درسنامه‌های حقوقی برای زندگی روزمره‌ | دعوای ملکی کلاهبرداری

هفت صبح، مهتاب سحابی/ وکیل دادگستری|  از این هفته قصد داریم باب جدیدی در مبحث دعاوی ملکی باز کنیم و به بررسی برخی از جرایم و مباحث کیفری این حوزه بپردازیم. یکی از مهم‌ترین دعاوی کیفری در حوزه دعاوی ملکی، دعوای کلاهبرداری است. حال سوال این است که جرم کلاهبرداری چه جرمی است و چگونه رخ می‌دهد. شاید پیش از این در همین صفحه هم درباره آن خوانده باشید ولی تکرار آن ضرری ندارد. 

اگرشخصی با توسل به وسایل متقلبانه، مال دیگری را ببرد در واقع به این معنی است که از او کلاهبرداری کرده است.

 رکن قانونی این جرم در ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، جرم‌انگاری شده است.

به موجب این ماده، کلاهبرداری به دو صورت است:

۱. کلاهبرداری مشدد 

یعنی چه؟ یعنی آن کلاهبرداری‌هایی که به دلیلی مجازات آن تشدید شده است. 

اولین مورد از کلاهبرداری‌های مشدد، کیفیات مشدده به اعتبار نوع عنوان یا سمت است. یعنی مواردی که در آن قانونگذار به دلیل اهمیتی که برای نهادها و موسسات دولتی قائل شده است و نیز جلوگیری از متزلزل شدن اعتماد مردم به ماموران دولتی استفاده از عنوان و سمت ماموریت از طرف ادارات دولتی را مشمول کلاهبرداری مشدد قرارداده است. در این زمینه باید به این نکته توجه کرد که در این موارد چه شخص مرتکب جرم کلاهبرداری، مامور دولت باشد و به اعتبار مامور بودن خود مرتکب جرم شود و چه مامور نباشد و به دروغ، خود را مامور دولت معرفی کند، مجازات وی تشدید می‌شود.

اما اگر شخص واقعا مامور دولت باشد مجازات اشد از سه جنبه افزایش می‌یابد: یکی از نظر افزایش حداقل و حداکثر میزان حبس (مجازات تا ۱۰ سال حبس است) و دو از نظر حکم به انفصال ابد از خدمات دولتی و سوم به جزای مالی به میزان مال ماخوذ (به دست آمده). البته این نکته را باید مورد توجه قرار داد که در مجازات اشد، در صورتی که مرتکب کارمند دولتی محسوب می‌شود بایستی جرم را به سبب و در حین انجام وظیفه مرتکب شود و در غیر این صورت به کلاهبرداری ساده محکوم می‌شود و نه کلاهبرداری مشدد.

 ۲. کلاهبرداری ساده

مجازات اصلی کلاهبرداری ساده حبس درجه ۴ (یک تا هفت سال) و جزای نقدی معادل مال ماخوذ است. هر دو مجازات قطعی و اصلی است و دادگاه نمی‌تواند فقط به یکی از آن‌ها رای دهد و به موجب ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس با اصلاحیه آن، مجازات این جرم تا سقف یک میلیارد تومان در ردیف جرایم قابل گذشت قرار گرفته است.

اما در خصوص رکن مادی کلاهبرداری که به بیان دیگر نحوه رخ دادنش را می‌گوید، باید به همان مانور متقلبانه‌ای اشاره کرد که برای ارتکاب آن صورت می‌گیرد. آنچه در رکن مادی بسیار مهم است فریب است که در واقع رفتار فریبکارانه‌ای است که با توسل به وسایل متقلبانه، مانور متقلبانه را پدید می‌آورد که از هر نوعی ممکن است رخ دهد.

برای مثال: اگر شخصی با ارائه مدارک جعلی، خود را مالک ملکی که در حال ساخت است، معرفی کند و با جعل مدارک و تاسیس دفتر خود را شخص متملکی معرفی کند و به این نحو با فریب اشخاص اقدام به فروش مال کند و پول اشخاص را ببرد کلاهبردار محسوب می‌شود. البته این جرم، مصداق انتقال مال غیر نیز می‌تواند قرار گیرد. 

نکته مهم اینکه کلاهبرداری با صرف دروغ گفتن اتفاق نمی‌افتد و اگر شما صرفا با دروغ یک نفر فریب بخورید و به او مبالغی را پرداخت کنید نمی‌توانید به عمل آن شخص عنوان کلاهبرداری بدهید. البته از طرق حقوقی می‌توان جهت مطالبه حقوق خود اقدام کنید لیکن عنوان مجرمانه‌ای (دست کم در حوزه کلاهبرداری) نخواهد داشت.

در شماره‌های بعد موارد دیگری از کلاهبرداری، در حکم کلاهبرداری و کلاهبرداری در موقعیت خاص مرتبط با دعاوی ملکی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

راه ارتباطی با وکیل:

وب سایت: mahtabsahabi.com

اینستاگرام: @vakil_sahabii