شرایط مهاجرت به آلمان آسان، در بریتانیا سخت و در کانادا نا امیدکننده شده است
درهای باز ژرمن‌ها، چهره عبوس بریتیش‌ها
هفت صبح| وضعیت مهاجران در نقاط مختلف دنیا به شکل متناقضی با هم متفاوت است. مثلا زندگی مهاجران در کانادا به بن‌بست رسیده. بریتانیا مهاجران غیرقانونی را به آفریقا می‌فرستد ولی از آن طرف آلمان آغوش خود را روی آنها باز کرده و تازه برنامه جدیدی کلید زده که اقامت گرفتن در این کشور را آسوده‌تر از قبل می‌کند. هر سه کشور از مقاصد پرطرفدار مهاجران ایرانی هستند و بالا و پایین شدن شرایط بر زندگی بسیاری از آنها تاثیر عمیقی می‌گذارد. دقیقا چه تغییری در این کشورها در جریان است؟
کارت شانس در آلمان
کمبود نیروی کار از چند سال قبل باعث شد که شرایط اقامت در آلمان آسان‌‌تر از کشورهای همسایه‌اش باشد. حالا یک طرح جدید دیگر هم کلید خورده که مشابه برنامه اخیر کشور کانادا پنجره‌ها را به روی مهاجران متخصص باز می‌کند. دولت آلمان با این استدلال که نیاز شدیدی به نیروی کار متخصص دارد این فرصت را به مهاجران داده تا با جمع کردن چند امتیاز درخواست ویزای کاری بدهند.
اسم این تاکتیک «کارت شانس» است. چطور کار می‌کند؟ قبلا اینطور بود که متقاضی باید یک پیشنهاد شغلی با حداقل حقوق در آلمان می‌گرفت و با کارفرمای خود در این کشور توافق می‌کرد تا ویزا بگیرد و مهاجرت کند. حالا از ماه جون (یک ماه دیگر) می‌شود بدون این پیشنهاد شغلی به آلمان رفت یا درصورتی که متقاضی ساکن آنجاست با این کارت ویزای خود را یک سال دیگر تمدید کند.
مزایای کارت شانس این است که با آن یک ویزای یک ساله به متقاضی داده خواهد شد تا دنبال کاری مرتبط با رشته و حرفه‌اش بگردد. در این مدت هفته‌ای 20 ساعت اجازه کار (مثل کارهای عمومی) دارد که خرج خود را دربیاورد. بعد هم مثل قدیم وقتی 21 ماه در آلمان کار کرد درخواست اقامت می‌دهد. آنهایی که آلمان زندگی می‌کنند و هنوز اقامت ندارند می‌توانند با این کار یک سال وقت بگیرند تا شغل مرتبطی پیدا کنند.
آنهایی هم که هنوز آلمان نرفته‌اند در ایران از طریق ویزامتریک وقت سفارت می‌گیرند، با پرونده کامل از این کارت استفاده می‌کنند و درخواست ویزا می‌دهند. اگر با درخواستشان موافقت شد به این کشور سفر می‌کنند و آنجا دنبال کار می‌گردند. امتیازبندی بسته به این که فرد چند سال دارد، چقدر زبان خوانده، چند سال تخصصی کار کرده و مدرک دانشگاه او با شغلش مرتبط است یا نه تغییر خواهد کرد. در حال حاضر آلمان اولین انتخاب مهاجران ایرانی است اما با این حال «کارت شانس» برای ایرانی‌ها یک پیچ سخت مهم دارد.
کجای این پروسه برای ایرانی‌ها دشوار است؟ اینکه ویزامتریک به سختی به ما وقت می‌دهد. افراد باید مدت زیادی تلاش کنند تا به مرحله مصاحبه برسند. همین هفته‌های اخیر گروهی از افرادی که در صف نوبت بودند در تهران تجمع کردند و به عملکرد مرکز درخواست ویزای این کشور در ایران معترض شدند.
هرجا خواستید بمانید جز اینجا
از این به بعد هر مهاجری که به شکل غیرقانونی به بریتانیا برسد از این کشور اخراج و به آفریقا فرستاده می‌شود. اواخر همین سال پیش پاریس و لندن توافق کردند که دولت بریتانیا به فرانسه سالی 400 میلیون یورو بدهد تا همه مرزهای شرق و شمالی خود را دیوار سیم خاردار بکشد و دوربین نصب کند. همچنین با افزایش تعداد نیروهای دریایی و ترکیب این راه و روش‌ها تعداد ورودی مهاجران را پایین بیاورد.
از طرف دیگر دولت ریشی سوناک (نخست وزیر بریتانیا) با کشور رواندا هم معاهده دیگری امضا کرده که مهاجران غیر قانونی در دو حالت به این کشور فرستاده شوند. از این به بعد دو راه پیش روی مهاجران غیرقانونی و پناهنده‌های انگلیس است: اگر پرونده آنهایی که اکنون در این کشور درخواست پناهندگی داده‌اند از سوی مقام‌های انگلیسی رد شود، می‌توانند به کشور خود برگردند یا به سمت رواندا حرکت کنند. این شامل آنهایی که با پناهندگی‌شان موافقت هم شده می‌شود.
آن مهاجرهایی هم که از این به بعد می‌رسند، گزینه‌ای پیش رو ندارند جز اینکه به رواندا بروند. همان کشوری که نام آن، نسل‌کشی اوایل دهه 90 میلادی را به یادها می‌آورد. این برنامه قرار است از حدود سه ماه دیگر شروع شود و اولین گروه مهاجران غیرقانونی را با هواپیما به رواندا بفرستند.
به خاطر رویکرد ضدمهاجر این معاهده برخی به آن معاهده ترامپی هم می‌گویند. اگر خاطرتان باشد دیوارهای بزرگ بین آمریکا و کشور مکزیک محصول سیاست‌های ترامپ در دوره ریاست جمهوری او بود. اما برای سیاست‌های نخست وزیر بریتانیا، دیوار جواب نمی‌داد. از آنجایی که این کشور یک شبه جزیره است، به جای دیوار کشیدن قرار شد این مسیر را بروند. با این مانع بزرگ دولت می‌خواهد تعداد مسافران قاچاقی که از نقاط مختلف به فرانسه و از فرانسه به این کشور می‌رسند کاهش دهد.
چرا مهاجران همان فرانسه نمی‌مانند؟ به این دلیل که تصور می‌شود در انگلیس می‌توانند شغل بهتری پیدا کنند. پناهجویان تا شرق و شمال شرقی فرانسه خودشان را می‌‍‌رسانند و سپس به سمت جنوب انگلیس حرکت می‌کنند.
این مسیر راه کدام مهاجران غیرقانونی است؟ آن دسته از مهاجرها از این مسیر معروف به کانال مانش عبور می‌کنند که می‌خواهند از فرانسه به انگلیس بروند. این مسیر راه اغلب مهاجران ایرانی، افغانستانی، عراقی و پاکستانی بوده که تعدادشان به سالی 52 هزار نفر می‌رسد. برای همین معاهده رواندا برای این گروه از افراد اهمیت زیادی دارد. آن دسته از ایرانی‌هایی که به نیت انگلیس از کشور خارج می‌شوند 70 روز طول می‌کشد تا از راه یونان به فرانسه و سپس انگلیس برسند. مهاجران آفریقایی اغلب مسیر ایتالیا را انتخاب می‌کنند. مسیر زمینی ترکیه-یونان هم قبلا مقصد مهاجران خاورمیانه بوده که امروز دیگر انتخاب اول قاچاق‌برها نیست. در عوض تعداد مهاجران آفریقایی از مراکش به اسپانیا رو به افزایش است.
از این دست برنامه‌ها برای ارسال مهاجران به یک کشور ثالث قبلا بین ایتالیا و آلبانی هم اجرا شده. ایتالیا دو مرکز در آلبانی ساخته و می‌تواند از پناهجویان در آنجا نگهداری کند تا پرونده‌هایشان بررسی شود. در خود انگلیس چهار مقصد دیگر هم در نظر گرفته شده تا دولت این کشور مهاجران را به این مناطق بفرستد. از اواخر دهه 90 شمسی هم استرالیا هم مهاجران غیرقانونی را در کشور گینه نو نگهداری می‌کرد تا به پرونده پناهندگی آنها رسیدگی کند.
رویای ناامیدکننده کانادا
رویای مهاجرت به کانادا و اقامت در این کشور حالا برای گروه زیادی از آنهایی که ترک وطن کردند نقش بر آب شده است. از شهریور سال 1401 تا همین زمستان سال قبل فرصتی به روی ایرانی‌ها باز شده بود تا بعد از سفر به کانادا دنبال کار بگردند و بعد از مدتی اقامت بگیرند. قبلا افراد بدون پیشنهاد شغلی یا فرصت تحصیلی نمی‌توانستند به کانادا سفر کنند.
اگرچه این امتیاز به نام سیستم امتیازبندی یا اکسپرس انتری مدت‌ها به روی ایرانی‌ها باز بود اما کسی کمتر آن سوی دیگر ماجرا را پیش‌بینی می‌کرد. در ماه‌های گذشته اخبار زیادی درمورد شانس پایین مهاجران برای پیدا کردن کار منتشر شده. دی ماه این فرصت سیستم امتیازبندی یا اکسپرس انتری به پایان رسید ولی هنوز بسیاری از آنهایی که سفر کردند شغل مرتبط به تخصصشان را پیدا نکرده‌اند. این مشکل کم بود، از آن طرف این موج جدید مهاجرتی منجر به افزایش قیمت مسکن و اجاره‌ها هم شده و فشار مضاعفی به همه وارد کرده.
اخیرا یک ایرانی ویدئویی در اینستاگرام خود گذاشته که بین ایرانیان کانادانشین پر حاشیه شده. محتوای ویدئو این بود: « حدود 14، 15 سال قبل افرادی که به خارج از کشور مهاجرت می‌کردند می‌توانستند با حقوقشان زندگی کنند. آن موقع آنها تقریبا حدود 900 دلار از دولت حقوق می‌گرفتند که می‌شد با آن یک خانه یک خوابه با 600 دلار کرایه و هزینه خوراک و مسکن را تامین کرد. اما امروز دیگر این امکان پذیر نیست. چون کرایه یک اتاق هزار دلار است و شما 780 دلار حقوق می‌گیرید. یعنی نمی‌توانید حتی غذا بخرید.» اشاره او به پولی است که بابت پناهندگی افراد از دولت دریافت می‌کنند.
البته پیش از این یک ویدئو از ارژنگ امیرفضلی، بازیگر طنزپرداز ایرانی هم بازنشر شده بود که در آن می‌گفت حتی با کار کردن هم نمی‌تواند مخارجش را پوشش دهد. او در تورنتو 3 هزار دلار درآمد دارد اما حدود دو هزار و 500 دلار کرایه خانه می‌دهد و با 600 دلار باقیمانده حتی یک اتومبیل هم نمی‌تواند اجاره کند. اخیرا یک سایت معتبر اعلام کرده بود که قدرت خرید مردم کانادا از رتبه یازدهم در سال 2020 به 32 رسیده.
