درسنامه‌های حقوقی برای زندگی روزمره | از وفای به عهد چه می‌دانیم؟
وفای به عهد از موارد سقوط تعهدات محسوب نمی‌شود
هفت صبح، مهتاب سحابی/ وکیل دادگستری| بحث ما در این ستون پیرامون سقوط تعهدات، با تمرکز بر دعاوی ملکی بود. اولین موردی که در مبحث سقوط تعهدات در قانون مدنی آورده شده، مبحث وفای به عهد است که می‌توان بی‌ارتباط به مبحث سقوط تعهدات دانست چرا که وفای به عهد از موارد سقوط تعهدات محسوب نمی‌شود. در مورد مبحث وفای به عهد ابتدائا به دو نکته می‌رسیم:
۱. اصل بر عدم تبرع است: برای هر شخصی حداقل یک مرتبه پیش آمده است که وجهی به دیگری پرداخت کرده باشد بدون اینکه بدهکار او باشد و حال جای این سوال وجود دارد که آیا اگر مالی به دیگری بدهیم بدون اینکه بدهی به او داشته باشیم، آیا می‌توانیم آن وجه را مطالبه کنیم؟
به موجب قانون اصل بر عدم تبرع است. به بیان ساده اصل بر این است که من اگر پولی به شما پرداخت می‌کنم، در واقع به شما بدهکارم و باید پرداخت کنم لیکن اگر ثابت شود من به شما بدهکار نبوده‌ام، می‌توانم آن وجه را مطالبه کنم حال اگر مال موجود باشد عین آن و اگر نباشد مثل یا قیمت آن را مطالبه کنم.
۲. پرداخت دین از جانب مدیون بدون رضایت او به معنای این است که شما، خود، به صورت داوطلبانه بدهی دیگری را پرداخت کردی و به موجب قانون و قاعده اقدام نمی‌توانی آن را مطالبه کنی.
مبحث حائز اهمیت دیگر در بحث وفای به عهد در جایی است که متعهد بایستی شخصا کاری را برای متعهد له (کسی که تعهد برای اوست) انجام می‌داده اما انجام نداده است که در این حالت شخص متعهد بایستی تعهدش را انجام دهد نه شخص دیگر مگر به رضایت متعهد له. در مبحث الزام نیز به این مطلب اشاره می‌شود که در اقداماتی که متعهد شخصا و به مباشرت بایستی انجام دهد، متعهدله بایستی اول الزامش کند و اگر الزام کرد و انجام نداد در آن صورت به خرج متعهد، دیگری انجام می‌دهد که در این مورد نیز با توجه به اقدام متعهد له رضایتش اینگونه نمود خارجی دارد.
برای این موضوع مثالی می‌زنیم. شما می‌خواهید اتومبیل خود را رنگ کنید و آن را پیش یک رنگ‌کار حرفه‌ای می‌برید که از قضا سرش هم خیلی شلوغ است. در صورتی که وی تعهد بدهد که این کار را برای شما انجام دهد نمی‌تواند بدون رضایت شما این کار را به دیگری بسپارد.
نکته دیگر در این زمینه که وفای به عهد برای تحقق، دو شرط نیاز دارد: ۱. مالک باشد. ۲. از مالک اذن داشته باشد.
فرض کنید من به دیگری آپارتمانی بدهکارم. به جای اینکه آپارتمان خودم را به او بدهم، آپارتمانی را بدهم که متعلق به دیگری بوده. برای مثال وکالت از مالک دارم ولی وکالت نداشته‌ام که بدهی‌ام را پرداخت کنم بلکه وکالت داشتم مال را بفروشم و پولش را به مالک بدهم. در این حالت من هم جرم خیانت در امانت را مرتکب شده‌ام و هم اینکه بدهی‌ام پرداخت نشده و وفای به عهد نکرده‌ام. مالک هم می‌تواند انتقال آپارتمان را باطل اعلام کند.
مطلب دیگر و آخرین مطلبی که در مورد وفای به عهد در این شماره بیان می‌شود در مورد لزوم اهلیت متعهد له است. بایستی او اهلیت قبض داشته باشد. بنابراین اگر متعهدله فرضا محجور شود (یعنی از نظر حقوقی دیگر صلاحیت کنترل اموال خود را نداشته باشد)، شما نمی‌توانید تعهد را برای او انجام دهید. البته بسته به مورد می‌توان استدلال کرد و جزئیاتی نیز در مورد این حکم بیان کرد.
راه ارتباطی با وکیل:
وب سایت: mahtabsahabi.com
اینستاگرام: vakil_sahabii@
