کدام قومیت‌ها در افغانستان اکثریت جمعیت را دارند؟
روزنامه هفت صبح | یک: افغانستان بیش از سی و هشت میلیون جمعیت دارد و ده‌‌ها زبان و قومیت‌های گوناگون در این جغرافیا ساکنند. همین تنوع قومی و زبانی در طول سالیان باعث درگیری‌ها و جنگ‌ها و تبعیض‌های زیادی شده است. در ۴۰ سال اخیر قدرت بیش از همه در دست پشتون‌ها بوده است. اینجا مروری کرده‌ایم به مهم‌ترین اقوام و زبان‌ها در افغانستان.
دو: چهار قوم اصلی افغانستان پشتون، تاجیک و هزاره و ازبک هستند. ۴۰درصد از جمعیت را قوم پشتون تشکیل می‌دهد. آنها اکثرا مسلمان سنی هستند و به زبان پشتو صحبت می‌کنند. این قوم از قرن ۱۸ میلادی به‌طور منظم دولت و ارتش را در کنترل خود داشته است.
غالب اعضای طالبان که پس از دوران اول حکومت‌شان در فاصله سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی امروز برای دومین بار قدرت را در دست گرفته‌اند، پشتون هستند. دو رئیس جمهوری قبلی تحت حمایت ایالات متحده در افغانستان، یعنی حامد کرزی و اشرف غنی نیز از این قوم بودند.
موقعیت برتر پشتون‌ها که محل سکونت عمده آنها در منطقه‌ای هلالی شکل از مرز پاکستان تا مرز ایران در شرق و جنوب کشور گسترده است، معمولا حس انتقاد و نارضایتی سایر اقوام را برمی‌انگیزد زیرا اینان در برابر قوم پشتون، خود را از نظر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به حاشیه رانده شده می‌بینند. پشتون‌ها در نواحی شرقی و جنوبی افغانستان هم‌مرز با پاکستان جایی که یکی از گروه قومی این کشور را تشکیل می‌دهند متمرکز شده‌اند. همچنین گروه‌های کوچکی از پشتون‌ها در شرق ایران در نواحی هم‌مرز با افغانستان و همچنین شمال افغانستان در نتیجه جابه‌جایی‌هایی که در زمان امیر عبدالرحمن انجام شد و در میان دیگر گروه‌های قومی زندگی می‌کنند. اگرچه عده‌ای از پشتون‌های شهرنشین در کابل و سایر مناطق فارسی‌زبان شده‌اند.
یک‌چهارم کشور در دست تاجیک‌هاست. آنها به گویش دری صحبت می‌کنند. آنها عمدتاً در شمال و غرب کشور حضور دارند و دارای مواضع و استحکاماتی در دره پنجشیر، شهر هرات در غرب و نیز در برخی از ولایات شمالی هستند. مهم‌ترین چهره تاجیک‌ها احمد شاه مسعود است که حالا هم پسر او در مقابل طالبان قد علم کرده است.به نوشته یورونیوز هزاره‌ها که حدود ۱۰درصد از جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند و به گویش دری صحبت می‌کنند، از تبار ترکان آسیای میانه هستند و عمدتا در مرکز کشور سکونت دارند.
آنها اقلیتی شیعه هستند که قرن‌ها به دست گروه‌های مختلف به‌ویژه طالبان مورد آزار و اذیت شدید قرار گرفته‌اند. هزاره‌ها همچنین هدف بمب‌گذاری‌ها و حملات مرگبار داعش نیز بوده‌اند. بیشتر در مرکز افغانستان در منطقه هزارستان زندگی می‌کنند. هزاره‌ها به گویش هزارگی از زبان فارسی که دارای برخی لغات ترکی و مغولی است، صحبت می‌کنند. جمعیت هزاره‌ها بیش از ۸ میلیون نفر برآورد می‌شود. ازبک‌ها یکی از اقوام ترک‌تبار افغانستان محسوب می‌شوند. ازبک‌ها و ترکمن‌ها تنها در ولایات جوزجان و فاریاب اکثریت داشته و در بقیه ولایات به‌صورت اقلیت کوچک زندگی می‌کنند و به زبان ازبکی جنوبی به‌عنوان زبان نخست و فارسی به‌عنوان زبان دوم صحبت می‌کنند. اقوام دیگری چون ایماق‌ها، ترکمن‌ها، قزلباش‌ها و بلوچ ها و نورستانی‌ها در افغانستان ساکنند.
سه: فارسی افغانستان که به‌نام‌های فارسی شرقی، فارسی دری و رسماً دری نیز شناخته می‌شود، گونه رایج زبان فارسی در افغانستان است. فارسی رایج‌ترین زبان در افغانستان و زبان مادری بیش از ۱۶ میلیون نفر (۵۲-۴۸درصد) از مردم افغانستان است. لهجه‌های مختلفی از پارسی در افغانستان متداول است. از جمله هزارگی، قندهاری، هراتی، کابلی و… گویش پارسی متداول در هرات، بادغیس و فراه که با نام لهجه هراتی شناخته می‌شوند، به گویش پارسی‌زبانان شمال خاوری ایران شباهت زیادی دارد و با گویش مرزنشینان ایران تقریبا یکی است. این گویش با گویش‌های رایج در استان‌های خراسان ایران در یک رده‌بندی قرار می‌گیرند.
پشتو از جمله زبان‌های قدیمی در افغانستان است که از نظر ریشه و صرف و نحو و زبان با زبان اوستایی نزدیکی دارد. در جریان تاریخ کلماتی از سانسکریت و هندی نیز داخل آن شده است. زبان پشتو در مناطق پشتون‌نشین (جنوب شرق، جنوب و جنوب غربی) کشور رایج است.
این زبان از‌جمله قدیمی‌ترین زبان‌های آریایی بوده و بلوچ‌های جنوب و جنوب غرب کشور (ولایت نیمروز) با آن تکلم می‌کنند. (بلوچ‌های پاکستان، ایران و نیمروز)
زبان پشه‌ای به گروه زبان‌های هندی تعلق دارد و در بخش‌های مرکزی، شرقی و جنوب شرقی افغانستان به این زبان صحبت می‌شود. نورستانی یکی از زبان‌های هند و آریایی است که در افغانستان و پاکستان به آن تکلم می‌شود. تعداد گویشوران این زبان حدود سی‌‌هزار نفر برآورد شده است.زبان نورستانی، تاریخ پنج هزار ساله دارد. زبان نورستانی از زمان باختر، از دوران پکت‌ها آغاز می‌شود. نورستانی‌ها اولاد (فرزندان) الینایاها هستند که از همسایگان ده قبیله پکت‌ها می‌باشد. که از همان زمان موجود بوده و با این زبان افهام و تفهیم شده است.
