شکست‌های و پیروزی‌های صنعت خودرو در برجام
هفت صبح | قرار بود اتفاقات زیادی با تحقق برجام رقم بخورد. خواب‌ها، رویاها و آرمان‌های بسیاری به این قرارداد گره خورده بود. از جذب سرمایه‌گذاری ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلاری در هر سال که ظرف یک دوره پنج ساله می‌توانست صنایع نفت، پتروشیمی، فولاد، خودرو و آی‌تی ایران را متحول کند تا بازارهای جدید و تجربه نشده صادراتی که گفته می‌شد به مدد اتصال ایران به زنجیره جهانی اقتصاد و صنعت، ما را صاحب درآمدهای هنگفت حاصل از تولید می‌کند. در بخش خودرو این مهم با ورود برندهای معتبر بسیاری از کشورهای ژاپن، کره، آلمان، فرانسه و ایتالیا زمینه یک گسست کامل از وضعیت قبلی را ایجاد کرد. مهمترین بازیگران این صنعت برای همکاری با دو قطب خودروسازی کشور و نیز خیل عظیمی از مونتاژکاران و قطعه‌سازان ایرانی راهی ایران شدند و گرچه بسیاری با دست خالی به کشورشان برگشتند و کشور در جذب آنها ناکام ماند اما اتفاقات خوبی هم برای صنعت خودرو کشور رقم خورد. چیزی که می توان از آن با ورود حجم عظیمی از مدل‌های تازه و برندهای جدید به بازار اثبات کرد. همچنین بسیاری از محصولاتی داخلی در همین مدت از محل گشایش ارتباطات با قطعه‌سازان و شرکت‌های مهندسی و مشاوره جهانی موفق شدند به آپشن‌های ارتباطی، ایمنی، امنیتی و رفاهی بهتر مجهز شوند. در عین حال به واسطه افزایش اشتغال و رشد مناسب تولید و درآمد ملی، خیلی از شرکت‌ها توانستند محصولات چینی را با مونتاژ به دست مصرف‌کنندگان رسانده و تولید خودرو در کشور را به مرز ۱٫۶ میلیون دستگاه رساندند. اینجا به صورت خلاصه ابتدا لیستی از محصولات مهم و اتفاقات تازه را که با برجام در صنعت خودرو رخ داد یادآوری می‌کنیم و سپس ناکامی‌های داخلی در استفاده مناسب از فرصت برجام را یادآوری می‌کنیم. جالب است وقتی کل متن را می‌خوانیم، می‌بینیم صنعت خودرو در آستانه سطح قابل توجهی از تحول قرار داشته اما در رسیدن به مقصد ناکام مانده است.
۱ -موفقیت‌ها
ایران خودرو
به غیر از تولید انبوه پژو ۲۰۰۸ و رسیدن سدان پژو ۳۰۱ به خط تولید، کارخانه ایکاپ با نسلی تازه از ماشین آلات مونتاژ در ایران تاسیس شد. در واقع بزرگترین اتفاقات همین‌جا رخ داد. نسل نو موتور tu5 پژو با کد EC5 در همین دوره داخلی سازی شد. به مدد همکاری با قطعه‌سازان جهانی نظیر هیوندای پاورتک، بوش، ماهله، پانچ و … گیربکس اتوماتیک جدیدتری با کارکرد مناسب به خط
تولید شرکت آمد ضمن اینکه نصب آپشن‌های محبوبی نظیر موتور توربو، سانروف، انواع رینگ اسپورت، کروز کنترل، سیستم‌های مالتی مدیا و کی‌لس استارتر روی محصولات شرکت نصب شد. موضوعی که در فیس لیفت محصولات تازه ایران خودرو اعم از دنا پلاس ، پژو ۲۰۷ نیوفیس و دنا پلاس توربو به منصه ظهور رسید و مورد استقبال خریداران هم قرار گرفت. ارتقا همکاری با دانگ فنگ، فوتون و هایما چین در کنار تلاش برای جلب نظر فیات و بنز جهت سرمایه‌گذاری در شرکت از دیگر موارد مهم در پرونده برجامی ایران خودرو است که در نهایت تیراژ شرکت را تا مرز ۷۰۰ هزار دستگاه در سال ۹۶ هم افزایش داد.
سایپا
تولید تیبا۲، سایپا کوییک و البته طراحی و معرفی خودرو مدرن رهام محصول همین عصر است. محصولاتی با طراحی بهتر از پراید و بعضا دارای آپشن‌های ایمنی، رفاهی و ارتباطی بهتر. در عین حال افزایش سرمایه‌گذاری شرکت باعث شد تا خودرو مدرنی نظیر کیا سراتو با تیراژ بالا به خط تولید سایپا بیاید. سیتروئن هم پس از ۲دهه به ایران بازگشت و با مشارکت در تاسیس کارخانه سایپاسیتروئن کاشان، مدل محبوب و جذاب سی۳ را به تعدادی تولید کرد. گفته می‌شود سیستم رنگ این کارخانه پیشرفته‌ترین تکنولوژی های صنعت خودرو را به دلیل مدل اجرای خاص آن به ایران وارد کرده است. سایپا در بخش تجاری هم دوباره به ولوو وصل و شد و تعدادی از کامیون فوق سنگین ولوو FH500را در کشور تولید کرد. در عین حال سایپا در همین دوره با چانگان، زوتیه و دانگ فنگ همکاری‌های جدیدی را آغاز کرد و با افزایش چشمگیر تیراژ تا مرز نیم میلیون دستگاه مواجه شد.
رنوپارس
به عنوان نماینده شرکت فرانسوی رنو در ایران تلاش بسیاری کرد تا هم مدل های تازه‌تر از رنو تندر۹۰ به خط تولید بیاید و هم پای حضور مستقل رنو به کشور باز شود که موفق نشد. البته خوشبختانه شاهد عرضه رنو تندر ۹۰پلاس، رنو ساندرو و رنو ساندرو استپ‌وی در خط تولید شرکت‌های خودروسازی بودیم.
پارس خودرو
به مدد رشد تولید رنو تا بیش از ۴۰ درصد و گسترش همکاری با شرکت چینی برلیانس، تیراژ تولید پارس خودرو در پایان سال ۹۶ رشدی شدید را تجربه کرد و به مرز ۲۵۰ هزار دستگاه رسید.
کرمان موتور
هیوندای رکورد سریعترین اتصال تکنولوژیک را در فضای پسابرجام صنعت خودرو به نام خود سند زد و در زمستان ۹۵ به فاصله کمی از انعقاد این توافق تاریخی، دو محصول مدرن خود یعنی آی۲۰ و آی۱۰ را به خط تولید کرمان موتور آورد. این شرکت بعدها تولید هیوندای اکسنت را هم در این شرکت کلید زد.
ماموت خودرو
به غیر از اخذ نمایندگی رسمی از گروه معظم فولکس واگن برای واردات خودرو، ماموت توانست تا سطح وسیعی نسل آخر کامیون‌های سنگین و فوق سنگین سری R این شرکت سوئدی را به ایران بیاورد. کامیونت مشهور میتسوبیشی فوسو کانتر هم از دیگر ورودی‌های پسابرجامی ماموت بود که رقابتی جالب را با محصولات ایسوزو و فوتون در ایران رقم زد.
بهمن موتور
به غیر از عرضه نسل تازه سدان شرکت فاو با نام بسترن بی۳۰ و عقد قرارداد برای تولید محصولات موفق هاوال در ایران، مزدا هم با بهمن همکاری خود را در فضای پسابرجام ادامه داد. ضمن اینکه ایسوزو به عنوان یکی از مشهورترین سازندگان خودروهای تجاری در جهان، نسل تازه خودروهای باری خود را در ایران به خط تولید آورد.
عقاب افشان
این شرکت که در ارومیه فعالیت دارد، با عرضه نسل تازه اتوبوس‌های بین شهری اسکانیا با نام درسا، توانست بازار خوبی در کشور به دست آورد و محصولی مجلل و ایمن را برای ناوگان تجاری کشور تولید نماید.
۲ - شکست‌ها
۲۰۸،حسرت بزرگ
قرار بود به عنوان جانشین پژو ۲۰۶ با قیمتی ۷۵ میلیونی بخش اعزم بازار را مال خود کند اما پای این مینی جذاب و پرفروش فرانسوی به دلایل بسیاری از جمله بهم خوردن برجام به ایران نرسید.
پلتفرم جهانی ایران‌خودرو
با ایجاد یک گروه بزرگ و صاحب‌نام متشکل از پینین‌فارینای ایتالیا، ماهله و بوش آلمان، هیوندای پاورتک کره و چند شرکت دیگر، قرار بود ایران خودرو ظرف ۵سال محصولاتی را برای بازارهای جهانی در انواع اتاق‌ها و به صورت بنزینی، هیبریدی و برقی تولید کند. اتفاقی که با خروج امریکا از برجام متاسفانه ناکام ماند.
تولید مستقل رنو در ایران
شاید مهمترین اتفاقی که باید بابت عدم تحقق آن ناراحت بود، به سرانجام نرسیدن قرارداد سرمایه‌گذاری رنو در ایران بود که علاوه بر افزایش حدودا ۳برابری تولید رنو در ایران ظرف۵ سال، ما را با عرضه داچیا ساندرو، داچیا لوگان و داچیا داستر ۲۰۱۸ به صادرکننده خودروهای مدرن در جهان بدل می‌کرد. سایپا و نعمت‌زاده وزیر وقت صنعت بزرگترین مقصران در مسیر عدم تحقق این اتفاق بودند.
سایپا، بازنده بزرگ
یکی از ناکام‌ترین شرکت‌ها در مسیر نوسازی در عصر پسابرجام که اگر همه چیز خوب پیش می‌رفت امروزه بایستی به غیر از سیتروئن سی۳، سدان سی۴ و کراس اوور سی۳ایرکراس را هم در کاشان تولید می‌کرد. این شرکت در فضای فعلی همکاری با ولوو را از دست رفته دیده و کمتر از همیشه با چانگان ارتباط دارد. موتور ملی و سه سیلندر این شرکت هم که قرار بود با کمک شرکای خارجی تکمیل شود به بن بست خورده و مجبور شده رهام را با موتوری چینی روی خط تولید ببرد.
بنز نیامده رفت
قرار بود به غیر از بازمهندسی و فعالسازی کارخانه موتورسازی ایدم تبریز، نسل آخر کشنده فوق سنگین اکتروس را در ایران خودرو دیزل تولید کند و بخشی از تولید خودروهای کامپکت و سبک خود را هم به ایران دایر کند. اتفاقی که حالا گویا آن را در مصر پیگیری می‌کند.
