تغییر معادلات آموزش آنلاین با نماتک
روزنامه هفت صبح | استارتاپ نماتک روی ایده آموزش تخصصی حوزه صنعت دست گذاشته و عملکردی فراتر از انتظار داشته است. هنوز مانده تا بازار آموزش آنلاین به حد و اندازه رقبای سنتی قدر و قدرتی که سال‌هاست پول‌های کلان در می‌آورند، برسد. چندین سال است استارتاپ‌ها و کسب و کارهایی وارد این بازار شده‌اند و با آنکه دوره‌های شتابدهی را نیز تجربه کرده‌اند، خروجی‌شان آنطور که باید و شاید راضی‌کننده نبوده است. در این میان البته استثناهایی هم مثل نماتک وجود دارد.
استارتاپی که سال گذشته یک میلیارد تومان فروش داشته و به گفته دو بنیانگذار برق‌خوانده آن، راز اصلی موفقیت‌شان پیاده کردن مدلی جدید در عرصه آموزش مهارت‌های آنلاین است. نماتک که کار خود را با فروش تجهیزات صنعتی و تهیه کلیپ و دی‌وی‌دی‌های کوتاه آموزشی و نقد و بررسی محصولات و برگزاری کارگاه آموزشی شروع کرد، حالا به استارتاپی موفق تبدیل شده که برنامه‌های بلندپروازانه زیادی هم در سر بنیانگذاران آن می‌گذرد. اعداد و ارقام می‌گویند این کسب و کار به‌زودی فروش ۱۰میلیارد تومان را هم رد خواهد کرد.
*** دغدغه ارتقای صنعت کشور
کاری که نماتک انجام می‌دهد و همان هم آن را متمایز و در کانون توجه قرار داده، کیفیت آموزش‌هاست. آموزش‌های آکادمیک و دانشگاهی در آموزشگاه با مدرسانی شناخته شده و خبره شاغل در صنعت. برای آموزش‌های اتاق‌های فکر سناریو نوشته می‌شود و محصول نهایی مثل فیلم‌های سینمایی از آب درمی‌آید. مجید گودینی، یکی از بنیانگذاران نماتک نقطه قوت این استارتاپ را در اصلی به نام انتقال تجربه می‌داند و می‌گوید: «هدف اولیه و دغدغه اصلی نماتک صنعت کشور است.
آموزش در حوزه صنعت برای ارتقای صنعت کشور چراکه باید دانست که کارخانه بزرگ، متوسط و کوچک به چه جنس آدم و مهارتی نیاز دارد تا خطوط تولید با مهارت‌های نیروهای کار راه بیفتد. در نماتک متناسب با این هدف دوره آموزشی طراحی و عملیاتی می‌شود.» نماتک با این شعار که «مهارت برای رشد کافیست» بر تولید محتوای آموزشی در زمینه‌هایی چون اتوماسیون صنعتی، الکترونیک، ابزار دقیق، تابلوی برق، بازرسی جوش، ساخت‌و‌ساز و ساختمان و… متمرکز شده و سعی کرده تا افراد در کوتاه‌ترین زمان، مهارت‌های کاربردی در صنعت را بیاموزند. به گفته گوینی، در نماتک یک چشم‌مان به صنعت است که چه نیازی دارد و متناسب با آن به جستوجوی بهترین استاد پرداخته می‌شود تا ادامه راه ممکن شود: راه تربیت کارشناسان ماهر و تبدیل نقطه ضعف به قوت.
*** پیوند مهارت و رشد
نماتک از ایده‌ای دو نفره حالا به تیمی ۱۵نفره تبدیل شده که صدها نفر هم به صورت غیرمستقیم با آن همکاری می‌کنند. استارتاپی که نقاط قوت و تمایز آن بسیارند: نیازمحوری، دسترس‌پذیری، اساتید برتر و آموزش حرفه‌ای و بی‌پایان. کسب و کاری که در انتخاب جامعه هدف خود هم برنامه خاصی دارد.
مجید برمایون دیگر موسس استارتاپ نماتک با تاکید بر اینکه در کسب و کارشان می‌خواهند گامی هم برای اصلاح فرهنگ مدرک‌گرایی بردارند، می‌گوید: «سه سگمنت آموزشی در نماتک دنبال می‌شود؛ دسته اول دانش‌آموزان و دانشجویان هستند که در رشته‌های فنی و مهندسی درس می‌خوانند. دسته دوم مدرک‌‌گراها هستند و دسته سوم هم افرادی هستند که در صنعت تجربه دارند و خلأ مهارتی را حس می‌کنند.» به گفته بنیانگذاران نماتک، در دنیای امروز اهمیت مهارت نگاه‌ها را به مدرک عوض کرده و کارفرمایان دیگر به دنبال دارندگان مدرک بالاتر نیستند بلکه برای آن‌ها مهارت در اولویت است.
ایده محوری نماتک هم همین است: گرچه در کشور کمبود شغل وجود دارد، در لایه مهندسی صنعت، بیشتر خلأ تخصص احساس می‌شود تا صرف وجود شغل. گودینی در همین زمینه می‌گوید: «ما در صنعت به تکنسین‌های ماهر نیاز داریم تا دیزاینرهای ماهر. همه قطعات وجود دارد، فقط یک نفر می‌خواهد این دانه‌های تسبیح را داخل نخ و منظم کند یعنی به خط تولید شکل دهد. در حوزه صنعت کسی که همه دانه‌های تسبیح را بشناسد، نداریم.»
*** تارگت فروش ۱۰میلیارد تومانی
مدل کسب و کار استارتاپ نماتک با اینکه B2B است، موسسان آن می‌گویند استراتژی‌شان این است که نیروی متخصص و کاربلد به شرکت‌ها و کارخانه‌ها معرفی کنند. در این زمینه ماژول‌های ارزیابی چند مرحله‌ای تهیه کرده‌اند که براساس آن افراد پایش می‌شوند تا خبره‌ترین افراد در لایه‌های مختلف انتخاب شوند و در مرحله بعد هم لایسنس ارائه می‌دهند. لایسنسی که بیش از آنکه مدرک باشد، تضمینی است که شخص می‌تواند کاری را که به او محول شده به نحو مطلوب انجام دهد.
ادعایی که نماتک دارد این است که آموزش باید جامع و کامل باشد. بر همین اساس تمام آموزش‌هایی که در وب‌سایت بارگذاری شده‌اند، رایگان هستند. تفکر پشت ایده رایگان بودن به گفته بومویان این است که برای فردی که مهارتی دارد و قصد دارد مهارت بیاموزد، مفید خواهد بود. اساس درآمد هم از همین ویدئوهاست منتها ویدئوهایی که به صورت بسته‌های جامع به فروش می‌رسند. بازار آموزش الکترونیک در ایران ارزشی معادل حدود ۲۴۰میلیون دلار دارد؛ بازاری جامع که شامل ویدئو، پادکست و وب‌سایت و… می‌شود.
نماتک گرچه با بازارهای برقی شروع کرد و حالا به مکانیک، شیمی، متالورژی رسیده، در تمام این مدت با تمرکز بر حوزه آموزش‌های فنی، رشد فوق‌العاده‌ای را تجربه کرده است. آن هم در بازاری به ارزش۱۰میلیون دلار که در خوشبینانه‌ترین حالت فقط ۵درصد آن پوشش داده شده است. سهم نماتک از این بازار حدود ۲۰درصد از رقبا بیشتر است. ارزش‌افزوده‌ای که این استارتاپ سال ۹۶ به‌دست آورده، یک و نیم میلیارد تومان معادل یک درصد بازار بوده است. مطابق داده‌های گزارش عملکردی که بنیانگذاران نماتک داده‌اند این استارتاپ سال گذشته حدود ۱۰۰میلیون تومان فروش داشته که این رقم امسال به یک میلیارد تومان رسیده و برآورد می‌شود این روند سال آینده هم با تکیه بر بازاریابی دیجیتال مارکتینگ استمرار یابد و فروش ۱۰میلیارد تومانی محقق شود.
مشخص نیست در آینده سهم نماتک از بازار آموزش آنلاین ایران چه خواهد بود اما بنیانگذاران آن مدل استارتاپی را در سر می‌پرورانند که براساس آن اندازه کسب و کارشان هر شش ماه باید دو برابر شود. برمایون در این‌باره می‌گوید:«برنامه ما این است که هر سال، چهار برابر بیشتر از بازار سهم بگیریم.» گرچه در بازاریابی و تبلیغات، تمرکز اصلی تیم نماتک بر سئو است، از دیگر روش‌های تبلیغات هم استفاده می‌شود. از پخش تراکت گرفته تا دادن تبلیغ به سایت‌ها، کانال‌ها در فضای مجازی و برگزاری همایش و حضور در نمایشگاه‌ها.
*** سرمایه‌گذاری بر استارتاپ از سود حاصله
جنس کار استارتاپ نماتک زیرساخت‌محور و تجهیزمحور است. با اینکه تولید محتوا در حوزه آموزش آنلاین با هزینه‌های نسبتا بالایی که برای جذب اساتید و اداره استودیو و تیم‌های فیلمبرداری و تدوین و… روزانه و ماهانه صرف می‌شود، نماتک نه‌تنها سرمایه‌ای از بیرون جذب نکرده، از نقطه سربه‌سری هم گذشته است. گودینی در این باره می‌گوید: «از روز اول متناسب با سرمایه‌ای که داشتیم گام برداشتیم. نقطه سربه‌سر را هم رد کردیم و به درآمدزایی رسیدیم.
هر ماه که درآمدمان طبق عرضه محصولاتمان بیشتر شده، سرمایه را به بیزینس برگرداندیم و زیرساخت‌ها و کسب‌وکارمان را قوی‌تر کردیم.» در این استارتاپ هزینه‌ها متفاوت است و پرداخت‌ها هم به پرسنل و سهامداران به صورت درصدی از فروش و سود است. برمایون در این‌باره چنین توضیح می‌دهد:«حدود ۴۰درصد درآمدها صرف هزینه‌های پرسنلی می‌شود، ۱۵ تا ۲۰درصد هم به اساتید اختصاص می‌یابد و بخشی هم صرف مارکتینگ می‌شود. آنچه باقی می‌ماند به سیستم برمی‌گردد و سرمایه‌گذاری می‌شود تا رشد ۵درصدی ماه بعد محقق شود و فرآیند رشد سرعت بگیرد.»
*** در جستوجوی «سرمایه‌گذار رشد»
چالش‌ها و گرفتاری‌های استارتاپ‌ها در کشور ما یکی دو تا نیست. نماتک هم با اینکه از جمله استارتاپ‌های موفق است که در فصل‌های مختلف به نقشه راه ترسیمی خود دست‌یافته، با معضلاتی روبه‌روست. از چالش انتقال تجربه گرفته تا انتخاب افراد با تجربه و جذب تجربه که این آخری در بسیاری از کسب‌وکارهای نو مانعی اساسی است. با این وجود اما بنیانگذاران نماتک معتقدند مسیرشان را ادامه می‌دهند و اگر شد، سرمایه‌گذار جذب می‌کنند.
سرمایه‌گذاری که به رشد کسب و کارشان کمک و پایداری‌شان را حفظ کند.چیزی که برمایون درباره آن چنین می‌گوید:«درست است که سیستم ما به‌صورت ارگانیک رشد می‌کند و بالا می‌آید اما ما دنبال یک سرمایه‌گذار اسمارت هستیم که در همه زمینه‌ها به ما کمک کند. پول هست اما مهم این است که بتواند به رشد کسب‌وکارمان کمک کند.»
