روزنامه هفت صبح | پلتفرم «ویدئوی درخواستی» چطور به کمک بازار سینمای ایران آمده؟ با مرور رقم‌های ردوبدل شده بین پلتفرم‌های VOD و پروژه‌های سینمایی می‌توان به این سوال جواب داد.
سرویس VOD چیست ؟!
«آنچه شما خواسته‌اید» این شعار تولیدکنندگان محصولات تجاری بسیاری است اما حالا با کمی‌تغییر به صورت اختصاصی به عنوان اسم یکی از سرویس‌های نمایش محتوای تصویری استفاده می‌شود یعنی Video On Demand که ترجمه‌اش می‌شود «ویدئوی درخواستی» یا همان پلتفرم‌های VOD که طی یکی دو سال گذشته بارها به گوشمان خورده است.
بستری که با استفاده از توسعه زیرساخت‌های مربوط به اینترنت در سطح جهان هر روز به مخاطبانش اضافه می‌شود. بازار محتوای ویدئویی در دنیا بعد از تلویزیون و شبکه‌های ماهواره‌ای به شبکه‌های کابلی و سپس پلتفرم‌های VOD رسید.کار آنقدر جدی پیش رفته که برخی آثار نت‌فلیکس که یکی از غول‌های VOD است، به لیست جوایز اسکار راه پیدا می‌کند. غول کمپانی‌های ICT یعنی اپل هم چند وقت پیش از ساخت VOD خود خبر داد و تاکید کرد که می‌خواهد اسکار را به لیست افتخارآفرینی‌هایش اضافه کند.
همه این‌ها یک معنی می‌دهد و آن یعنی اینکه VOD نبض مارکت سینمای امروزی است، چه در ایران و چه در خارج از ایران. البته مارکت ایران با پریدن از روی شبکه‌های کابلی (چنین سیستمی هرگز در ایران راه‌اندازی نشد) به بازار پررونق پلتفرم‌های VOD رسیده است. این روزها که تب جشنواره فیلم فجر داغ است بررسی تاثیر فعالیت پلتفرم‌های VOD بر سینما خالی از لطف نیست مخصوصا وقتی بدانیم که اسم غول‌های VOD در ایران بیشتر با ساخت و پخش سریال‌ها گره خورده است در حالی که بر اساس آمار فیلیمو که یکی از همین غول‌هاست، ذائقه کاربران فیلم‌باز ایرانی به ترتیب این ژانرها معطوف شده است: سینمای اکشن، انیمیشن، فیلم‌های خانوادگی، سینمای کمدی و سبک علمی‌تخیلی. این یعنی محصولات سینمایی بالاترین جایگاه را بین مخاطبان ایرانی پلتفرم‌های VOD دارند.
*** رابطه برد- برد
اهالی دنیای سینما هم بارها درباره رابطه برد-برد بین سینما و پلتفرم‌های VOD تاکید کرده‌اند. مثلا همین چند وقت پیش محمدمهدی حیدریان، رئیس سازمان سینمایی در مورد تاثیر پلتفرم‌های VOD بر رونق اقتصاد سینما گفت:«راه پیش روی ما در بخش VOD راهی طولانی‌تر و بسیار مثمرتر برای کل فعالیت‌های سینمایی است. نگاه شخص من بیشتر به این حوزه است و چشم امیدمان را متوجه پلتفرم‌های VOD می‌کنم چراکه بازار اصلی صنعت تصویر اینجاست و لاغیر. الباقی بخش‌ها بازارک‌هایی هستند که باید تلاش کنند بخش VODرونق پیدا کند. سینماهای ما، سالن‌های ما و هر نوع عرضه دیگری که داریم مردم را علاقه‌مند می‌کنند که در این نوع محمل و راه‌های ارتباطی، آنچه می‌خواهند پیدا و استفاده کنند لذا برنامه ما برای بخش VOD بسیار مفصل است و باید با رعایت همه جوانب و ایجاد تسهیلات برای کاربر به این مهم توجه ویژه داشت.»
اگر به آمارهایی که فعالان حوزه VOD درباره رقم‌های رد و بدل شده بین آنها و سینمایی‌ها منتشر کرده‌اند مراجعه کنیم، معلوم می شود که چرا تولیدکنندههای فیلم‌های سینمایی در سال‌های اخیر تا این اندازه مشتاق همکاری با پلتفرم‌های VOD هستند. به گفته آنها فقط در سال ۹۷ شرکت‌های وی او دی و آی‌پی‌تی‌وی بیش از ۲۰۰میلیارد تومان برای فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی فقط برای رایت وی او دی در قالب خرید یا سرمایه‌گذاری در تولید هزینه کرده‌اند.
این درحالی است که تصور درآمدی اینچنین در فضای مجازی برای تهیهکنندگان قابل تصور هم نبوده است. تا پیش از گسترش سامانه‌های VOD فیلم‌های سینمایی اکران می‌شدند و بعد از اکران در شبکه نمایش خانگی عرضه می‌شدند و سپس در تلویزیون به نمایش درمی‌آمدند اما سامانه‌های VOD بازار جدیدی را خلق کردند که درآمد بسیار بیشتری نسبت‌به عرضه آثار در نمایش خانگی برای تهیهکنندگان به وجود آورد. ضمن آنکه هیچ رقابت منفی بین این بازارها وجود ندارد. برای نمایش برخی فیلم‌ها در سامانه VOD گاهی مبلغی حدود یک میلیارد تومان پرداخت می‌شود.
*** سود چطور تقسیم می‌شود؟
به طور کلی گفته می‌شود که بین VOD ها و پخش‌کنندگان فیلم، مدل قراردادی به صورت خرید حق پخش نمایش خانگی و نمایش به صورت آنلاین است؛البته این شیوه خرید در طول زمان به استاندارد امروز رسیده و پیش از آن با مدل‌های دیگر اشتراک درآمد یا روش‌های دیگر به فراخور بازار تغییر می‌کرده است. البته محمدجواد شکوری مقدم مدیرعامل هلدینگ صبا ایده که پلتفرم‌های آپارات و فیلیمو را مدیریت می‌کند توضیحاتی را در این باره ارائه کرده و می‌گوید:«علاوه‌بر تعامل با تهیه‌کننده‌ها و تولیدکننده‌ها برای خرید حق‌پخش آثار آنها، در بعضی موارد با توانی که داریم سرمایه‌گذاری برخی از آثار به‌خصوص در حوزه سریال‌های شبکه نمایش خانگی را متعهد شده‌ایم تا بتوانیم در تامین محتوای مورد نیاز مخاطبان خود سربلند باشیم.
سرویس‌های VOD رونق دوباره‌‌ای به گردش مالی در صنعت سینما دادهاند. این را امروز درحالی می‌گوییم که تهیهکنندگان و سرمایه‌‌گذاران فیلم‌ها و سینما به وضوح پذیرفته‌‌اند که بخش مهمی از مخاطبان‌شان از کاربران سرویس‌های VOD هستند و بخش مهمی‌از بازگشت سرمایه‌‌شان هم توسط همین مخاطبان رقم می‌‌خورد. بدیهی است که ما با مدل‌های درآمدی مطابق با عرف بازار با تمام صاحبان محتوای ایرانی قرارداد می‌بندیم و حق نشر آثار آنها را برای نمایش آنلاین خریداری میکنیم و این برای تولیدکنندههای آثار سینمایی یک بازار بسیار گسترده ایجاد کرده است.»
در همین ۱۰ماهی که از سال ۹۸ گذشته اتفاقاتی افتاده که حرف‌های او را تایید می‌کند و نشان می‌دهد همکاری‌ها در پروژه‌های سینمایی بسیار فراتر از خرید حق پخش آنها رفته و حالا پلتفرم‌های VODبه یکی از پایه‌های سرمایه‌گذاری برای ساخت پروژه‌های سینمایی تبدیل شده‌اند. از طرفی حضور پررنگ پلتفرم‌های VOD مانند فیلیمو در کارزار جشنواره فیلم فجر هم نشان می‌دهد که این صنعت جای خودش را در سینمای ایران باز کرده است یا حداقل افق روشنی برای آن وجود دارد.
این بازار برای خود پلتفرم‌های VOD هم بسیار پر رونق است و هر روز به مخاطبان آنها اضافه می‌شود مثلا فیلیمو یکی از قدیمی‌ترین سرویس‌های VOD ایرانی است که توانسته با پشتوانه سایت مادر یعنی آپارات، رشدی ۱۲۰درصدی را نسبت به سال پیش تجربه کند تا جایی که امسال شاهد نقش بستن نامش در بنرهای شهری برای سریال‌هایی نظیر نهنگ آبی، مانکن و کرگدن، ایجاد کمپین‌هایی در فضای مجازی و همچنین تبلیغات موثر حتی در سوپرمارکت‌های کوچک محله‌ها توانسته سال خوبی برای خودش رقم بزند و بنا به آماری که تابستان امسال از فعالیت‌های یک سال اخیر خود منتشر کرده، کاربران آن تاکنون بیش از چهار میلیارد و ۶۶۰میلیون دقیقه فیلم و سریال تماشا کرده‌اند.
*** ارزان‌تر از سینما
یکی از دلایل استفاده زیاد کاربران از سرویس‌هایی چون فیلیمو، کم‌هزینه‌تر شدن سبد محصولات فرهنگی‌شان است؛ موضوعی که آمار خود فیلیمو نیز به آن پرداخته و تاکید کرده که در ماه حدود ۱۲۰ هزار تومان صرفه‌جویی برای سبد فرهنگی خانواده‌ها به‌وجود آورده است. اگر شما قرار باشد در ماه چهار فیلم سینمایی و سه قسمت یک سریال و یک انیمیشن بخرید، تقریبا باید نزدیک به ۷۰هزار تومان هزینه کنید در صورتی که پلتفرم‌های VOD اشتراک ارزان‌تر ماهانه در اختیار کاربران قرار دادهاند و تقریبا هر کاربری با ۲۰ الی ۳۰هزار تومان می‌تواند اکانت یک ماهه یکی از سامانه‌های VOD را داشته باشد.
اخبار مرتبط
