سیل مسافرانِ بی اسنپ و تپسی

روزنامه هفت صبح|  بعد از اینکه هفته گذشته رئیس سازمان تعزیرات به تاکسی‌های اینترنتی گفت «خودتان گزینه عجله دارم را جمع کنید» روز پنجشنبه 17 اسفند، اسنپ این گزینه را از اپلیکیشن خود حذف کرد. گزینه عجله دارم که پیش از این راهکاری برای بالا بردن شانس پیدا کردن راننده بود و رانندگان را هم راضی نگه می‌داشت، حالا نبودش مسافران را معطل نگه داشته و بسیاری از رانندگان را معترض کرده است. از طرفی قرارداد نانوشته‌ای هم بین مسافران و رانندگان به وجود آمده و از گزینه‌های دیگر برای افزایش قیمت استفاده می‌شود تا بلکه رانندگان هم رغبتی به قبول درخواست مسافر پیدا کنند.

در 48 ساعت گذشته و پس از حذف گزینه عجله دارم از اسنپ، چند اتفاق جدید افتاده است:

 یک:  اول از همه بهتر است نگاهی به عملکرد تپسی در این باره بیاندازیم. این شرکت با مدیریت جدید گلرنگ هنوز گزینه «عجله دارم» را حذف نکرده و به نظر امیدوار است هشدارهای تعزیرات روی آن‌ها تاثیری نداشته باشد. تپسی از روز گذشته در اپلیکیشن خود یک نظرسنجی برگزار کرده و به نوعی تصمیم گیری نهایی را به دست کاربران خود سپرده است. این در حالی است که رئیس سازمان تعزیرات حکومتی اعلام کرده که گزینه عجله دارم تخلف و مصداق گران فروشی است. با باز کردن اپلیکیشن تپسی با بنر جدیدی مواجه می‌شوید که شما را به شرکت در نظرسنجی گزینه «عجله دارم» دعوت می‌کند. چهار سوال از کاربران مسافر پرسیده شده است: 

آیا تابه‌حال از گزینه «عجله دارم» استفاده کرده‌اید؟

آیا این گزینه برای شما کمک‌کننده بوده است؟

به نظرتان وجود گزینه «عجله دارم» گران‌فروشی محسوب می‌شود؟

به نظرتان حذف این گزینه به دستور نهادهای تنظیم‌گر، به نفع کاربر است؟

جالب است بدانید که تپسی گزینه‌ای به اسم عجله ندارم هم دارد که قیمتی پایین‌تر از حد معمول را ارائه می‌دهد و در عوض مسافر باید مدت زمان بیشتری را صرف پیدا شدن سفیر صرف کند. 

دو: سه روز پیش یعنی پنجشنبه هفدهم اسفندماه، مدیرعامل گروه اسنپ در بیانیه‌ای اعلام کرد که با وجود داشتن استدلال‌های حقوقی و تجاری در دفاع از گزینه عجله دارم، بنابر دستور مقامات، این خدمت را از اسنپ حذف کرده‌ است. بعد از این اتفاق، اسنپ گزینه اکوپلاس را فعال کرد. اسنپ اکوپلاس خدماتی است که در ازای قیمت بالاتر، خودرویی با کیفیت‌تر سفر را قبول می‌کند.

هر چند که همان ماشین‌ها چه بسا ماشین‌هایی به روزتر در اسنپ عادی هم فعالیت می‌کنند. با این حال استفاده از گزینه اکوپلاس، هرچند قیمت بالاتری را به راننده پیشنهاد می‌دهد اما برای رانندگان صرفه اقتصادی ندارد. تعرفه‌ کمیسیونی که اسنپ از رانندگان اکوپلاس دریافت می‌کند 20 درصد است در حالی که اسنپ از رانندگان عادی 15 درصد کمیسیون می‌گیرد. یعنی راننده اکوپلاس با قبول درخواست مسافر درآمد بیشتری نصیبش نمی‌شود. گفته می‌شود تعرفه اکوپلاس به تازگی به 20 درصد افزایش داشته است.

سه: مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که در روز اول حذف این گزینه، به طور قابل توجهی قیمت‌ سفرهای اسنپ پایین آمد. به طور مثال مسیری که پیش از این هشتاد هزار تومان هزینه داشت به 56 هزار تومان کاهش پیدا کرد. اما روز گذشته کاربران مسافر در شبکه‌های اجتماعی اعلام کردند قیمت‌ها به شدت افزایش داشته به طوری که فرقی با انتخاب گزینه «عجله دارم» نمی‌کند. البته گفته می‌شود سیستم اسنپ به طوری است که وقتی تعداد درخواست‌ها بالا برود و راننده‌ای درخواست را قبول نکند به صورت خودکار قیمت‌ها هم بالا می‌رود. 

چهار: در دو روز گذشته بسیاری از کاربران مسافر گزارش داده‌اند که پیدا کردن اسنپ سخت و زمان‌بر شده است. برخی می‌گویند تا یک ساعت هم منتظر مانده‌اند. از طرفی رانندگان اسنپ در گروه‌های تلگرامی این موضوع را تائید می‌کنند. آن‌ها در اعتراض به حذف گزینه عجله دارم دست از کار کشیده‌اند و سفرهای ارزان قیمت را قبول نمی‌کنند. برخی از رانندگان در همین گروه‌ها مشاهدات عینی خود را از منتظر ماندن گروهی از مردم در میدان‌ها و مقابل دانشگاه‌ها برای پیدا شدن اسنپ نوشته‌اند. رانندگان به نوعی اعتصاب کرده‌اند و یکدیگر را هم تشویق می‌کنند تا به اصطلاح خودشان «مفت‌بری» نکنند. از طرفی قبول نکردن تعداد زیاد درخواست‌ها باعث می‌شود تا به طور موقت درخواستی برای راننده ارسال نشود. برخی از ان‌ها می‌گویند که پیش از این فقط درخواست‌هایی را که گزینه عجله دارم را انتخاب کرده بودند، قبول می‌کردند. 

پنج: عجله دارم حذف شده، اما مسافران و رانندگان راه دیگری برای بالا بردن قیمت سفر پیدا کرده‌اند. در دو روز گذشته برخی مسافران با انتخاب گزینه توقف در مسیر قیمت سفر خود را بالاتر برده‌اند تا رانندگان اسنپ به قبول درخواست راضی شوند. حالا حتی رانندگان هم به مسافران پیشنهاد می‌دهند که از همین روش استفاده کنند. در گروه‌های تلگرامی رانندگان اسنپ گفته شده که برخی مسافران حتی یک تا یک ساعت و نیم توقف به سفر خود اضافه کرده‌اند تا قیمت سفر بالا برود و راننده پیدا شود. مشکلی که از طرف برخی رانندگان درباره این روش افزایش قیمت عنوان شده این است که نمی‌توان متوجه شد که کدام درخواست توقف واقعی است و کدام نه. در این حالت انتخاب برای رانندگان هم سخت می‌شود. پیشنهاد رانندگان به مسافران این است که بعد از اضافه کردن گزینه توقف، واقعی نبودن آن را به راننده اطلاع دهند. 

اسنپ در تلاش است تا دوباره این گزینه را به اپلیکیشن خود بازگرداند و همچنان از طریق مذاکرات به دنبال اثبات کارکرد آن به دستگاه‌های مربوطه است. این مجموعه گزینه «عجله دارم» را کاربردی و به نفع کاربران مسافر و راننده می‌داند. ادعایی که با توجه به واکنش مسافران و راننده‌ها بی‌راه هم به نظر نمی‌آید.

بنابر ادعای اسنپ، درصد خیلی کمی از سفرهای این تاکسی اینترنتی با گزینه «عجله دارم» انجام می‌شده است: «این گزینه با توجه به نیاز و درخواست کاربران ایجاد شد تا کاربر مسافر در صورت تمایل در‌اِزای پرداخت اضافه، درخواست خود را سریع‌تر به سفر تبدیل کند.» به گفته این تاکسی آنلاین، کاربر راننده متوجه نمی‌شد که کاربر مسافر گزینه «عجله دارم» را انتخاب کرده و فقط قیمت بالاتر برای رانندگان انگیزه ایجاد می‌کرده است.