من و نوجوانم(۱)

حوریه پورعلی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی| شاید شما هم سر در گم شده باشید که تا همین چند وقت پیش مشکل و تعارض خاصی بین شما و فرزندتان نبود ولی حالا بین شما و او تنش‌هایی به وجود می‌آید که باعث دلخوری و ناراحتی هر دو شما می شود. اینگونه نیست که سال‌های نوجوانی پرآشوب و ترسناک‌اند من گفتم نوجوانی یعنی سال‌های گذر از کودکی به بزرگسالی پس اگر بدانیم چه اتفاقی در حال رخ دادن است و فرزند ما چه تغییراتی را تجربه می‌کند بهتر می‌توانیم دنیای اورا درک کنیم و همین درک و فهم دنیا و فضای فکری نوجوانتان به کاهش تنش و ایجاد رابطه خوب بین شما کمک می‌کند.

این گذر از کودکی به بزرگسالی را شما در ظاهر نوجوان خود با تغییراتی که در رشد جسمی او می‌بینید مثل نشانه‌های بلوغ و رشد بدن متوجه می‌شوید ولی همه ماجرا این نیست. فرزند شما تغییرات هورمونی، رشد مغز و به دنبال آن رشد شناختی، تغییر رفتار اجتماعی و... را نیز تجربه می‌کند که حتی قبل از اینکه شما تغییرات جسمی و ظاهری را مشاهده کنید شروع شده‌اند.

متعجب می‌شوید وقتی می‌بینید کودک دیروز حالا چه واکنش‌های شدید و تندی به رویدادها و اتفاقات نشان می‌دهد و سریع دگرگون می‌شود و انگار بازداری و کنترلی هم بر هیجاناتش ندارد. شبکه هیجانی/ اجتماعی مغز در این سن شروع به تغییر کرده و نورون‌ها نسبت به انتقال دهنده‌های عصبی تحریکی حساس‌تر می‌شوند ولی شبکه کنترل شناختی یعنی قسمتی از مغز که به برنامه‌ریزی، بازداری و جهت‌گیری آینده در مغز مربوط می‌شود هنوز به طور کامل رشد نکرده است و نوجوان با گذشت زمان می‌تواند هیجانات و رفتار خود را به طور موثری مدیریت کند همچنین تغییرات هورمونی که در بدن نوجوان اتفاق می‌افتد بر خلق و خوی او تاثیر می‌گذارد.
گاهی او را فردی دمدمی می‌بینید مثلا لحظه‌ای تمایل به حضور در جمع دارد و دقیقه‌ای بعد تنهایی را می‌خواهد و به اتاقش پناه می‌برد.

صبر و شکیبایی والدین در این مواقع درک شرایط او و عدم نگاه بالا به پایین والد به نوجوان اینکه من می‌دانم و تو متوجه نیستی به داشتن روابط مطلوب بین شما و فرزندتان بسیار کمک می‌کند و فضای امنی برای نوجوان شما به وجود می‌آید.

البته رفتارهای شما و شیوه زندگی والد بیشترین تاثیر را بر نحوه شکل‌دهی رفتار کودکان و نوجوانان دارد و بهترین منبع برای آموزش به فرزندان همین شیوه رفتاری و زندگی والدین است مثلا اگر شما بر سر موضوعی به شدت عصبانی می‌شوید نمی‌توانید از فرزندتان توقع برخوردی منطقی با مسائل را داشته باشید.
تنظیم هیجانی داشتن بسیار مهم است وقتی شما تنظیم هیجانی دارید وسبک زندگی آگاهانه‌ای را دارید این را به کودک و نوجوان خود نیز منتقل می‌کنید.