باید بهانه خوبی برای سازمان امور مالیاتی پیدا کنند که اگر نکنند مشمول جریمه غیرقابل بخشش خواهند شد.

حالا بیایید فرض کنیم که شما اصلا می‌خواهید در حوزه طلا سرمایه‌گذاری کوتاه مدت بکنید، پولی دارید که مثلا شش ماه دیگر به آن نیاز دارید اما نمی‌خواهید آن را به صورت نقد نگه دارید و دوست دارید برای حفظ ارزشش آن را به شکل طلا شش ماه حفظ کنید، راهی که مالیات‌چی‌ها پیش پای شما می‌گذارند این است که از صندوق‌های بورسی طلا استفاده کنید که به کلی معاف از مالیات بر عایدی سرمایه در نظر گرفته شده‌اند و حتی مالیات بر ارزش افزوده هم ندارند.